Няпарны шаўкапрад

Няпарны шаўкапрад
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Жывёлы Падцарства:  Эўметазоі Без рангу:  Двухбакова-сіметрычныя Без рангу:  Першаснаротыя Без рангу:  Ecdysozoa Без рангу:  Panarthropoda Тып:  Членістаногія Падтып:  Трахейнадыхальныя Надклас:  Шасціногія Клас:  Насякомыя Падклас:  Крылатыя насякомыя Інфраклас:  Навакрылыя насякомыя Надатрад:  Насякомыя з поўным метамарфозам Атрад:  Матылі Падатрад:  Glossata Надсямейства:  Noctuoidea Сямейства:  Ваўнянкі Род:  Lymantria Від:  Няпарны шаўкапрад
Міжнародная навуковая назва
Lymantria dispar Linnaeus, 1758
Сінонімы
Phalaena dispar Linnaeus, 1758
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   709249 NCBI   13123 EOL   860845

Няпарны шаўкапрад^[1][2], няпарны прадзільнік^[3] (Lymantria dispar) — матыль сямейства Ваўнянкі (Lymantriinae).

Палавы дымарфізм моцна выяўлены (адсюль назва). Самкі большыя за самцоў. У самкі крылы (размах 5,5—9 см) і грудзі брудна-белыя; брушка тоўстае, на канцы з жоўта-бурымі валаскамі; вусікі пілаватыя, чорныя. У самца пярэднія крылы (размах 3,5—5 см) шэра-бурыя, заднія (і грудзі) бурыя, з цёмным краем; брушка тонкае, з кутасікам на канцы; вусікі перыстыя, чорна-бурыя. Крылы з плямістымі (акрамя задніх у самцоў) светлымі махрамі, пярэднія з некалькімі цёмнымі звілістымі ці перарывістымі папярочнымі лініямі.

Пашыраны ў Еўразіі, Паўночнай Амерыцы, Паўночнай Афрыцы.

Яйцы круглыя, светла-жоўтага колеру. У час распускання пупышак з яец пачынаюць вылуплівацца вусені, якія жывяцца лісцем, бутонамі і кветкамі. Вусені даўжынёй 45—75 мм, шэра-бурыя, з 3 падоўжнымі жоўтымі лініямі, сінімі і чырвонымі валасістымі бародаўкамі, кормяцца лісцем, кветкамі. Кукалкі чырвона- ці чорна-бурыя, з валаскамі.

Генерацыя аднагадовая. Маладыя лічынкі могуць пераносіцца ветрам на даволі вялікія адлегласці. У канцы свайго развіцця лічынка акукліваецца ў кокане паміж лісцем ці ў трэшчынах кары. У ліпені—жніўні пачынаецца вылет матылькоў. Зімуюць вусені ў абалонках яец.

Шкоднік больш як 300 відаў раслін, пераважна лясных лісцевых і пладовых дрэў. Наносіць шкоду яблыні, грушы, сліве і іншым пладовым дрэвам.

Меры барацьбы: саскрабанне з штамбаў дрэў кладак яец і іх знішчэнне; у перыяд адасаблення бутонаў апрацоўка біялагічнымі або хімічнымі сродкамі.

• Няпа́рны шаўкапра́д // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 11: Мугір — Паліклініка / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 11. — С. 411—412. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0188-5 (т. 11).
• Літвінава А. М. Няпа́рны шаўкапра́д // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 4. Недалька — Стаўраліт / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1985. — С. 36—37. — 599 с., іл. — 10 000 экз.
• Непа́рный шелкопря́д // Биологический энциклопедический словарь (руск.) / Гл. ред. М. С. Гиляров; Редкол.: А. А. Баев, Г. Г. Винберг, Г. А. Заварзин и др. — М.: Сов. энциклопедия, 1986. — С. 402—403. — 831 с. — 100 000 экз.