Паланафілія

Паланафілія, паланафільства — павага і сімпатыя да Польшчы, яе культуры, гісторыі, традыцый і звычаяў. Таксама можа праяўляцца ў палітыцы. Супрацьлеглая пазіцыя — паланафобія^[1].

Гісторыя

Аднымі з першых патэнцыйных паланафілаў былі выгнаныя яўрэі, якія пасяліліся ў Польшчы пасля Першага крыжовага паходу (1096—1099)^[2]. Краіна стала месцам, дзе яны маглі схавацца ад пераследу і антысемітызму^[3]. Дзякуючы талерантнай палітыцы, яўрэі-ашкеназі ахвотна перанялі некаторыя аспекты польскай кухні, мовы і нацыянальнага адзення, што можна ўбачыць у артадаксальных яўрэйскіх суполках па ўсім свеце^[4]^[5].

Да палітычнага паланафільства адносяцца дзеянні Ілжэдзмітрыя I і палітыка сямібаяршчыны падчас смуты ў Расіі^[6].

Развіццё прапольскіх настрояў у ЗША было звязаны з удзелам ураджэнцаў Рэчы Паспалітай (напрыклад, Казіміра Пуласкі і Тадэвуша Касцюшкі) у вайне за незалежнасць ад Вялікабрытаніі^[7]^[8]. На Гаіці з’ява распаўсюдзілася пасля таго, як польскія салдаты, пасланыя Напалеонам для падаўлення Гаіцянскай рэвалюцыі, перайшлі на бок паўстанцаў. Дзякуючы гэтаму ўчынку, паводле Канстытуцыя 1805 года, яны атрымалі гаіцянскае грамадзянства^[9]. Першы кіраўнік дзяржавы Жан-Жак Дэсалін нават назваў палякаў белымі неграмі Еўропы^[10]^[11].

На працягу XIX стагоддзя паланафільскія настроі праяўляліся ў Германіі^[12], Францыі^[13] і іншых краінах. Адным з наймацнейшых цэнтраў паланафільства была Ірландыя, паколькі ўдзельнікі ірландскага незалежніцкага руху бачылі падабенства ў лёсе абедзвюх краін^[14].

Буйны ўсплёск паланафільства адбыўся ў першай палове XX стагоддзя і быў звязаны з падзеямі польска-савецкай і Другой сусветнай войн.

Крыніцы

↑ Ilya Prizel (13 August 1998). National Identity and Foreign Policy: Nationalism and Leadership in Poland, Russia and Ukraine. Cambridge University Press. p. 171. ISBN 978-0-521-57697-0.
↑ Poland Virtual Jewish History Tour (нявызн.). www.jewishvirtuallibrary.org. Праверана 22 May 2019.
↑ David ben Samuel Ha-Levi, "Divre ̄ David Ture ̄ Zahav" (1689) in Hebrew. Published in: Bi-defus Y. Goldman, Warsaw: 1882. Quoted by the YIVO Encyclopedia of Jews in Eastern Europe.
↑ Treats. Shtreimels and Spodiks (нявызн.). Праверана 22 May 2019.
↑ Jewish Historical Institute (нявызн.). www.jhi.pl. Праверана 22 May 2019.
↑ Robert O. Crummey, The Formation of Muscovy 1304–1613 (New York and London: Longman, 1987), pp. 224–5.
↑ Kajencki, AnnMarie Francis (15 August 2004). Count Casimir Pulaski: From Poland to America, a Hero's Fight for Liberty. The Rosen Publishing Group, Inc. ISBN 9781404226463. Праверана 22 May 2019 – via Google Books.
↑ Fanelli, Doris Devine; Diethorn, Karie (22 May 2019). History of the Portrait Collection, Independence National Historical Park. American Philosophical Society. ISBN 9780871692429. Праверана 22 May 2019 – via Google Books.
↑ The 1805 Constitution of Haiti (нявызн.). Webster University. Архівавана з першакрыніцы 28 December 2005. Праверана 23 April 2023.
↑ Girard, Philippe R. (2011). The Slaves Who Defeated Napoleon: Toussaint Louverture and the Haitian War of Independence, 1801–1804. Tuscaloosa: The University of Alabama Press. p. 266. ISBN 978-0-8173-1732-4.
↑ Meade, Teresa A. (2022). A History of Modern Latin America: 1800 to the Present. Wiley-Blackwell. p. 71.
↑ Healy, Róisón (2014). "From Commonwealth to Colony? Poland under Prussia". In Healy, Róisín; Dal Lago, Enrico (рэд-ры). The Shadow of Colonialism on Europe's Modern Past. Springer. p. 116. ISBN 9781137450746.
↑ Cassels, Alan (1 November 2002). Ideology and International Relations in the Modern World. Routledge. ISBN 9781134813308. Праверана 22 May 2019 – via Google Books.
↑ Whelehan, Niall (3 October 2014). Transnational Perspectives on Modern Irish History. Routledge. ISBN 9781317963226. Праверана 22 May 2019 – via Google Books.

[1] Ilya Prizel (13 August 1998). National Identity and Foreign Policy: Nationalism and Leadership in Poland, Russia and Ukraine. Cambridge University Press. p. 171. ISBN 978-0-521-57697-0.

[2] Poland Virtual Jewish History Tour (нявызн.). www.jewishvirtuallibrary.org. Праверана 22 May 2019.

[3] David ben Samuel Ha-Levi, "Divre ̄ David Ture ̄ Zahav" (1689) in Hebrew. Published in: Bi-defus Y. Goldman, Warsaw: 1882. Quoted by the YIVO Encyclopedia of Jews in Eastern Europe.

[4] Treats. Shtreimels and Spodiks (нявызн.). Праверана 22 May 2019.

[5] Jewish Historical Institute (нявызн.). www.jhi.pl. Праверана 22 May 2019.

[6] Robert O. Crummey, The Formation of Muscovy 1304–1613 (New York and London: Longman, 1987), pp. 224–5.

[7] Kajencki, AnnMarie Francis (15 August 2004). Count Casimir Pulaski: From Poland to America, a Hero's Fight for Liberty. The Rosen Publishing Group, Inc. ISBN 9781404226463. Праверана 22 May 2019 – via Google Books.

[8] Fanelli, Doris Devine; Diethorn, Karie (22 May 2019). History of the Portrait Collection, Independence National Historical Park. American Philosophical Society. ISBN 9780871692429. Праверана 22 May 2019 – via Google Books.

[9] The 1805 Constitution of Haiti (нявызн.). Webster University. Архівавана з першакрыніцы 28 December 2005. Праверана 23 April 2023.

[10] Girard, Philippe R. (2011). The Slaves Who Defeated Napoleon: Toussaint Louverture and the Haitian War of Independence, 1801–1804. Tuscaloosa: The University of Alabama Press. p. 266. ISBN 978-0-8173-1732-4.

[11] Meade, Teresa A. (2022). A History of Modern Latin America: 1800 to the Present. Wiley-Blackwell. p. 71.

[12] Healy, Róisón (2014). "From Commonwealth to Colony? Poland under Prussia". In Healy, Róisín; Dal Lago, Enrico (рэд-ры). The Shadow of Colonialism on Europe's Modern Past. Springer. p. 116. ISBN 9781137450746.

[13] Cassels, Alan (1 November 2002). Ideology and International Relations in the Modern World. Routledge. ISBN 9781134813308. Праверана 22 May 2019 – via Google Books.

[auto-14] Whelehan, Niall (3 October 2014). Transnational Perspectives on Modern Irish History. Routledge. ISBN 9781317963226. Праверана 22 May 2019 – via Google Books.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

Паланафілія

Гісторыя

Крыніцы

Portal di Ensiklopedia Dunia