Альберт Аляксеевіч Разін

Альберт Аляксеевіч Разін
Альберт Аляксеевіч Разін
Дата нараджэння	12 чэрвеня 1940
Месца нараджэння	Кузюмава[d], Алнашскі раён[d], Удмурцкая АССР[d], РСФСР, СССР;
Дата смерці	10 верасня 2019 (79 гадоў)
Месца смерці	Іжэўск, Удмурція, Расія;
Грамадзянства	СССР; Расія;
Род дзейнасці	этнограф, сацыёлаг, філосаф, актывіст, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера	Філасофія
Месца працы	Удмурцкі дзяржаўны ўніверсітэт;
Навуковая ступень	кандыдат філасофскіх навук
Навуковае званне	Дацэнт
Альма-матар	Удмурцкі дзяржаўны ўніверсітэт (1962);
Вядомы як	Даследаванні ўдмурцкага этнасу
	Цытаты ў Вікіцытатніку

Альберт Аляксеевіч Разін (12 чэрвеня 1940(1940-06-12), Кузюмава^[d], Удмурцкая АССР^[d] — 10 верасня 2019(2019-09-10)^[1], Іжэўск) — удмурцкі навуковец і грамадскі дзеяч. Абаронца ўдмурцкай мовы ад знікнення. Заслужаны дзеяч навукі Удмурцкай Рэспублікі. Кандыдат філасофскіх навук, дацэнт. Працаваў у Саюзе навукоўцаў Удмурціі.

10 верасня 2019 года ў Іжэўску (Удмурція, Расія) Альберт Разін з выкарыстаннем бензіну здзейсніў акт самаспалення перад будынкам мясцовага Дзяржсавета. Разін трымаў плакат з цытатай дагестанскага паэта Расула Гамзатава : «І калі мая мова знікне заўтра, то я гатовы памерці сёння». Альберт Разін атрымаў амаль 100 % апёкаў цела, быў шпіталізаваны ў цяжкім стане і памёр у шпіталі праз некалькі гадзін^[2].

Грамадская дзейнасць

Альберт Разін быў адным з заснавальнікаў лабараторыі нацыянальных стасункаў Удмурцкага дзяржаўнага ўніверсітэта (УДУ). У 1992 годзе ўдзельнічаў у стварэнні Інстытута чалавека УДУ, быў яго дырэктарам^[3], пакуль штат не быў амаль цалкам скарочаны. З таго часу стаў актывістам руху «Удмурт Кенеш». Разін змагаўся, каб дзеці вывучалі ўдмурцкую мову і не забывалі яе. Раней рыхтаваў зварот да дэпутатаў Дзяржсавета пад назвай «Удмурцкая нацыянальнасць знікае»^[4].

Альберт Разін быў адным з навукоўцаў, якія ўлетку 2018 года звярнуліся з адкрытым лістом да старшыні Дзяржаўнага савета Удмурціі Аляксея Прасолава і дэпутатаў з патрабаваннем не падтрымліваць законапраект аб вывучэнні моў у школах, які пагаршаў статус удмурцкай мовы^[5].

10 верасня 2019 года здзейсніў акт самаспалення^[5].

Водгукі

Украінскі крымскататарскі палітык, былы старшыня Меджлісу крымскататарскага народа Мустафа Джэмілеў:

Па-першае, хацеў бы перадаць шчырыя спачуванні ўдмурцкаму народу ў сувязі з трагічнай гібеллю патрыёта сваёй Радзімы, свайго народа. Па-другое, горка, вядома. Але гэта ў той жа час дае падставы да аптымізму — калі ў народа ёсць такія людзі як Разін, то ўдмурцкая мова не загіне. А тое, што адбылося — гэта наступства шавіністычнай русіфікатарскай палітыкі Расійскай Федэрацыі, якая ў цяперашні час значна горш, чым нават пры савецкай уладзе. Вельмі шкада.^[6]

Мустафа Джэмілеў

Спікер эстонскага парламента Хен Пылуаас:

Вельмі шкада, што нашы роднасныя народы ў Расіі павінны такім чынам адстойваць права на родную мову. У 2020 годзе ў эстонскім Тарту адбудзецца Сусветны кангрэс фіна-вугорскіх народаў, дзе, безумоўна, будуць старанна разгледжаныя моўныя праблемы. Моўныя пытанні фіна-вугорскіх народаў, несумненна, важныя на з’ездзе. Гэты канкрэтны выпадак будзе адной з тэм у хадзе абмеркаванняў. Мы яшчэ раз выказваем спачуванні родным і блізкім.^[7]

Хен Пылуаас^[en]