Лішкаўская сядзіба

Славутасць
Сядзібна-паркавы ансамбль дэ Вірыёнаў
53°17′50,49″ пн. ш. 23°50′18,83″ у. д.HGЯO
Краіна	Беларусь
Вёска	Лішкі
Архітэктурны стыль	класіцызм
Дата заснавання	1893
Глобус Беларусі	globustut.by/lishki/inde…
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Лішкаўская сядзіба — сядзібна-паркавы ансамбль дэ Вірыёнаў у в. Лішкі Бераставіцкага раёна, помнік сядзібна-паркавай архітэктуры класіцызму. Пабудаваны ў 1893 годзе (паводле іншых звестак, у 1875^[1] ці ў 1883^[2]).

Маёнтак Лішкі быў куплены вядомым медыкам французскага паходжання Карлам Вірыёнам (1749—1815) у Т. Нарбута^[3] ці, паводле іншых звестак, у Т. Юндзіла (магчыма, Тадэвуша  (польск.) (бел.)^[4].

Нашчадкі Карла перарабілі прозвішча на французскі манер — «дэ Вірыён». Пасля Карла ў 1817 годзе маёнтак атрымаў у спадчыну яго сын Ян Тадэвуш Вірыён (1795—1873)^[5]. Наступным спадчыннікам стаў старэйшы сын Яна Станіслаў дэ Вірыён (1832—1909)^[6]. Станіслаў меў прыродазнаўчую адукацыю і сабраў у Лішках вялікую калекцыю мясцовых і замежных насякомых, якая была страчана ў час Першай сусветнай вайны, падчас навуковай працы Станіслаў ліставаўся з нямецкімі вучонымі^[4].

Пасля смерці Станіслава ў 1909 годзе маёнтак перайшоў сыну яго малодшага брата Уладзіміра^[7] — Адаму дэ Вірыёну (1870—1945)^[8]. Адам меў інжынерную адукацыю, працаваў на розных будаўнічых аб'ектах, але стала жыў у Лішках да 1915 года, пасля чаго пераехаў у маёнтак Глінка ў Пінскім павеце, атрыманым у спадчыну ад маці. З 1919 года пераехаў у Варшаву. У 1923 годзе Адам адпісаў Лішкі свайму наймалодшаму сыну Юрыю дэ Вірыёну (1901—1941)^[9], ад якога яны перайшлі да яго старэйшага сына Яна  (польск.) (бел. (1924-2013) — апошняга ўласніка сядзібы.

Асабняк складаецца з дзвюх частак: старога аднапавярховага будынка з ганкам у стылі шляхецкіх сядзіб і дабудаванага да яго ў 1848 годзе двухпавярховага будынка з чатырохпавярховай вежай у стылі італьянскай вілы.

Акрамя сядзібнага дома захаваліся гаспадарчыя пабудовы канца XIX стагодддзя.

Пры сядзібе меўся невялікі парк плошчай усяго 1 га, заложаны ў 1883 годзе, маляўнічасці якому дадавалі два рыбныя ставы^[4].

Паводле інвентарызацыі 1980 года, у парку расло 40 відаў і форм драўнінных раслін. Сярод іх многа рэдкіх і ўнікальных: дуб звычайны пірамідальны і грабеньчаты (Quercus robur), клён вастралісты Шведлера і рассечаналісты (Acer platanoides), арэх шэры (Juglans cinerea), бяроза павіслая 'Crispa' (Betula pendula), псеўдатсуга Мензіса (Pseudotsuga menziesii), хвоя чорная (Pinus nigra), Tilia × euchlora, ліпа буйналістая рассечаналістая (Tilia platyphyllos), траскун амурскі (Syringa reticulata amurensis), амурскае коркавае дрэва (Phellodendron amurense). Экзоты былі высаджаны па кругу, які з’яўляўся асноўным элементам кампазіцыі парка^[10].

• Лішкаўская сядзіба на сайце Radzima.org
• Лішкаўская сядзіба на сайце Глобус Беларусі (руск.)