Пляменнік чараўніка

Пляменнік чараўніка
Пляменнік чараўніка;
	The Magician's Nephew
	;
Аўтар	Клайв Стэйплз Люіс
Жанр	фэнтэзі
Мова арыгінала	англійская
Серыя	Хронікі Нарніі
Выпуск	1955
Цыкл	Хронікі Нарніі
Папярэдняя	Конь і яго хлопчык
Наступная	Апошняя бітва

Пляменнік чараўніка (англ.: The Magician's Nephew) — кніга Клайва Стэйплза Льюіса, шостая (першая па храналогіі) з 7 кніг Харонік Нарніі. Напісана ў 1950 годзе, упершыню апублікаваная ў 1955 годзе. Прысвечаная сям'і Кілмер.

Кніга з'яўляецца перадгісторыяй, і ў ёй Льюіс тлумачыць, як з'явілася Нарнія, як у яе трапіла Белая Вядзьмарка, і чаму дзеці змаглі патрапіць у Нарнію праз Адзежную шафу. Белая Вядзьмарка фігуруе ў гэтай кнізе пад імем Джадзіс, што ў перакладзе з персідскай мовы азначае «ведзьма».

Сюжэт

Полі Пламер жыве ў Лондане, побач з тым домам, дзе вымушаны быў пасяліцца Дыгары Керк. Маці Дыгары хворая, таму ён жыве ў свайго дзядзькі, чалавека з дзівацтвамі. Ён не разумее, чаму яго цётка не дазваляе яму заходзіць у рабочы пакой дзядзькі, пакуль аднойчы ён памылкова не патрапіў туды разам з Полі. Аказваецца, яго дзядзька Эндру быў Чарадзеем, не асабліва добрым у гэтай галіне, і ўсё-ткі ён зрабіў цікавае адкрыццё — ён стварыў пярсцёнкі, зялёныя і жоўтыя, якія выносілі з нашага свету любога, хто іх кранаецца. Куды выносяць пярсцёнкі — Эндру Кетэрлі не ведае. Таму ён падманам прымусіў Полі ўзяць пярсцёнак, а Дыгары быў вымушаны адправіцца за ёй, узяўшы з сабой дзве пары пярсцёнкаў — для сябе і для яе.

Дзеці апынуліся ў Лесе-паміж-светамі, дзе час амаль не цячэ, і чалавек амаль не ўсведамляе сябе, затое ў кожнай з мноства сажалак Лесу-паміж-светамі вядзе свой пачатак шлях у іншы свет, амаль такі ж, як наш. З цікаўнасці яны адпраўляюцца зірнуць на першы ж свет, і ім аказваецца Чарн. Чарн — горад ці свет — амаль пусты, але калісьці ён быў заселены. Дыгары і Полі выпадкова знаходзяць апошнюю пакінутую ў жывых яго жыхарка — каралеву Джадзіс, жорсткую і магутную чараўніцу. Дыгары, які паддаўся спакусе і цікаўнасці, будзіць Джадзіс, хоць ён не ведаў яшчэ, што гэта прынясе ім з Полі шмат непрыемнасцяў. Разам з дзецьмі чараўніца трапляе ў Лондан пачатку XX-га стагоддзя.

Аказваецца, што ў гэтым свеце Джадзіс не можа чараваць, але ўся яе фізічная сіла застаецца пры ёй. Джадзіс адпраўляюцца «на заваёву горада», а зачараваны ёю дзядзька Эндру суправаджае вядзьмарку, жадаючы дагадзіць. У гэты час Полі і Дыгары спрабуюць прыдумаць, як выцягнуць яе з нашага свету ў Лес-паміж-светамі. Таму, калі вядзьмарка вяртаецца, яны ўжо чакаюць яе ў засадзе каля дома Дыгары. У мітусні і блытаніне разам з Джадзіс і дзецьмі з нашага свету знікаюць і дзядзька Эндру, кэбмен, які апынуўся выпадкова побач з імі, і яго конь. Так яны трапляюць у новы свет, свет, які яшчэ толькі ствараецца. Ствараецца ён песняй. Спачатку з'яўляецца зямля, потым неба і зоркі, Сонца і расліны, а потым і жывёлы, якія размаўляюць, фаўны, гномы, німфы і іншыя казачныя стварэння. Становіцца відавочна, што спявае гэтую песню леў, магутны і царскі. Пакуль песня яшчэ гучыць у паветры, свет ажывае і расце, і нават з абломка ліхтарнага слупа з Лондана, якім Джадзіс паспрабавала забіць льва Аслана, вырастае Ліхтарны слуп.

Аслан замаўляе з дзецьмі, ён распавядае ім пра Нарнію, аб тым, што разам з вядзьмаркай ў краіну патрапіла зло. Раз «сын Адама і Евы» прыняслі яго ў Нарніі, то «дзеці Адама і Евы» і абавязаны дапамагчы яго ўтрымаць. Для гэтага Аслан пасылае Полі і Дыгары прынесці яблык з цудоўнага саду. Такі яблык, што з яго вырасце дрэва, што зможа абараніць Нарнію ад многіх бед. Пасля таго, як дзеці адпраўляюцца ў шлях на кані (Аслан ўзнагародзіў яго крыламі), ён карануе кэбмена з Лондана — так Фрэнк становіцца Францыскам Ι, каралём Нарніі, і яго жонка Нэлі, цяпер каралева Алена, на покліч Аслана з'яўляецца з нашага свету.

Тым часам Полі і Дыгары дасягаюць саду, дзе растуць Яблыкі Вечнай Маладосці. Тут Дыгары чакае выпрабаванне: ён сустракае Джадзіс, якая прыйшла за яблыкам для сябе і ўжо яго з'ела. Зараз яна ўгаворвае Дыгары ўзяць адно для сябе або для яго хворай маці.

Дыгары адмаўляецца. Ён зрывае толькі адзін яблык для Аслана. І вось з пасаджанага яблыка вырастае тое самае дрэва, што дасць абарону ад Джадзіс яшчэ на шмат сотняў гадоў. І адзін яблык гэтага дрэва атрымлівае Дыгары, як дарунак.

Дзеці вяртаюцца ў Англію, маці Дыгары здаравее. Дзеці закопваюць усе магічныя кольцы у зямлю, а дзядзька Эндру, апынуўшыся зноў дома, назаўжды пакідае вядзьмарства. З застаўшагася асяродку яблыка вырастае іншае дрэва, не такое цудоўнае, як нарнійскае. Але потым, пасля таго, як яно ўпала, Дыгары (тады ўжо - прафесар Керк) зрабіў з яго адзежную шафу. І шафа гэтая прывядзе іншых чацвярых дзяцей у Нарнію, да новых прыгод. Усё гэта адбудзецца ў наступнай кнізе хронік: «Леў, вядзьмарка і адзежная шафа».

Персанажы

Дыгары — хлопчык, якому давялося застацца ў Лондане з-за хваробы маці.
Полі — яго суседка і сяброўка.
Дзядзька Эндру — дзядзька Дыгары, які падманам адправіў Полі і Дыгары ў Лес-паміж-светамі.
Цётка Леці — цётка Дыгары, сястра дзядзькі Эндру.
Джадзіс — апошняя каралева Чорная.
Аслан — Леў, які стварыў Нарнію.
Фрэнк — кэбман, які выпадкова трапіў у Нарнію разам з Дыгары, Полі і Джадзіс
Ягадка - конь кэбмана

Беларускія пераклады

У 2000-х пераклад першай кнігі «Пляменнік чараўніка» на беларускую мову зрабіў Алесь Квіткевіч^[1]^[2]. Пераклад так і не быў апублікаваны.

Першая кніга «Хронік Нарніі» выйшлі па-беларуску ў 2016 годзе. 17 верасня адбывецца прэзэнтацыя і старт продажаў кнігі «Хронікі Нарніі. Пляменнік чараўніка» ў перакладзе Надзеі Кім^[3].