Галаўны абцякальнік

Галаўны абцякальнік — пярэдняя частка ракеты ці самалёта. Мае форму, якая забяспечвае найменшае аэрадынамічнае супраціўленне. Галаўныя абцякальнікі таксама могуць распрацоўвацца для падводнага ці вельмі хуткага наземнага руху.

На ракетах галаўны абцякальнік складаецца з камеры, у якой утрымліваецца карысная нагрузка (напрыклад, спадарожнік), і знешняй паверхні, разлічанай на ўздзеянне высокіх тэмператур. Найбольш фундаментальныя даследаванні звышгукавых палётаў прывялі да стварэння абцякальнікаў для спускальных касмічных апаратаў і для ядзерных боегаловак.

Звычайна абцякальнікі маюць форму конусападобнага цела кручэння. Насавыя абцякальнікі самалётаў часта робяць з радыёпразрыстых матэрыялаў для змяшчэння ў іх радыёлакацыйнага абсталявання.

У ракетным апараце галаўны абцякальнік складаецца з камеры ці камер для карыснай нагрузкі, у якіх могуць размяшчацца спадарожнік з прыборамі, жывёламі, раслінамі і іншымі карыснымі грузамі, і знешняй паверхні, створанай для таго, каб вытрымліваць высокія тэмпературы, якія ўзнікаюць пры аэрадынамічным нагрэве. Вялікая частка фундаментальных даследаванняў, звязаных з гіпергукавым палётам, была прысвечана стварэнню жыццяздольных канструкцый насавога конуса для ўваходу ў атмасферу касмічных апаратаў і спускаемых апаратаў міжкантынентальных балістычных ракет^[1]. У якасці канструкцыйных матэрыялаў для нясучых слаёў абцякальніка часцей за ўсё выкарыстоўваюць высокатрывалыя і высакамодульныя палімерныя кампазіцыйныя матэрыялы з вугляпластыку, шклапластыку, арганапластыку і запаўняльніка сотавай структуры. Размер ракетнага абцякальніка складае прыкладна 15 метраў на 5 метраў^[1][2].

У спадарожнікавых апаратах насавы конус можа стаць самім спадарожнікам пасля аддзялення ад апошняй ступені ракеты ці выкарыстоўваецца для абароны спадарожніка да дасягнення арбітальнай скорасці, а затым аддзяляецца ад спадарожніка.

На авіялайнерах насавы конус таксама з’яўляецца купалам, які абараняе метэаралагічны радар і іншыя прыборы насавой часткі самалёта ад аэрадынамічных сіл. Насавы конус канструюецца для мінімальнага супраціўлення, таму, як правіла, мае форму конусападобнага цела кручэння, якое дае найменшае супраціўленне руху.

З-за экстрэмальных тэмператур насавыя конусы для высакахуткасных лятальных апаратаў (напрыклад, разлічаных на гіпергукавыя хуткасці ці спуск арбітальных апаратаў у атмасферу са зрэджанай прасторы) павінны вырабляцца з вогнетрывалых матэрыялаў. Ваганні тэмпературы пры выхадзе ў космас могуць быць ад 100 °C да −100 °C у кароткім прамежку часу (каля мінуты). Таму матэрыял павінен быць устойлівым да хуткіх перападаў тэмпературы^[2]. Піралітычны графіт — адзін з распаўсюджаных варыянтаў абшыўкі такіх апаратаў, але таксама выкарыстоўваюцца і іншыя тэрмаўстойлівыя матэрыялы^[3]. Іншай стратэгіяй праектавання з’яўляецца выкарыстанне абляцыйных цеплаахоўных экранаў^[3], якія выдаткоўваюцца пад час дачынення з гарачым паветрам і такім чынам адводзяць збыткоўнае цяпло. Для абляцыйных экранаў выкарыстоўваюцца такія матэрыялы, як, напрыклад, вугляродны фенол, полідыметылсілаксан з крэменязёмным напаўняльнікам і вугляроднымі валокнамі і іншыя^[4].

У сувязі з праблемай аэрадынамічнага праектавання насавой конуснай часці любога транспартнага сродку ці цела, прызначанага для руху цераз сціскаючуюся цякучую сраду (напрыклад, ракеты, самалёта ці кулі), важнай праблемай з’яўляецца вызначэнне геаметрычнай формы насавога конуса для дасягнення аптымальных характарыстык. Для вырашэння шматлікіх задач патрабуецца вызначыць форму цвёрдага цела кручэння, якое адчувае мінімальнае супраціўленне пры хуткім руху цераз цякучую сраду, якая складаецца з пруткіх часціц.

• Даспехі для спадарожніка — сюжэт студыі Роскосмаса
• Ballistic Missile Basics (нявызн.). Special Weapons Primer. Federation of American Scientists. Архівавана з першакрыніцы 21 кастрычніка 2020. Праверана 3 лютага 2008.
• The Descriptive Geometry Of Nose Cones (нявызн.)(недаступная спасылка). The Descriptive Geometry Of Nose Cones - by Gary A. Crowell Sr. Архівавана з першакрыніцы 11 красавіка 2011. Праверана 2011.
• Nose cones equations (нявызн.)(недаступная спасылка). Nose Cones excel sheet by Kemal Payza. Архівавана з першакрыніцы 23 ліпеня 2009. Праверана 23 кастрычніка 2009.