Інаўгурацыя Аляксандра Лукашэнкі (2020)

Шостая інаўгурацыя А. Р. Лукашэнкі ў якасці Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь адбылася 23 верасня 2020 года, якая адзначыла пачатак яго новага пяцігадовага тэрміну на пасадзе кіраўніка краіны.

Пасля праведзеных 9 жніўня 2020 года прэзідэнцкіх выбараў, на якіх, паводле афіцыйных даных, Лукашэнка атрымаў перамогу, набраўшы звыш 80% галасоў выбаршчыкаў, на тэрыторыі Беларусі пачаліся масавыя акцыі пратэсту^[1][2]. У адказ на патрабаванне пратэстоўцаў пералічыць галасы або прызнаць вынікі мінулых выбараў несапраўднымі ЦВК Беларусі не знайшоў падстаў і адмовіў у пераліку галасоў, а таксама ў прадастаўленні копіі пратаколаў участковых камісіі аб выніках выбараў^[3]. Пасля выбараў па законе інаўгурацыя павінна была адбыцца ў тэрмін да 9 кастрычніка, з прычыны чаго адным з варыянтаў экспертаў была сярэдзіна верасня; афіцыйна дзень цырымоніі да наступлення 23 верасня так і не быў абвешчаны^[4].

23 верасня 2020 года ў Палацы Незалежнасці ў абстаноўцы сакрэтнасці, без публічнай абвесткі адбылася шостая цырымонія інаўгурацыі Аляксандра Лукашэнкі, прыблізна ў 11:00^[5][6][7]. Пасля ўнясення Дзяржаўнага сцяга Беларусі, прэзідэнцкага штандарта і спецыяльнага асобніка Канстытуцыі Беларусі Лукашэнка, паклаўшы правую руку на Канстытуцыю, прамовіў прысягу на беларускай мове. Затым вайскоўцы прынеслі клятву на вернасць народу і прэзідэнту, і ён падпісаў акт аб прынясенні прысягі. Далей старшыня ЦВК Беларусі Лідзія Ярмошына ўручыла Лукашэнку пасведчанне Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь^[5][8].

У сваёй інаўгурацыйнай прамове Лукашэнка заявіў, што для яго «ўступленне на пасаду кіраўніка дзяржавы — гэта перш за ўсё найвялікшы гонар і каласальная адказнасць перад народам»^[6]. Ён нагадаў, што ўлады працуюць над новай канстытуцыяй, падкрэсліўшы неабходнасць стварэння ўмоў для развіцця «сапраўднай партыйнай сістэмы», удасканалення выбарчага заканадаўства, а сярод прыярытэтаў будучай дзяржаўнай палітыкі будзе «новае грамадства, якое наладжана на больш актыўнае прасоўванне грамадска-палітычных ініцыятыў». Палітык заключыў: «Я зраблю ўсё, каб вы ніколі не пашкадавалі, што першым прэзідэнтам нашай Беларусі быў я»^[6][9].

На цырымоніі прысутнічала каля 700 чалавек. Сярод іх былі вышэйшыя службовыя асобы, дэпутаты Палаты прадстаўнікоў і члены Савета Рэспублікі, кіраўнікі дзяржаўных органаў і арганізацый, мясцовых выканаўчых і распарадчых органаў, рэспубліканскіх сродкаў масавай інфармацыі, дзеячы навукі, культуры і спорту^[8].

Таемная інаўгурацыя Лукашэнкі выклікала новы віток пратэстаў. Увечары 23 верасня, пасля трансляцыі поўнай версіі інаўгурацыі пратэстоўцы сталі збірацца на праспекце Пераможцаў. Сілавікі правялі жорсткія збіванні і затрыманні, выкарыстаўшы дубінкі, вадамёты і слёзатачывы газ^[10]. Палітолаг Валер Карбалевіч заявіў: «Калі ўлада будзе адчуваць сілу, размах рэпрэсій будзе толькі павялічвацца. Я баюся, што Лукашэнка пачне вельмі жорстка помсціць усім тым, хто супраць яго пратэставаў»^[10]. З заявамі аб адмове прызнаваць Лукашэнку легітымным прэзідэнтам нават пасля інаўгурацыі выступілі ўлады Украіны, ЗША, Канады, Германіі, Славакіі, Літвы, Латвіі, Эстоніі, Чэхіі, Даніі, Польшчы і Нідэрландаў^[11]. Прэс-сакратар прэзідэнта Расіі Дзмітрый Пяскоў сказаць: «Я ўпадабаю ніяк не каментаваць, бо гэта абсалютна суверэнная ўнутраная пастанова беларускага кіраўніцтва, і калі такая пастанова кіраўніцтвам прынятая, значыць, так палічылі мэтазгоднай»^[12].

29 студзеня 2021 года, на сустрэчы са студэнцкай моладдзю Лукашэнка заявіў, што яго інаўгурацыя праходзіла ўпотай з-за інфармацыі аб магчымай правакацыі з боку яго праціўнікаў, якія меркавана мелі намер закінуць у аўтобус з дэпутатамі «кактэйль Молатава»^[13].