Прынц з лілеямі

Выява ў Археалагічным музеі Іракліяна. Добра прыкметныя арыгінальныя і рэканструяваныя дэталі
невядома
Прынц з лілеямі. каля 1550 да н.э.[1]
Матэрыял	фарба для фрэскі[d]
Тэхніка	фрэска
Археалагічным музеі Іракліяна
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Прынц з ліле́ямі, або Цар-жрэц — мінойская фрэска-рэльеф Кноскага палаца на востраве Крыт. Была адкрыта ў 1901 г. брытанскай археалагічнай экспедыцыяй на чале з Артурам Эвансам і адноўлена на аснове некалькіх захаваных частак. У нашы дні экспануецца ў Археалагічным музеі Іракліяна, а копія ўпрыгожвае сцяну паўднёвага калідора цэнтральнага двара Кноскага палаца^[2].

«Прынц з лілеямі» з’яўляецца адначасова рэльефам і фрэскай, паколькі тэхніка яго стварэння ўключала гіпсавыя налепкі на сцяну, якія размалёўваліся каляровымі фарбамі. Падчас раскопак 1901 г. 9 фрагментаў налепак^[3] былі знойдзены адарванымі каля паўднёвай сцяны^[4] Данканам Мак-Кезі, памочнікам Артура Эванса. А. Эванс першапачаткова палічыў іх часткамі розных выяў. Торс і правая рука са сціснутым кулаком маглі належаць байцу, галава і галаўны ўбор — жанчыне-жрыцы. Археолаг Сінклер Худ, які працаваў у Кноскім палацы пазней, датаваў «Прынца з лілеямі» познім мінойскім перыядам каля 1550 г. да н. э.^[5]

Рэстаўрацыя фрэскі-рэльефа складалася з 2 асноўных этапаў. На першым прафесійныя археолагі Данкан Мак-Кензі або нават сам Артур Эванс ідэнтыфікавалі захаваныя фрагменты. На другім запрошаныя швейцарскія мастакі Эміль Жылеран-старэйшы і Эміль Жылеран-малодшы^[6] склалі агульны малюнак і з дапамогай сучнасных матэрыялаў аб’ядналі і размалявалі часткі старажытнага твора. У выніку быў сфарміраваны сучасны выгляд, што значна адрозніваецца ад першапачатковага ўражання Артура Эванса і крытыкуецца іншымі рэстаўратарамі.

На працягу другой паловы XX — пачатку XXI ст. шэраг археолагаў і мастацтвазнаўцаў выступіў з крытыкай вынікаў рэстаўрацыі «Прынца з лілеямі». Паводле іх меркаванняў, вынікі працы Артура Эванса і мастакоў Жылеранаў не адпавядаюць першапачатковай выяве і гістарычнай рэчаіснасці. Высоўваецца думка, што фрагменты, на падставе якіх адбывалася рэстаўрацыя, раней належалі 2 або нават 3 асобным выявам. Так, параўнанне з іншымі мінойскімі фрэскамі прыводзіць да думкі, што галаўны ўбор у арыгінале быў элементам жаночага ўпрыгожвання або часткай цела грыфона ці сфінкса. Прыналежнасць астатніх фрагментаў з’яўляецца спрэчнай^[3]. Твар выявы «Прынца з лілеямі» быў цалкам прыдуманы рэстаўратарамі, валасы не адпавядаюць прычоскам мінойскіх мужчын^[7].

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Прынц з лілеямі
• The “Prince of the Lilies” — Heraklion Archaeological Museum