Абхазскае царства

царства
Абхазскае царства
Аҧсҳара
"Libro de Conoscimiento de Todos los Reynos e tierras e Senorias que son per el mundo e Senalas"
786 — ~1490-1493
Сталіца	Анакапiя, Кутаісі
Найбуйнейшыя гарады	Апсар, Севастопаліс, Хонт, Птцішнт, Артануджы, Упліс-цыхе
Мова(ы)	абхазская, мэгрэльская мова, сванская мова, грузінская мова
Афіцыйная мова	абхазская (мова прэстыжу, арміі, заходняй часткі насельніцтва), грэцкая (мова богаслужэння, дыпламатыі).
Рэлігія	Хрысціянства
Грашовая адзінка	Абхазская манета цара Баграта
Форма кіравання	манархія
Дынастыя	Анасіды, Багратыды
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Абхазскае царства — дзяржава, якая існавала з 786 да 1490—1493 гадоў. Тытул валадара пасля пераходу ўлады ад дынастыі Анасідаў да Багратыдаў застаўся «цар абхазаў», а затым ужо «цар ранаў, картлаў, кахаў, армян» і іншых, ва ўсіх граматах называліся як цары Абхазіі, а таксама часта называліся ў візантыйскіх і арабскіх крыніцах як уласна абхазы.^[1] Перыяд існавання дзяржавы дзеліцца традыцыйна на праўленне Анасідаў (786—978) і Багратыдаў (з 978).^{[2][3][4][5][6][7][8][9][10]}

• 786—806 гг. — кіраванне першага цара абхазаў Леона II.

• 806—825 гг. — кіраванне цара абхазаў Феадосія II.

• 825—861 гг. — кіраванне цара абхазаў Дзмітрыя II.

• 861—868 гг. — кіраванне цара абхазаў Георгія I.

• 888—893 гг. — кіраванне цара абхазаў Баграта I.

• 893—922 гг. — кіраванне цара абхазаў Канстанціна III

• 922—957 гг. — кіраванне цара абхазаў Георгія II.

• 957—967 гг. — кіраванне цара абхазаў Лявона III.

• 978—1014 гг. — кіраванне першага «цара абхазаў і картлійцаў» Баграта III з роду

Багратыдаў (Баграт II па абхазскай царскай дынастыі Леанідаў).

Перыяд Леона

У 786 г. цар абхазаў Лявон з мясцовай княжацкай дынастыі Анасідаў абвясціў сябе незалежным кіраўніком пры падтрымцы хазараў, адбылася кансалідацыя абхазскіх плямёнаў, а таксама павелічэнне ўплыву на суседнія роднасныя плямёны адыгаў. Лявон паглынае Лазіку і пераносіць сваю сталіцу ў 806 годзе з Анакапіі ў Кутаісі, такі крок быў абумоўлены тым, што Лявон жадаў пашырыць свае ўладанні на ўсходзе, Кутаісі мог паслужыць магутнай цытадэллю і апорай у экспансіі Лявона.

Узурпацыя (перыяд праўлення Шаўліяні)

Князі Шаўліяні ўдалося не надоўга ўзурпаваць абхазскую карону і спакусіць жонку абхазскага цара Георгія Агцэпскага. Падчас кіравання Шаўліяні абхазы саступаюць тэрыторыі апанентам. Пазней спадчыннік прастола Баграт Анасід вярнуўшыся з Візантыі вярнуў уладу.

Экспансія Анасідаў

У IX—X стагоддзях нашчадкі Лявона будуць пакараць розныя картвельскія княжыя ўтварэнні на Каўказе, абхазы складаліся ў дынастычных саюзах з кіраўнікамі княства Тао-Кларджэці (Тайк) і з Анійскім (армянскім) царствам, але гэта не перашкаджала ім умешвацца ў грамадзянскія воіны ў Тао змагацца з армянамі за Картлі, падобныя канфлікты адбываліся рэгулярна на працягу ўсёй гісторыі Абхазіі, у 904 цару Канстанціну трэцяму ўдалося заваяваць Картлі, да 920. Дамагчыся васалітэту Тао і павялічыць уплыў на Эрэці, а ў 930-ых гадах яго сын Георгій і ўнук захапілі Кахэці і павялічылі ўплыў на Джавахеці. Абхазія пры Анасідах дасягнула піка сваёй магутнасці.

Смута і пераход улады да дынастыі Багратыдаў

Падчас кіравання Дзмітрыя яго брат Феадосій Чала (у перакладзе з абхазскай мовы — слабы) паднімае паўстанне супраць яго, падчас вайны шматлікія тэрыторыі і васалы Абхазіі сталі дэ-факта незалежныя, вяртаннем гэтых зямель зоймецца пляменнік Анасідаў па матчынай лініі — Баграт Багратыд. Багратыды будуць таксама займацца пашырэннем Абхазіі, пакуль не пацярпяць значнае паражэнне ад манголаў.

У 1490—1493 гадах з царства дэ факта выйдуць Сванэція, Мегрэлія і ўласна княства Абхазія на чале мясцовымі феадаламі, якая страціла значныя правы ў складзе Імерэціі. ^[11]