Гульні з быком (фрэска)

	невядома
	Гульні з быком. каля 1550 да н.э. і каля 1450 да н.э.
Матэрыял	фарба для фрэскі[d]
Тэхніка	фрэска
Памеры	80 × см
	Археалагічны музей Іракліёна[d]
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гульні з быком — фрэска, найбольш поўна адноўленая з некалькіх тынкаваных панэлей, першапачаткова размешчаных на ўсходняй сцяне палаца ў Кносе на Крыце. Хоць тэхнічна гэты твор з’яўляецца фрэскай, панэлі распісваліся па тынкоўцы рэльефнай сцяны і таму класіфікуюцца як пластычнае мастацтва.

Апісанне

На фрэсцы намаляваная таўракатапсія — рытуальныя скачкі праз быка. Велізарны бык у шалёным галопе. Яго знарочыста падоўжаная постаць магутнай сваёй масай запаўняе амаль усю фрэску. Велізарныя памеры падкрэсліваюць яго боскае паходжанне. Як і ў Егіпце, маштаб сімвалізаваў значнасць адлюстроўванага^[5].

Не дакранаючыся капытамі да зямлі, імчыцца велізарны бык, цяжка нагнув сваю магутную галаву, выставіўшы ўперад рогі. Выгіб яго тулава нагадвае вялікі гімнастычны снарад. Адзін з акрабатаў схапіўся за рогі і збіраецца скокнуць на спіну быка, а іншы, выставіўшы перад сабой рукі, рыхтуецца да грацыёзнага сальта прама над галавой жывёлы^[6]. Якая б ні была разбуральная стыхійная моц быка, ёсць надзея, што чалавек пераможа ў гэтай сутычцы. Зграбныя і вывастраныя рухі акрабатаў, а бакавыя фігуры візуальна як бы стрымліваюць напор быка. Чалавек рана ці позна возьме верх над неўтаймаванай стыхіяй прыроды. Яны апранутыя аднолькава — з павязкай на сцёгнах, таліі сцягнутыя металічнымі паясамі. Падкрэслены шырыня грудзей, тонкасць таліі, гнуткасць і мускулістасць рук і ног. Гэтыя асаблівасці лічыліся прыкметамі прыгажосці. Такія небяспечныя практыкаванні з раз’юшаным быком мелі не толькі відовішчны, але і сакральны сэнс. Мастак настолькі па-майстэрску захаваў вясёлую і нязмушаную гульню акрабатаў, што мы забываем аб смяротнай небяспецы падобных трукаў. Фрэска ўспрымаецца як гімн прыгажосці і спрыту чалавека, які перамагае грозную і магутную прыроду. І хоць мастакі яшчэ не валодаюць прыёмамі аб’ёмна-прасторавага малюнка, іх кампазіцыі не здаюцца застылымі і знежывелымі.

Фарбы (колеравая гама)

Мастак выкарыстаў пяць фарбаў: чорную, белую, блакітную, жоўтую і чырвоную, яны ствараюць багатую каляровую палітру. Ім, як і егіпецкім фрэскам, уласцівая ўмоўнасць колеру: мужчынскія фігуры пішуцца цёмнай цагляна-чырвонай фарбай, а жаночыя — светлай^[4].

Левая частка фрэскі
Цэнтральная частка фрэскі
Правая частка фрэскі

Рэканструкцыя фрэскі

У рэканструкцыі фрэска складзена з кавалачкаў некалькіх роспісаў на тую ж тэму, якія ішлі серыяй адзін за адным і паказвалі паслядоўныя стадыі скачку^[4]. Калі б яны захаваліся, перад археолагамі адкрылася б нешта накшталт кадраў сучаснага фільма^[7].