Вікіпедыя:Праект:Правапіс/Англійска-беларуская практычная транскрыпцыя

Ніжэй прыведзены распрацаваны Удзельнік:Plaga med алгарытм перадачы англійскіх фанем на беларускую мову. Алгарытм засноўваецца на прыкладах сучасных англійскіх запазычанняў у беларускай мове, якія сталі літаратурнымі, а таксама на падставе агульнапрынятых беларускіх перакладаў з англійскай імёнаў, тапонімаў і іншых уласных назваў. Дапаўненні ад іншых удзельнікаў шчыра вітаюцца!

Падставай праекта з’яўляецца Англійска-беларуская практычная транскрыпцыя (Вікторка). Патрэба ў стварэнні ўласнай сістэмы транслітарацыі ўзнікла з-за таго, што транскрыпцыя Вікторкі не адпавядае цалкам агульнай практыкі транслітарацыі ў сучаснай акадэмічнай беларускай мове.

За падставу транслітарацыі слоў выкарыстоўваецца брытанскі стандарт вымаўлення (Received Pronunciation). Усе англійскія транскрыпцыі правяраліся праз сайт Кэмбрыджскага слоўніка, у англійскім Вікіслоўніку, а таксама англійскай і рускай Вікіпедый. Беларускія формы браліся з вядомых акадэмічных слоўнікаў, а таксама артыкулаў у беларускім раздзеле Вікіпедыі. Ёсць некаторыя транскрыпцыі, зробленыя аўтарам, у такім выпадку падаецца спасылка на артыкул у англійскім раздзеле Вікіпедыі.

Увага! Некаторыя прыклады могуць выбівацца з дадзенай сістэмы. У такіх выпадках у зносках падаюцца дадатковыя тлумачэнні. У перспектыве, частка з гэтых нерэгулярных прыкладаў падлягаюць выпраўленню.

Фанемы (RP)	Англійскія спалучэнні літар	Заўвага	Беларускія адпаведнікі	Прыклады
Галосныя (за выключэнняў спалучэнняў з [j])
[i]/[i:]/[ɪ]		Увага! для дыфтонгаў з [ɪ] існуюць асобныя правілы	і/ы^{[заўв. 1]}	Charles Dickens [ˌtʃɑːlz ˈdɪkɪnz] → Чарлз Дзікенс, Jamie Lee Curtis [ˈd͡ʒeɪmi liː ˈkɜːtɪs] → Джэймі Лі Кёрціс, East River [iːst ˈrɪv.ə(r)] → Іст-Рывер, Wikipedia [ˌwɪkɪˈpiːdɪə] → Вікіпедыя, America [əˈmer.ɪ.kə] → Амерыка, Chicago [ʃɪˈkɑ.ɡəʊ] → Чыкага
	e^{[заўв. 2]}		е/э^{[заўв. 1]}	cricket [ˈkrɪk.ɪt] → крыкет, Charles Dickens [ˌtʃɑːlz ˈdɪkɪnz] → Чарлз Дзікенс, Wikipedia [ˌwɪkɪˈpiːdɪə] → Вікіпедыя, Margaret Thatcher [ˈmɑːɡəɹɪt θætʃ.ə(r)] → Маргарэт Тэтчэр
		выключэнні		Edinburgh [ˈed.ɪn.bər.ə] → Эдынбург
[i]/[i:]	ey/ay		ей/эй^{[заўв. 1]}	Francis Scott Key Fitzgerald [ˈfɹɑːnsɪs skɒt kiː fɪtsˈd͡ʒɛɹəld] → Фрэнсіс Скот Кей Фіцджэральд, Peter Cheyney [ˈpiː.tər ˌtʃiːni] → Пітэр Чэйні, Sydney [ˈsɪd.ni] → Сідней, Murray [ˌmʌr.i] → Мурэй, але Samuel Barclay Beckett [ˈsæmjuəl ˈbɑː.kli ˈbɛkɪt] → Сэмюэл Барклі Бекет
[e]/[ɛ]			э	Edinburgh [ˈed.ɪn.bər.ə] → Эдынбург, Reading [ˈrɛdɪŋ] → Рэдынг
		пасля «к», «г», «л», «м» і «б»	е	Kentucky [kenˈtʌk.i] → Кентукі, America [əˈmer.ɪ.kə] → Амерыка, lend-lease [lend liːs] → ленд-ліз, Leslie William Nielsen [ˈlɛsli ˌwɪljəm niːlsən] → Леслі Уільям Нільсен, Big Ben [bɪɡ ben] → Біг-Бен, Ben Affleck [ben ˈæflɛk] → Бен Афлек, Benjamin Franklin [ˈbɛnd͡ʒəmɪn ˈfɹæŋklɪn] → Бенджамін Франклін
		выключэнні		bestseller [ˌbestˈsel.ər] → бестселер^[1], Aaron Hillel Swartz [ˈɛ(ə).rən hɪ.ˈlɛl ˈswɔːrts] → Ааран Хілел Суорц (Шварц)
[æ]			а/э^{[заўв. 3]}	cashback [ˈkæʃ.bæk] → кэшбэк, Hampshire [ˈhæmp.ʃər] → Хэ́мпшыр, Abigail Adams [ˈæbɪɡeɪl ˈæd.əmz] → Эбіге́йл А́дамс, Paul Alan Hunter [pɔːl ˈæl.ən ˈhʌn.tər] → Пол А́лан Хантэр, Frank Sinatra [fræŋk sɪˈnɑːtrə] → Фрэ́нк Сінатра, Franklin Pierce [ˈfɹæŋklɪn pɪəs] → Фра́нклін Пірс
[α:]/[ʌ]			а	bard [bɑːd] → бард, Paul Alan Hunter [pɔːl ˈæl.ən ˈhʌn.tər] → Пол Алан Хантэр
	o	націскны	о	Jack London [ˌdʒæk ˈlʌn.dən] → Джэк Лондан
		выключэнні		Kentucky [kenˈtʌk.i] → Кентукі, Francis Scott Key Fitzgerald [ˈfɹɑːnsɪs skɒt kiː fɪtsˈd͡ʒɛɹəld] → Фрэнсіс Скот Кей Фіцджэральд^{[заўв. 4]}, Rudyard Kipling [ˈrʌdjərd ˈkɪplɪŋ] → Рэдзьярд Кіплінг, Murray [ˌmʌr.i] → Мурэй
[ɒ]		націскны	о	Bob Marley [bɒb mɑ(ɹ)li] → Боб Марлі, Robin Hood [ˌrɒb.ɪn ˈhʊd] → Робін Гуд, Warren Buffett [ˈwɒr.ən ˈbʌf.ɪt] → Уорэн Бафет
		ненаціскны	а	Sherlock Holmes [ˈʃɜː(r)lɒk ˈhəʊmz] — Шэ́рлак Холмс
	ou	калі адпавядае амерыканскаму [oʊ]	оў/оу^{[заўв. 5]}	Goulburn [ˈɡɒlbərn]^{[заўв. 6]} → Гоўлбурн
[ɔː]		націскны	о	football [ˈfʊt.bɔːl] → футбол, Henry Ford [ˈhen'ri fɔːd] → Генры Форд, Forbes Burnham [fɔːrbz bəːnəm] → Форбс Бэрнам^{[заўв. 7]}
[ɔː]		ненаціскны	а	Hogwarts [ˈhɒɡwɔːrts] → Хо́гвартс
[u:]/[ʊ]			у	Broomfield [brʊmfiːld] → Брумфілд, Stanley Kubrick [ˈstæn.li ˈkuːbrɪk] → Стэнлі Кубрык
[u:]/[ʊ]	ew/ue		ью/’ю^{[заўв. 8]}	Meriwether Lewis [ˈmeriweð.ər ˈluː.ɪs] → Мерывэдэр Льюіс, Sue Bird [suː bɜːd] → Сью Бёрд, Tupelo [ˈtuː.pə.ləʊ] → Цьюпела^{[заўв. 9]}
[ɜː]		пасля зацвярдзелых і на пачатку слова	э	Jersey [ˈdʒɜːrzi] → Джэрсі, Sherlock Holmes [ˈʃɜː(r)lɒk ˈhəʊmz] — Шэрлак Холмс, але sir [sɜː(r)] → сэр
			ё/е	Jamie Lee Curtis [ˈd͡ʒeɪmi liː ˈkɜːtɪs] → Джэймі Лі Кёрціс, William Burnet [ˌwɪljəm ˈbɜː(ɹ)nɪt] → Уільям Бёрніт, але Herbert Wells [ˈhɜːbət wɛlz] Герберт Уэлс, Vernon Lomax Smith [ˈvɜːnən ˈləʊmæks smɪθ] → Вернан Лоўмакс Сміт, Herman [ˈhɜːmən] → Херман^{[заўв. 10]}
	e	пасля [s]	е	server [ˈsɜː.vər] → сервер
[ə]	e		э/е^{[заўв. 11]}	internet [ˈɪn.tə.net] → інтэрнэт, Greig Fraser [ɡreɪɡ ˈfɹeɪzə(ɹ)] → Грэг Фрэ́йзер, server [ˈsɜː.vər] → се́рвер, Leslie William Nielsen [ˈlɛsli ˌwɪljəm niːlsən] → Леслі Уільям Ні́льсен, Tower of London [taʊə(r) əv ˈlʌn.dən] → Лонданскі Та́ўэр; але computer [kəmˈpjuːtər] → камп’ю́тар
	a/o		а	Johnson [ˈdʒɒnsən] → Джонсан, computer [kəmˈpjuː.tər] → камп’ютар, Frank Sinatra [fræŋk sɪˈnɑːtrə] → Фрэнк Сінатра, Wilmar [ˈwɪlmə(r)] → Уілмар
	i		i/ы^{[заўв. 1]}	Basil → Бэзіл, Cyril → Сірыл, Hampshire [ˈhæmp.ʃər] → Хэмпшыр
	u		у	Angus Deaton [ˈæŋ.ɡəs ˈdiː.tən] → Энгус Дзітан
	gh		г	Edinburgh [ˈed.ɪn.bər.ə] → Эдынбург
		выключэнні		Isaac Asimov [ˌaɪzək ˈæzɪmɒv] → Айзек Азімаў^{[заўв. 12]}^{[заўв. 13]}, Salisbury [ˌsɔːlz.b(ə)r.i] → Солсберы
[ə:]			э	Forbes Burnham [fɔːrbz bəːnəm] → Форбс Бэрнам^{[заўв. 7]}
[eɪ]			е/э, эй/ей^{[заўв. 1]}^{[заўв. 14]}	Cambridge [ˈkeɪm.brɪdʒ] → Кембрыдж, William Shakespeare [ˌwɪljəm ˈʃeɪkspɪə(r)] → Уільям Шэкспір, Greig Fraser [ɡreɪɡ ˈfɹeɪzə(ɹ)] → Грэг Фрэйзер, George Mason [dʒɔː(ɹ)dʒ ˈmeɪ.s(ə)n] → Джордж Мейсан, David Bowie [ˈdeɪvɪd ˈbəʊ.i] → Дэвід Боўі
[eə]	ai		эй	Fairhaven [ˈfeə.heɪ.vən] → Фэйрхэвэн
[eə]	a		э	Maryland [ˈmeə.ri.lænd] → Мэрылэнд^{[заўв. 7]}
[aɪ]			ай	byte [baɪt] → байт, Brighton [ˈbraɪtən] → Бра́йтан, Dinah → Дайна, George Byron [dʒɔː(ɹ)dʒ ˈbaɪɹən] → Джордж Байран, Isaac Asimov [ˌaɪzək ˈæzɪmɒv] → Айзек Азімаў^{[заўв. 13]}
[aɪ] + [ə]		калі [ə] перадаецца праз «a»	ая	Brian/Bryan [ˈbraɪ.ən] → Браян
[aɪ] + [ə]	ire/yer	калі [ə] перадаецца праз спалучэнне з «e»	аер	fireshow [ˈfaɪə.ʃəʊ] → фаер-шоу^[2], Andrew Zachary Fire [ˈæn.dɹuː ˈzækəɹi faɪə(r)] → Эндру Зэкары Фаер^{[заўв. 7]}, Kieron Dyer [ˈkɪərən ˈdaɪ.ə(r)] → Кіран Даер
[aʊ]			аў/ау^{[заўв. 5]}	croudfunding [ˈkraʊd.fʌn.dɪŋ] → краўдфандзінг
[aʊ]		выключэнні		know-how [ˈnəʊ.haʊ] → ноу-хау
[əʊ]^{[заўв. 15]}		націскны, не на канцы слова	оў/оу^{[заўв. 5]}	Rose [rəʊz] → Ро́ўз, Coatbridge [ˌkəʊtˈbrɪdʒ] → Ко́ўтбрыдж
		націскны, на канцы слова	о	holding [ˈhəʊl.dɪŋ] → хо́лдынг, Marilyn Monroe [ˈmærəlɪn mənˈrəʊ] → Мэрылін Манро́, Edgar Allan Poe [ˈedɡ.ə(r) ˈæl.ən pəʊ] → Эдгар Алан По́, але Golden [ˈɡəʊl.dən] → Го́лдэн
		ненаціскны	а	Franklin Delano Roosevelt [ˈfɹæŋklɪn ˈdɛlənəʊ ˌrəʊ.zə.velt] → Франклін Дэла́на Рузвельт^{[заўв. 16]}, Tupelo [ˈtuː.pə.ləʊ] → Цью́пела
	ol		ол	Sherlock Holmes [ˈʃɜː(r)lɒk ˈhəʊmz] — Шэрлак Холмс
	oo		у	Franklin Delano Roosevelt [ˈfɹæŋklɪn ˈdɛlənəʊ ˌrəʊ.zə.velt] → Франклін Дэлана Рузвельт^{[заўв. 16]}
	ow	ненаціскны	аў/ау^{[заўв. 5]}	Halloween [ˌhæl.əʊˈiːn] → Хэлаўі́н
[əɪ]			ой	Droitwich [ˈdrɔɪt.wɪtʃ] → Дройтвіч, Croydon [kɹɔɪdən] → Кройдан
[ɪə]	ie		ые	Meriel → Мэрыел^{[заўв. 17]}
	іа/ea/eo/io^{[заўв. 18]}		ыя	Gloria Steinem [ˈɡlɔːɹ.ɪ.ə ˈstaɪnəm] → Глорыя Стайнэм, Wikipedia [ˌwɪkɪˈpiːdɪə] → Вікіпедыя
		усё астатняе, часцей за ўсё з беларускай «р» пасля спалучэння	і	Frank Beard [fræŋk bɪəd] → Фрэнк Бірд, William Speirs Bruce [ˌwɪljəm spɪə(r)z bɹuːs] → Уільям Спірс Брус
[εə]			э	Cary Grant [kɛəɹi ɡɹɑːnt] → Кэры Грант, Claire Catherine Danes [klɛə(ɹ) ˈkæθ.rɪn deɪnz] → Клэр Кэтрын Дэйнс
[ʊə]			у	Dru Drury [dɹuː dɹʊər.i] → Дру Друры, Bobby Moore [ˈbɒb.i mʊə(ɹ)] → Бобі Мур, Gourley → Гурлі
Зычныя
[b]			б	Bob Marley [bɒb mɑ(ɹ)li] → Боб Марлі, Charles Babbage [ˌtʃɑːlz ˈbæb.ɪdʒ] → Чарлз Бэбідж
[p]			п	ping-pong [ˈpɪŋˌpɒŋ] → пінг-понг, Peter Charles Doherty [ˈpiː.tər ˌtʃɑːlz ˈdo.ərti] → Пітэр Чарлз Доэрці
[m]			м	The Isle of Man [ðə ˌaɪl əv ˈmæn] → Востраў Мэн, Marilyn Monroe [ˈmærəlɪn mənˈrəʊ] → Мэрылін Манро
[n]			н	Nancy Patricia Pelosi [ˈnæn.si pəˈtɹɪʃə pəˈləʊsi] → Нэнсі Патрыцыя Пэлосі
[t]			т	Georgetown [ˈdʒɔːdʒ.taʊn] → Джорджтаўн, computer [kəmˈpjuː.tər] → камп’ютар, Steven Spielberg [ˈstiːvən ˈspiːlbɜːrɡ] → Стывен Спілберг^{[заўв. 19]}
[t]		перад беларускай літарай «і» або перад [j], ці англ. [ɜː]^{[заўв. 20]}	ц	Peter Charles Doherty [ˈpiː.tər ˌtʃɑːlz ˈdo.ərti] → Пітэр Чарлз Доэрці, Tupelo [ˈtuː.pə.ləʊ] → Цьюпела, Turner [ˈtɜː.nə(ɹ)] → Цёрнер
[d]			д	Robert Downey [ˈrɒb.ət ˈdaʊ.ni] → Роберт Даўні, Reading [ˈrɛdɪŋ] → Рэдынг, Robin Hood [ˌrɒb.ɪn ˈhʊd] → Робін Гуд
[d]		перад беларускай літарай «і» або перад [j]	дз	Philip Kindred Dick [ˈfɪlɪp ˈkɪn.drəd dɪk] → Філіп Кіндрэд Дзік, Woody Allen [ˈwʊd.i ˈæl.ən] → Вудзі Ален, Angus Deaton [ˈæŋ.ɡəs ˈdiː.tən] → Энгус Дзітан, , Rudyard Kipling [ˈrʌdjərd ˈkɪplɪŋ] → Рэдзьярд Кіплінг
[k]			к	cricket [ˈkrɪk.ɪt] → крыкет
[g]			г	Gloucestershire [ˈɡlɒs.tə.ʃər] → Глостэршыр, Edgar Allan Poe [ˈedɡ.ə(r) ˈæl.ən pəʊ] → Эдгар Алан По
[f]			ф	Philip Kindred Dick [ˈfɪlɪp ˈkɪn.drəd dɪk] → Філіп Кіндрэд Дзік, Greig Fraser [ɡreɪɡ ˈfɹeɪzə(ɹ)] → Грэг Фрэйзер
[v]			в	Virginia Woolf [vəˈdʒɪn.jə wʊlf] → Вірджынія Вулф
[v]		пасля галоснай	ў	Isaac Asimov [ˌaɪzək ˈæzɪmɒv] → Айзек Азімаў
[θ]			т	South River [ˌsaʊθ ˈrɪv.ə(r)] → Саўт-Рывер
[ð]			д	Heather [ˈhɛðər] → Хэдэр, Meriwether Lewis [ˈmeriweð.ər ˈluː.ɪs] → Мерывэдэр Льюіс
[s]			с	Samuel Barclay Beckett [ˈsæmjuəl ˈbɑː.kli ˈbɛkɪt] → Сэмюэл Барклі Бекет, Stanley Kubrick [ˈstæn.li ˈkuːbrɪk] → Стэнлі Кубрык
[z]			з	Keez → Кіз, Isaac Asimov [ˌaɪzək ˈæzɪmɒv] → Айзек Азімаў
[z]	s	часцей у слабай пазіцыі пры аглушэнні	с	Miles Dewey Davis [maɪlz dʒuː.i ˈdeɪvɪs] → Майлс Дзьюі Дэйвіс, Sherlock Holmes [ˈʃɜː(r)lɒk ˈhəʊmz] — Шэрлак Холмс^[3], Jersey [ˈdʒɜːrzi] → Джэрсі
[ʒ]			ж^{[заўв. 21]}
[ʃ]			ш	sheriff [ˈʃer.ɪf] → шэрыф, cache [kæʃ] → кэш
[ʃ]	ch^{[заўв. 22]}		ч	Chicago [ʃɪˈkɑ.ɡəʊ] → Чыкага
[h]			х/г^{[заўв. 23]}	Paul Alan Hunter [pɔːl ˈæl.ən ˈhʌn.tər] → Пол Алан Хантэр, Halloween [ˌhæl.əʊˈiːn] → Хэлаўі́н, Herman [ˈhɜːmən] → Херман^{[заўв. 10]}, але Harry Potter [ˈhær.i ˈpɒt.ə(r)] → Гары Потэр, handball [ˈhænd.bɔːl] → гандбол, Lewis Henry Morgan [ˈluː.ɪs ˈhen'ri ˈmɔː.ɡən] → Льюіс Генры Морган
[ŋ]	n		н	Franklin Delano Roosevelt [ˈfɹæŋklɪn ˈdɛlənəʊ ˌrəʊ.zə.velt] → Франклін Дэлана Рузвельт^{[заўв. 16]}
[ŋ]	ng		нг	ping-pong [ˈpɪŋˌpɒŋ] → пінг-понг, Reading [ˈrɛdɪŋ] → Рэдынг
[w]			у^[4]	Walter [ˌwɒl.tə] → Уолтэр, William Shakespeare [ˌwɪljəm ˈʃeɪkspɪə(r)] → Уільям Шэкспір^{[заўв. 24]}
[w]		перад [ʊ], часамі перад [ɪ]	в	Woody Allen [ˈwʊd.i ˈæl.ən] → Вудзі Ален, Woodrow Wilson [ˈwʊdrəʊ ˈwɪlsən] → Вудра Вільсан^{[заўв. 25]}, Winnie-the-Pooh [ˈwɪniː ðə puː] → Ві́ні-Пух^[5], Wikipedia [ˌwɪkɪˈpiːdɪə] → Вікіпедыя
[l]			л	Cordell Hull [ˈkɔː.del hʌl] → Кордэл Хал
[l]		перад [j] у беларускім варыянце або перад [d], [b], [t] і патэнцыйна іншымі зычнымі ў некаторых традыцыйных імёнах ды назвах	ль	Lewis Henry Morgan [ˈluː.ɪs ˈhen'ri ˈmɔː.ɡən] → Льюіс Генры Морган, Ronald Reagan [ˈɹɒnəld ˈɹeɪɡən] → Рональд Рэйган, Oscar Wilde [ˈɒs.kə(r) ˈwaɪld] → Оскар Уайльд, John Milton [ˈdʒɒn ˈmɪltən] → Джон Мільтан
[r]/[ɹ]			р	cross-country [ˌkrɒsˈkʌn.tri] → крос-кантры, Vera Rich [ˈvɪə.rə rɪtʃ] → Вера Рыч
[j] + [α:]/[ə]			я	Yard [jɑːd] → Ярд, William Shakespeare [ˌwɪljəm ˈʃeɪkspɪə(r)] → Уільям Шэкспір
[j] + [u:]/[ʊ]			ю	Utah [ˈjuː.tɑː] → Юта
[j] + [u:]/[ʊ]		пасля зычнага	ью/’ю^{[заўв. 8]}	New York [njuː jɔːk] → Нью-Ёрк, Houston [ˈhjuː.stən] → Х’юстан, computer [kəmˈpjuː.tər] → камп’ютар
[j] + [u]^{[заўв. 26]}			ю	Samuel Barclay Beckett [ˈsæmjuəl ˈbɑː.kli ˈbɛkɪt] → Сэмюэл Барклі Бекет
[j] + [u]^{[заўв. 26]}		пасля зацвярдзелых	у	casual [ˈkæʒ.ju.əl] → кэжуал (стыль адзення)
[d͡ʒ]			дж	Jersey [ˈdʒɜːrzi] → Джэрсі, Johnson [ˈdʒɒnsən] → Джонсан, Georgetown [ˈdʒɔːdʒ.taʊn] → Джорджтаўн
[d͡ʒ]		перад «ь» або [j]	дз	Miles Dewey Davis [maɪlz dʒuː.i ˈdeɪvɪs] → Майлс Дзьюі Дэйвіс
[tʃ]			ч	Vera Rich [ˈvɪə.rə rɪtʃ] → Вера Рыч
[tʃ]	tch		тч	Margaret Thatcher [ˈmɑːɡəɹɪt θætʃ.ə(r)] → Маргарэт Тэтчэр
[ts]		даволі рэдка, калі этымалагічна гэта адзіная афрыката ў марфеме	ц	Francis Scott Key Fitzgerald [ˈfɹɑːnsɪs skɒt kiː fɪtsˈd͡ʒɛɹəld] → Фрэнсіс Скот Кей Фіцджэральд
[ts]		там, дзе ідзе стык марфем, маюцца на ўвазе два асобныя гукі	тс	Watson Brake [ˈwɒtsən breɪk] → Уотсан-Брэйк
Нямыя літары^[6]
	r		р	New York [njuː jɔːk] → Нью-Ёрк
	l		ль	Malcolm [ˈmæl.kəm] → Малкальм, Hulme [hjuːm] → Х’юльм
	e		э (калі чытаецца ў амерыканскім варыянце)	Powell (RP) [pəʊl]/(US) [ˈpaʊ.(w)əl] → Паўэл
Асаблівыя выпадкі
[ə͡l]/[əl]	le/el		л	Andy Ogles [ˈæn.di ˈəʊ.ɡəlz] → Эндзі Оўглз, Oglesby [ˈɒɡə͡lsbi] → О́глсбі^[7]
[eɪ.ə]	aha		э	Graham [ˈɡɹeɪ.əm] → Грэм
	'		’	Eugene Gladstone O'Neill [ˈjuː.d͡ʒin ˈɡlædstən əʊˈniːl] → Юджын Гладстан О’Ніл

Прыклады слоў, якія замацаваліся ў літаратуры, але абсалютна выбіваюцца з логікі транскрыпцыі:

Gloria Swanson [ˈɡlɔːɹ.ɪ.ə ˈswɒn.sən] → Глорыя Свенсан — мусіць быць «Суонсан» або «Свонсан».
Joseph Franklin Rutherford [ˈd͡ʒəʊzɪf ˈfɹæŋklɪn rʌðəfɔːd] → Джозеф Франклін Рутэрфорд — мусіць быць «Радэрфорд».
Hudson [ˌhʌd.s(ə)n] → Гудзон — мусіць быць «Хадсан».
Canterbury [ˈkæntərb(ə)ri] → Кентэрберы — мусіць быць «Кэнтэрбуры» або «Кантэрбуры».
Washington [ˈwɒʃ.ɪŋ.tən] → Вашынгтон — мусіць быць «Уо́шынгтан».

Гл. таксама

Вікіпедыя:Праект:Правапіс/Англійска-беларуская практычная транскрыпцыя (Вікторка)
Вікіпедыя:Праект:Правапіс
ru:Англо-русская практическая транскрипция — найбольш блізкая і распрацаваная сістэма перадачы англамоўных назваў
uk:Довідка:Англо-українська практична транскрипція

Заўвагі

↑ ^а ^б ^в ^г ^д Залежыць ад таго, ці ідзе перад гукам беларускі зацвярдзелы: р, ч, дж, ж, ш.
↑ Не блытаць са спалучэннямі тыпу «ee», «ea» або «ie».
↑ Дадзены гук з’яўляецца найбольш цяжкім для перадачы ва ўсходнеславянскіх мовах. Таксама важна заўважыць, што варта звяртаць увагу на этымалогію слова, як у Frank і Franklin, якія падобныя, але маюць розную этымалогію. М. У. КОЗЫЛЕВА ПРАБЛЕМА ПЕРАДАЧЫ АНГЛІЙСКІХ АНТРАПОНІМАЎ НА БЕЛАРУСКУЮ МОВУ (бел.) // Веснік БДУ. Сер. 4. — 2012. — № 2. — С. 35 — 39.
↑ Звычайна вымаўляецца як [ˈfɹænsɪs], але ў RP — [ˈfɹɑːnsɪs], таму імя павінна мець форму «Франсіс». Паводле З. Саўкі так склалася традыцыя перадачы дадзенага імя.
↑ ^а ^б ^в ^г Правілы 2008: У канцы запазычаных слоў ненаціскное у не скарачаецца: фрау, шоу, Ландау, Каратау, Дахау, Цеміртау, ток-шоу, ноу-хау.
↑ Амерыканскі варыянт: [ˈɡoʊlbərn].
↑ ^а ^б ^в ^г На дадзены момант мусіць быць памылковая трансітарацыя пад уплывам рускай Вікіпедыі.
↑ ^а ^б Мяккі знак часцей пішацца пасля «н», «м» і «л».
↑ пытанне напісання апострафа або мяккага знака пасля «с» і «ц» у такіх выпадках патрабуе дадатковага даследавання.
↑ ^а ^б Не блытаць з імем «German», якое трэба траслітараваць як «Герман». М. В. Козылева Асаблівасці перадачы англійскіх асабовых імёнаў на беларускай мове // libr.msu.by.
↑ Захаванне ненаціскнога «э» мусіць адпавядаць правілам беларускай арфаграфіі, у іншых выпадках мусіць пераходзіць у «е». Літара «е» не выкарыстоўваецца ва ўстойлівых марфемах (напр. прыстаўка «інтэр-») а таксама там, дзе «е» будзе чытацца як [je], тады мусіць быць замена на «э». У выпадках, калі «э» пад націскам, яго варта захаваць. У добра засвоеных словах ненаціскны «э» можа пераходзіць у «а» пад рэдукцыяй, але ва ўласных назвах такога не знойдзена (патрэбна больш прыкладаў).
↑ У дадзеным выпадку было бы лагічна пазбавіцца ад лішняй мяккасці і зрабіць больш рэгулярную форму «Айзак». Падвойнае «aa» тады бы перадавалі заўсёды як «а». Форма «Айзек» прыйшла праз рускую мову. Патрэбна разглядзець, наколькі такая форма сустракаецца ў беларускай літаратуры і разглядзець магчымасць прывядзення імя ў больш рэгулярную форму.
↑ ^а ^б Але Isaac Newton [ˌaɪzək ˈnjuːtən] → Ісаак Ньютан (традыцыйная форма)
↑ Рэкамендуецца звычайна абіраць пару «е»/«э» у выпадках, калі іншага не кажуць нейкія АК. Але важна адзначыць, што тут можа граць ролю таксама мілагучнасць слова, для падоўжання гуку, што патрабуе дадатковага аналізу. Таму пішам «Ме́йсан», а не «Ме́сан».
↑ Адпавядае амерыканскаму [oʊ].
↑ ^а ^б ^в Згодна з дадзенай сістэмай, прозвішча павінна перадавацца як «Рузэвелт».
↑ Скапіявана ў Вікторкі, але прыклад нелітаратурны. Іншых прыкладаў пакуль не зайшлося.
↑ Было ў Вікторкі, але патрэбны прыклады каб праверыць, ці патрэбны апошнія тры формы.
↑ [ti] і падобныя спалучэнні звычайна змягчаюцца на канцы слова. У астатніх выпадках хутчэй пабачым «ты».
↑ Правіла размытае, трэба будзе сфармуляваць больш выразна.
↑ Часцей за ўсё, не з’яўляючыся часткай афракаты [d͡ʒ], дадзены гук сустракаецца ў словах французскага паходжання, дзе варта таксама арыентавацца на правілы перадачы з французскай мовы. Там гэты гук традыцыйна перадаецца праз «ж».
↑ Не блытаць са спалучэннем «che».
↑ Няма кансэнсусу. Рэкамендуецца выкарыстоўваць «х» для паслядоўнасці, але варыянты з «г» дапушчальныя, асабліва ва ўстойлівых найменнях.
↑ Часамі ў літаратуры можна сустрэць варыянт «Вільям». Будзем лічыць яго дапушчальным, але рэкамендуемая форма «Уільям».
↑ Прозвішча павінна пісацца як «Уілсан».
↑ Звычайна ў арыгінале дадзенае спалучэнне вымаўляецца даволі плыўна, таму часта прынята адкідваць [j] і транслітараваць далей без яго.

Зноскі

↑ Слоўнік беларускай мовы / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т мовы і літ. імя Я. Коласа і Я. Купалы; ўклад. Н. П. Еўсіевіч [і інш]; навук. рэд. А. А. Лукашанец, В. П. Русак.. — Мінск: Беларус. навука, 2012. — 916 с. — ISBN 978-985-08-1365-7.
↑ Г. У. Арашонкава, В. П. Русак, Н. А. Чабатар, А. М. Астапчук, В. І. Уласевіч. Граматычны слоўнік назоўніка / В. П. Русак. — Мінск: Беларуская навука, 2013. — ISBN 978-985-08-1559-0.
↑ Беларуская мова адносіцца да кансанантнага тыпу моў, і для яе характэрна аглушэнне парнага звонкага зычнага на канцы слова: James — Джеймс, Cummings — Камінс, Holmes — Холмс. М. У. КОЗЫЛЕВА [http://elib.bsu.by/bitstream/123456789/49244/1/pages%2036-40%20Kozuleva.pdf ПРАБЛЕМА ПЕРАДАЧЫ АНГЛІЙСКІХ АНТРАПОНІМАЎ НА БЕЛАРУСКУЮ МОВУ (бел.) // Веснік БДУ. Сер. 4. — 2012. — № 2. — С. 35 — 39.ПРАБЛЕМА ПЕРАДАЧЫ АНГЛІЙСКІХ АНТРАПОНІМАЎ НА БЕЛАРУСКУЮ МОВУ] (бел.) // Веснік БДУ. Сер. 4. — 2012. — № 2. — С. 35 — 39. паводле Таболіч А. У., Вікторка Л. В. Матэрыялы да слоўніка // Роднае слова. 2001. № 4., 85
↑ Нескладовае ў пішацца згодна з беларускім літаратурным вымаўленнем толькі пасля галосных. Гук [у] на пачатку ўласных імён і назваў заўсёды перадаецца вялікай літарай У складовае без надрадковага значка. Паводле Правілы беларускай арфаграфіі і пунктуацыі. § 15. Нескладовае ў і у складовае
↑ Перадача дедзенага гука з’яўляецца варыятыўнай і кансенсусу тут няма. Рэкамендуецца для паслядоўнасці ў назвах, якіх няма ў энцыклапедыях, выкарыстоўваць больш сучасную «у» ў дадзеных пазіцыях: Уілсан, Уіні. М. В. Козылева Асаблівасці перадачы англійскіх асабовых імёнаў на беларускай мове // libr.msu.by.
↑ Тыя літары, якія перадаюцца на пісьме, але не адпавядаюць нейкаму канкрэтнаму гуку наўпростава. Не блытаць з падвоенымі літарамі. М. В. Козылева Асаблівасці перадачы англійскіх асабовых імёнаў на беларускай мове // libr.msu.by.
↑ Часам некаторыя носьбіты мовы могуць памылкова запісваць гэту назву як Ogelsby, набліжаючы яе да вымаўлення. Перадача як «Оглесбі» можа блытаць.

Літаратура

М. У. КОЗЫЛЕВА ПРАБЛЕМА ПЕРАДАЧЫ АНГЛІЙСКІХ АНТРАПОНІМАЎ НА БЕЛАРУСКУЮ МОВУ (бел.) // Веснік БДУ. Сер. 4. — 2012. — № 2. — С. 35 — 39.
М. В. Козылева Асаблівасці перадачы англійскіх асабовых імёнаў на беларускай мове // libr.msu.by.
Струк Анастасія, Албут А.А. – магістр філ. навук АНГЛІЦЫЗМЫ Ў СУЧАСНАЙ БЕЛАРУСКАЙ ТЭРМІНАЛОГІІ // Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт інфарматыкі і радыёэлектронікі. — г. Мінск, Рэспубліка Беларусь
Зьміцер Саўка. Іншамоўныя найменні ў беларускім тэксце. Даведнік. — Мінск: «Тэхналогія», 2021.