Віленскае ваяводства (1926—1939)

Віленскае ваяводства
Віленскае ваяводства
	Герб
Краіна	Польская Рэспубліка
Статус	ваяводства
Уваходзіць у	Польская Рэспубліка;
Адміністрацыйны цэнтр	Вільня
Дата ўтварэння	20 студзеня 1926 года
Дата скасавання	1939
Ваявода	апошні — Артур Марушэўскі
Насельніцтва (1931)	1 276 000
Шчыльнасць	44 чал./км²
Нацыянальны склад	палякі — 59,7% ; беларусы — 22,7% ; яўрэі — 8,5% ; літоўцы — 5,2% ; рускія — 3,4% ; іншыя — 0,3%.
Плошча	29 011 км²; (4-е месца)
Код аўтам. нумароў	WN
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Віленскае ваяводства (польск.: województwo wileńskie, літ.: Vilniaus vaivadija) — ваяводства ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі з 1926 года да перадачы гэтай тэрыторыі Савецкім Саюзам Літве і Беларускай ССР у верасні 1939 года. Было ўтворана ў 1923 годзе. Сталіца знаходзілася ў Вільні.

Апісанне

Большасць тэрыторыі ваяводства складала Сярэдняя Літва, якая была інкарпараваная Польшчай у 1922 годзе. З 6 красавіка 1922 года да 22 снежня 1925 года тэрыторыя ваяводства называлася Віленская Зямля.

Плошча ваяводства складала 29 011 квадратных кіламетраў, а колькасць насельніцтва паводле перапіса насельніцтва 1931 года — 1 276 000 чалавек. Большасць насельніцтва складалі палякі (59,5%) і беларусы (22,7%). Таксама былі літоўцы (5,2%), рускія (3,4%) і іншыя (0,3%) уключна з караімамі. У гарадах (за выняткам Вільні) значную колькасць насельніцтва складалі яўрэі (8.5% ад усяго насельніцтва).^[1] 61,2% — рыма-каталікі, 26,9% — праваслаўныя, 9,4% — іўдзеі, 2,4% — іншыя веравызнанні.

Месцазнаходжанне

Ваяводства размяшчалася ў паўночна-ўсходняй частцы дзяржавы, межавала з Савецкім Саюзам на ўсходзе, Літвой на захадзе, Латвіяй на поўначы, Навагрудскім ваяводствам на поўдні і Беластоцкім ваяводствам на паўднёвым захадзе. Мясцовасць была раўнінная, месцамі гарыстая, у склад ваяводства ўваходзілі некалькі азёраў (напрыклад, Нарач — найвялікшае возера Беларусі і найвялікшае возера Польшчы ў міжваенны перыяд). На 1 студзеня 1937 года лясы займалі 21.2% плошчы тэрыторыі ваяводства.

Гарады і адміністрацыйны падзел

Вільня з’яўлялася пятым па велічыні горадам у Польшчы (у 1939 годзе налічвала 195 тысяч жыхароў). Віленскае ваяводства налічвала 14 гарадоў (Ашмяны, Глыбокае, Дзісна, Маладзечна, Падброддзе, Ракаў, Свянцяны, Смаргоні і іншыя).

У 1922—1939 гг. Віленскае ваяводства падзялялася на 9 паветаў:

Браслаўскі павет (плошча 4 217 км², нас. 143 100),
Дзісненскі павет (плошча 3 968 км², нас. 159 900),
Маладзечанскі павет (плошча 1 898 км², нас. 91 300),
Ашмянскі павет (плошча 2 362 км², нас. 104 600),
Пастаўскі павет (плошча 3 050 км², нас. 99 900),
Свянцянскі павет (плошча 4 017 км², нас. 136 500),
Вілейскі павет (плошча 3 427 км², нас. 131 100),
павет горада Вільні (з 1930 года) (плошча 105 км², нас. 195 100),
Віленска—Троцкі павет (плошча 5 967 км², нас. 214 500. Гэта быў найвялікшы павет ва ўсёй міжваеннай Польшчы, большы за аўтаномнае Сілезскае ваяводства).

Сталіцы паветаў па звестках на 1931 год налічвалі: Вільня — 190 172 жыхароў, Браслаў — 1587 жыхароў, Дзісна — 4413 жыхароў, Маладзечна — 1997 жыхароў, Ашмяны — 6000 жыхароў, Паставы — 974 жыхары, Свянцяны — 6000 жыхароў, Вілейка — 3417 жыхароў.

Падзел 1939 года

У 1939 годзе выяводства было падзелена паміж СССР і Літоўскай рэспублікай, а польскія дзяржаўныя дзеячы сышлі ў падполле^[2].

Зноскі

↑ Паводле перапісу насельніцтва Польшчы 1931 года. «Drugi Powszechny Spis Ludności z dnia 9 XII 1931 r». Statystyka Polski D (34). 1939.
↑ Заява рэгіянальнага ўрада ў Вільні Архівавана 4 жніўня 2008. (польск.)