Размовы з удзельнікам:Pracar/2014/12

• Сп.Працар, дадайце, калі ласка, аўтарытэтная інфармацыі пра ўсходнія крэсы. А то Блядынец цягне нейкія сімнеўныя крыніцы. --Rymchonak (размовы) 23:04, 23 студзеня 2014 (FET)

Калі ласка, спадар: Sienkiewicz, W. Kresy / W. Sienkiewicz // Wielka encyklopedia PWN. — T. 14. Klasztor—Kreta. — Warszawa : PWN, 2003. — S. 572 — 573.--Pracar (размовы) 19:18, 25 студзеня 2014 (FET)

Дзякуй, але артыкул зараз могуць рэдагаваць толькі адміністратары + паставіў пытанне пра блакіроўку Блядынца. --Rymchonak (размовы) 19:23, 25 студзеня 2014 (FET)

Kresy // S. Orgelbranda Encyklopedia Powszechna. — T. VIII. — Warszawa : Wyd-wo Tow-wa Akcyjnego Odlewni czcionek i drukarni S. Orgelbranda synów, 1900. — S. 608.--Pracar (размовы) 14:35, 12 лютага 2014 (FET)

Шкада, але наш раздзел не павіншаваў Украінскую Вікіпедыю з 10-годдзем. --Rymchonak (размовы) 14:43, 12 лютага 2014 (FET)

Але ж у Вікіпедыі праўкі можна рабіць у любы момант!!!!!--Pracar (размовы) 14:44, 12 лютага 2014 (FET)

Падтрымаеце мой зварот да нашых адмінаў, каб павіншаваць Украінскую Вікіпедыю? --Rymchonak (размовы) 14:46, 12 лютага 2014 (FET)

Пішыце. Я падтрымаю сваім аўтографам гэтую ініцыятыву. Усё можна карэктна напісаць.--Pracar (размовы) 14:51, 12 лютага 2014 (FET)

Падтрымліваю. --Artificial123 (размовы) 15:00, 12 лютага 2014 (FET)

Пілотны тэкст гатовы. Калі падтрымліваеце, падпісвайцеся. Ёсць заўвагі, праўце. --Rymchonak (размовы) 15:18, 12 лютага 2014 (FET)

	Працавітаму ўдзельніку Pracar
	За стварэнне якасных артыкулаў па гісторыі Беларусі і яе выдатных дзеячаў. Так трымаць!

--Павел Петро (размовы) 20:53, 12 лютага 2014 (FET)

Дзякуй, вельмі прыемна:)--Pracar (размовы) 21:45, 12 лютага 2014 (FET)

Шаноўны спадар, паведамляю Вам, што ў артыкулы пра пісьменнікаў іх асабісты подпіс можна і варта дадаваць у шаблон-картку (роспіс, па-мойму). Узор - артыкул пра Барадуліна. Дзякуй за подпіс Гілевіча. --Ігар Барысавіч Цярэшчанка (размовы) 22:51, 15 лютага 2014 (FET)

прачнулася :)--Хамелка/ разм. 10:47, 4 сакавіка 2014 (FET)

Добры дзень. У абмеркаванні да артыкула "Літва: гістарычная неадпаведнасць" вы напісалі, што я школьнік. На самай справе, я даўно не школьнік. Тэзіс, што самыя знакамітыя беларускія гісторыкі нядаўняга часу, якія маюць значныя навуковыя ступені і ўзнагароды, і раптам – не гісторыкі, нічым не абгрунтаваны. Калі манаграфія Краўцэвіча, якаю праходзяць у ВНУ – не аўтарытэтная крыніца, то аўтарытэтных крыніц не існуе. Я пералапаціў не тоны, але кілаграмы два кніжак перад тым, як напісаць артыкул. І заклікаю прытрымлівацца цывілізаваных манераў у абмеркаваннях. --Yaraslau Zubrytski (размовы) 16:02, 12 сакавіка 2014 (FET)

Ну калі не маеце дыплома аб вышэйшай адукацыі і робіце спасылкі на «Обществоведение : учеб. пособие для 10-го кл. общеобразоват. учреждений с рус. яз. обучения / М. И. Вишневский [и др.]; под ред. М. И. Вишневского. ― Минск : Адукацыя і выхаванне, 2009. ― 240 с.», то школьнік. А кніжка «100 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі» важыць не два кілаграмы, а значна меней. Заклікаю прытрымлівацца цывілізаваных манераў у рэдагаванні артыкулаў.--Pracar (размовы) 23:56, 12 красавіка 2014 (FET)

Прывітанне, пане Працар. У мяне да Вас пытанне: ці можаце Вы дапрацаваць артыкул Літва: гістарычная неадпаведнасць? Хоць часткова? Не мне Вам расказваць, што тэма артыкула вельмі важная і выклікае люты стук сэрца, як у беларусаў, так і ў літоўцаў-балтаў. У цяперашнім стане артыкул пакідаць нельга, але і проста выдаліць таксама нельга, бо рана ці позна тэма ўсплыве ізноў. --Дзяніс Тутэйшы (размовы) 22:21, 25 красавіка 2014 (FET)

Не трэба драматызаваць сітуацыю. Хай лепей беларускія сэрцы займаюцца каханнем і гадуюць па 3-4 дзяцей. Ад гэтага зараз краіне будзе больш карысці ва ўсялякім выпадку. Бо мала ведаюць, а ўжо лезуць з прапановамі. А калі кажаш дылетанства, то ідуць абвінавачванні ў парушэнні этыкі. // І ў дадатак яшчэ цікава чуць ад выпускнікоў гістфака БДУ, што нібыта бітву за «ВКЛ чыя дзяржава: беларуская ці літоўская» беларусы прайгралі яшчэ ў канцы 1990-х – пачатку 2000-х, хоць для нас усе патрэбныя па той праблеме пісьмовыя дакументы адшукаліся. А колькі адкрыццяў дасць археалогія! // Акрамя таго, старажытныя літоўцы і старажытныя рускія былі ж субстратамі беларускага народа. Таму няма нічога дзіўнага, што народ пэўны час па інэрцыі вызначаўся і «рускімі», і «літоўцамі». І, дарэчы, у часы ВКЛ назва «літоўцы» паступова пашыралася на ўсю тэрыторыю беларусаў, а назва «жмудзіны» на ўсю небеларускую тэрыторыю. Толькі пасля падзелаў Рэчы Паспалітай расійская ўлада імкнулася «адкаціць назад» сітуацыю з назвамі – так, як гэта калісьці было ў часы Кіеўскай Русі: усіх славянамоўных назваць «рускімі» і выцесніць назву «Літва». Прычым на Заходнюю Беларусь лёгка маглі нацягнуць назву «Чорная Русь», бо якая розніца?: і Чорная, і Белая, і Чырвоная і г.д. – гэта ўсё складовыя часткі адзінай Русі, якая павінна мовіць на адной рускай літаратурнай мове, а не на яе «дыялектах». // Цікава, што ў энцыклапедыі Брытаніка 11-га выдання (1911 г.), якое я часта люблю чытаць па брытанскай тэматыцы, у артыкуле «Літоўцы і леты» (https://archive.org/details/encyclopaediabri16chisrich ) на старонцы 789 напісана, што сучасныя літоўцы (балтамоўныя) падзяляюцца на «уласна літоўцаў» і на «жмудзь», а на старонцы 790 дадаецца заўвага: «У Расіі ўсё беларускае насельніцтва былой польскай Літвы звычайна лічылася за “літоўцаў”, а назва “жмудзь” адносілася да ўласна літоўцаў» (г.зн. «жмудзь» адносілася да ўсяго балтамоўнага насельніцтва Паўночна-Заходняга края). Напэўна, гэта таксама літвіністы пастараліся? Ці, можа, гэта прадстаўнікі тагачаснай [рамантычнай] брытанскай гістарыяграфіі пастараліся?)) Канешне, у 1911 г. расійская ўлада беларусаў ужо «літоўцамі» не называла – гэта інэрцыя ад больш ранніх публікацый, якая перанеслася ў выданне 1911 г. // І адкуль такая манія ў некаторых «спецыялістаў» зараз падзяляць беларускі народ на субстраты, паадасабляць, паўбіваць клін паміж католікамі і праваслаўнымі, шляхтай і сялянамі, «руссю» і «літвой», і г.д.? Можа, давайце і ад украінскамоўнага Заходняга Палесся адмовімся, калі нам не патрэбны і гэты наш своеасаблівы субстрат? Вось, напрыклад, што піша відны французскі гісторык Фернан Брадэль у сваёй кнізе «Что такое Франция?» адразу ў першай главе: «Глава Первая. Имя Франции – разнообразие» (гл.: http://krotov.info/libr_min/02_b/ro/del_03.htm). Яго зусім не бянтэжыць негамагеннасць, стракатасць насельніцтва (нават, без уліку Брэтані, Гасконі і іншых «нефранцузскіх» частак Францыі): «Этот первоначальный осмотр тотчас убеждает, что единая Франция – неуловимый призрак. Давным-давно, вчера и сегодня существовало и существует сто, тысяча Франций. Будем исходить из этого непреложного факта, который не сулит нам никаких неприятностей и даже, пожалуй, не грозит особенными опасностями… Конечно, нет ничего оригинального в утверждении, что Франция до абсурда разнообразна… каждый город, каждая область, каждая провинция обладают собственным лицом… Все эти различия были еще более очевидны в недавнем прошлом, когда повсюду царили местные привилегии, местные наречия, народные легенды, традиционные постройки (из камней, лавы, кирпичей, самана, дерева) и костюмы». // Толькі мала хто ведае, што злучала людзей у адно цэлае, у адзін народ, калі не мова, саманазва альбо рэлігія. Я дык ведаю. І спіце спакойна – усё мы вам паступова напішам. Жамойтам свайго не аддадзім. І я ўпэнены, што наша краіна, як зараз модна казаць, зробіць «рэбрэндзінг» з цягам часу. Тады ўвогуле праблема вырашыцца сама па сабе. І таксама хапае ў нас разумных галоў вярнуць Вільню. // Добра, што зараз не знаходзяцца аматары паўбіваць клін паміж рускамоўнымі і беларускамоўнымі беларусамі, альбо назваць рускамоўных беларусаў «непаўнавартаснымі» беларусамі. У нас, вунь, два правапісы і дзве Вікіпедыі – тут не можам гамагеннасці ў ХХІ ст. дабіцца з-за рознадумства. Можа, і тыя, хто піша на «тарашкевіцы», і тыя, хто піша на «наркомаўцы», гэта таксама розныя народы? // А канкрэтна па артыкулу, то яго трэба выдаліць. Можа, яшчэ напішам артыкул «Францыя: гістарычная неадпаведнасць» – франкі ж нямецкамоўнае племя!)) // Ёсць артыкул «Літва, значэнні», дзе бачна, што трэба напісаць артыкул «Літва, племя» і трэба парэдагаваць і дапоўніць артыкул «Літоўская зямля». З артыкула «Літоўская зямля» трэба ўсю інфармацыю да сярэдзіны ХІІІ ст. перанесці ў артыкул «Літва, племя», у тым ліку і інфармацыю пра погляды Ермаловіча (гэта сённяшні апошні абзац у артыкуле «Літоўская зямля»). І ў артыкул «Літоўская зямля» прапісаць усю інфармацыю з сярэдзіны ХІІІ ст. да канца XVIII ст. (да падзелаў Рэчы Паспалітай). А таксама трэба зрабіць адпаведныя праўкі ў артыкулах «беларусы» і «літоўцы». // Акрамя таго, не трэба «ставіць воз спераду каня»)) Няўжо Вы думаеце, што ўсё патрэбнае па гісторыі Радзімы ўжо апублікавана гісторыкамі на паперы?)) Многае яшчэ слаба даследавана альбо зусім невядома. Рана яшчэ некаторыя рэчы пісаць у Вікіпедыі, як правільна піша ўдзельнік Максім Л. Хай лепей ай-ці-спецыялісты прыбяруць слова «зыходнік» там, дзе яно непатрэбна, а гісторыю пакінце гісторыкам. Дакладна ведаю, што яны не пасаромяць бацькоўскі хлеб і ўсё вам напішуць. Таму я асабіста сплю спакойна. Нашыя маладыя людзі хай лепей думаюць пра прадаўжэнне роду, бо, перафразуючы стары савецкі анекдот («стварылі калгасы – цяпер завозьце калгаснікаў»), створым беларускамоўныя дзіцячыя садочкі, а калі туды завядзем беларускіх дзетак? Упэўнены, што ўсё будзе добра.--Pracar (размовы) 21:21, 26 красавіка 2014 (FET)

Вітаю. А што значаць Вашы праўкі ў артыкуле Інданезія? --Artificial123 (размовы) 20:22, 4 чэрвеня 2014 (FET)

Не здагадаліся?)). // У інтэрнет-браузерах старога пакалення (напрыклад, старога пакалення "Опера", якой я карыстаюся, бо яна мне зручнейшая для рэдагавання), там стаялі нейкія прабелы ў тэксце, адзначаныя ў полі рэдагавання квадратамі. Таму я зрабіў "афармленне". А паглядзеў у навейшай версіі "Опера", якая ў мяне таксама ёсць, але мне не падабаецца з-за "залішняй складанасці" і таму нязручнасці, нічога такога няма. --Pracar (размовы) 20:37, 4 чэрвеня 2014 (FET)

Дзякуй. А то мне было незразумела, навошта "характар" мяняць на "характар". --Artificial123 (размовы) 20:45, 4 чэрвеня 2014 (FET)

Думаю, што ў многіх карыстальнікаў таксама стаяць старыя версіі, таму такое будзе выглядаць няхораша і кампраментацыйна.--Pracar (размовы) 20:47, 4 чэрвеня 2014 (FET)

Згодны. --Artificial123 (размовы) 20:50, 4 чэрвеня 2014 (FET)

Прашу Вас прыняць удзел у абмеркаванні тэмы ”Артыкулы пра нацыі і народы” на форуме. --Ігар Барысавіч Цярэшчанка (размовы) 18:02, 9 чэрвеня 2014 (FET)

Я спрабаваў змяніць шаблон пасля абмеркавання гэтага на форуме, але штосьці пайшло не так. Калі ласка, не адкатвайце праўку, але дапамажыце давесці змены да канца, каб шаблон зноў працаваў, але ў новым варыянце (з перайменаванымі і дадатковымі радкамі). --Ігар Барысавіч Цярэшчанка (размовы) 18:40, 22 ліпеня 2014 (FET)

Было б вельмі добра, калі б Вы дадалі ў шаблон-картку медаль пра 300-годдзе панавання Раманавых. --Ігар Барысавіч Цярэшчанка (размовы) 13:52, 23 жніўня 2014 (FET)

Вітаю, сп. Працар. Зірніце, калі ласка, сюды. Магчыма, гэта Вас зацікавіць. Мы працуем над ім. --Artificial123 (размовы) 13:20, 19 верасня 2014 (FET)

Прывітанне. Думаецца, што сённяшні раздзел "Назва" у артукуле ((Беларусь)) з'яўляецца нармальным па памеры і складу, а ўсе падрабязнасці трэба вынесці ў асноўны артыкул ((Белая Русь)), каб не перагружаць артыкул ((Беларусь)) і даць мажлівасць раскрыць іншыя тэмы ў артыкуле ((Беларусь)) -- палітыку, эканоміку, геаграфію, а не толькі "назву" краіны.--Pracar (размовы) 13:35, 19 верасня 2014 (FET)

Я проста падумаў, што Вы б нам маглі дапамагчы ў паляпшэнні чарнавіка. --Artificial123 (размовы) 22:38, 19 верасня 2014 (FET)

Абяцаю паўдзельнічаць у рэдагаванні чыставіка. Таму публікуйце смела -- ад памылак і недахопаў ніхто не застрахаваны.--Pracar (размовы) 10:49, 20 верасня 2014 (FET)

Вітаю!

Я заўважыў адну, на маю думку, хібу ў артыкуле: вельмі цікавыя і грунтоўныя кавалкі інфармацыі (каласальных памераў прычым) чамусьці падаюцца ў якасці зноскі. Практыка паказала — абсалютная большасць чытачоў Вікіпедыі ніколі не націскае на лічбу ў квадратных дужках, якая хавае за сабой зноску. Пагатоў, склалася практыка таго, што ў нас так пазначаюць не столькі зноскі, колькі крыніцы інфармацыі. Дык я вось раю вынесці інфармацыю са зносак у асноўны тэкст, пакінуўшы ў якасці зносак выключна бібліяграфічныя звесткі аб крыніцах. --Ігар Барысавіч Цярэшчанка (размовы) 13:48, 27 верасня 2014 (FET)

«Дачка Ежы Чапскага графіня Марыя Чапская (1894—1981) у сваім эсэ «Florian Czarnyszewicz» (1965 г., Парыж) напісала пра палеміку паміж польскамоўным пісьменнікам Фларыянам Чарнышэвічам(польск.) бел. (1895—1964) і беларускамоўным пісьменнікам Кастусём Акулам (1925—2008), калі апошні, жадаючы польска-беларускага паразумення, усё ж папракаў Чарнышэвіча ў фальшаванні гісторыі Беларусі і казаў, што землеўласнікі-«палякі» і беззямельная шляхта гэта чарвякі, якія крывавілі цела яго айчыны і сялян-«беларусаў». У эсе графіня патлумачыла, якія адносіны былі ў карэннага дваранства да сялян і чаму «польскія» дваране не прымалі слова «беларусы», прыводзячы вытрымкі з палемічных лістоў Фларыяна Чарнышэвіча, напісаных па-беларуску да Кастуся Акулы і перасланых копіяй пазней Марыі Чапскай: «Сяляне станавіліся шляхтай, а шляхта выгасала, пераходзячы ў становішча сялян. <…> Важна тое, што спадар з'яўляецца сынам свайго краю. Я таксама ёсць сын Вялікага Княства Літоўскага. Мой бацька і дзед, і дзед майго дзеда нарадзіліся і злажылі свае косці ў гэтай зямлі; і суджу, што можна мне родны край кахаць і тужыць па ім, і думаць аб ім, і цешыцца, калі гаспадары чыняць штось мудрае і шляхетнае, і самоціцца, калі памнажаюць памылкі. <…> І не былі гэта караняжы, а сыны Вялікага Княства Літоўскага, многія ў доме не мовілі па-польску, але назвы "бела-" ці "чарнарусаў" не прымалі, бо "рускі" для іх азначаў тры чацвёртых маскаля. Называлі сябе палякамі, але чулі сваю своеасаблівасць. І калі б тады якая мудрасць, якісь аўтарытэт пагадзіўся і прывёў у жыццё найменне "літоўца" (у значэнні міцкевічаўскім) альбо крывічаніна, ахвотна бы тое прынялі». (Гл.: Czapska, M. Florian Czarnyszewicz … С. 166—167.). Фларыян Чарнышэвіч, хоць і не належаў да ідэолагаў «краёвасці», выказваў тыповыя для краёўцаў думкі». — вось яскравы прыклад звышкаштоўнай інфармацыі, якая з прычыны афармлення зноскай ніколі не будзе прачытана 90 % чытачоў геніяльнага артыкула. Спадзяюся, Вы разумееце, пра што я кажу. --Ігар Барысавіч Цярэшчанка (размовы) 13:52, 27 верасня 2014 (FET)

Чытаюць, чытаюць. Нават зноскі.--Pracar (размовы) 13:55, 27 верасня 2014 (FET)

Нават калі сапраўды чытаюць, Вы згодныя, што інфарматыўнасць вышэй, калі не націскаеш кудысьці, а наўпрост бачыш тэкст перад сабою? Даеце дазвол на вынас інфармацыі са зноскі ў асноўную прастору? --Ігар Барысавіч Цярэшчанка (размовы) 21:22, 27 верасня 2014 (FET)

Ну Вы ж знайшлі, дык чаму іншыя чытачы не прачытаюць? Артыкулы павінны быць энцыклапедычнымі, а не зборам цытат. Тая цытата -- гэта проста ілюстрацыя. Самае месца той цытаце ў зносках. Да таго ж яна чытаецца ў асобным акенцы пры наводзе курсорам. Хай застанецца, так як ёсць. // З павагай--Pracar (размовы) 21:42, 27 верасня 2014 (FET)

У заўвагах: паміж прозвішчам аўтара і яго ініцыяламі коска не ставіцца.--Ohlumon (размовы) 09:31, 6 кастрычніка 2014 (FET)

• Такі слоўнік дзеля дапамогі.--Ohlumon (размовы) 10:56, 7 кастрычніка 2014 (FET)

Шаноўны Працар, растлумачце мне, дурному, калі ласка, як можна адначасова быць праціўнікам нацыяналізму і падтрымліваць беларускі рух, які ў час жыцця Вайніловіча быў па азначэнні нацыяналістычным? На маю думку, у тым сказе ёсць лагічная супярэчнасць. Што там мелася на ўвазе? І ці не варта змяніць фармулёўку сказа, каб не ўзнікала падобных непаразуменняў у іншых чытачоў? --Ігар Барысавіч Цярэшчанка (размовы) 13:47, 11 кастрычніка 2014 (FET)

Калі ласка, тлумачу. Не трэба блытаць “беларускі нацыянальны рух” з “беларускім нацыяналістычным рухам”. Як піша Вікіпедыя тут [1]: “национализм стремится к отстаиванию интересов определённой национальной общности в отношениях с государственной властью. В своей основе национализм проповедует верность и преданность своей нации, политическую независимость и работу на благо собственного народа, культурное и духовное возрастание, объединение национального самосознания для практической защиты условий жизни нации, её территории проживания, экономических ресурсов и духовных ценностей”.

Дык вось, беларускі нацыянальны рух тады складаўся з дзвюх асноўных плыней — сацыялісты і кансерватары. І тыя, і тыя не былі нацыяналістамі, хоць і ставілі задачу палітычнай суб’ектнасці Беларусі — аж да стварэння дзяржавы, а не толькі аўтаноміі. Гэта ў Літве і Польшчы былі ў тыя часы нацыяналісты, якія ставілі задачы асіміляцыі некарэнных нацыянальнасцей. Так, літоўскі нацыяналіст Смятона казаў: калі палякі Літвы раней былі літоўцамі (апалячыліся за мінулыя часы), то чаму б зараз палякам не стаць літоўцамі. Так Смятону ўяўлялася, і ён імкнуўся стварыць дзяржаву на монаэтнічнай аснове і літуанізаваць усе нелітоўскія нацыянальнасці. І ў Польшчы польскія эндэкі казалі, што трэба фармаваць Польшчу на монаэтнічнай аснове і палячыць усіх інародцаў. Прычым галоўны вектар асіміляцыі польскія нацыяналісты накіроўвалі зусім не на беларусаў, украінцаў ці немцаў, бо лічылася, што ў беларусаў і ўкраінцаў няма нацыянальнай свядомасці, а немцы самі лёгка палячацца. Галоўны вектар асіміляцыі накіроўвалі на яўрэяў, бо яўрэі займалі дамінуючыя пазіцыі ў фінансах, прамысловасці і іншым бізнэсе, таму хацелі яўрэяў асіміляваць ці выгнаць, каб капіталісты былі з палякаў.

Беларускія кансерватары і сацыялісты ніколі не ставілі пытання беларусізацыі небеларускамоўнага насельніцтва. Так, напрыклад, 9 сакавіка 1918 г. на паседжанні рады 1-га Беларускага з’езда быў прыняты Статут Рады БНР і зацверджаны 1-я і 2-я Устаўныя граматы, а з 71 члена Рады толькі 36 членаў былі беларусамі, а астатнія – палякамі, яўрэямі, рускімі, адзін украінец і адзін літовец. У партыйных адносінах Рада складалася з членаў галоўным чынам сацыялістычных партый — Беларуская сацыялістычная грамада, Аб’яднаная яўрэйская сацыялістычная партыя, сацыялісты-сіяністы, яўрэйскі Паалей-Цыён, яўрэйскі БУНД, вялікарускія сацыялісты-рэвалюцыянеры і меншавікі. 2-ая Устаўная грамата БНР у 1918 г. абвясціла паміж іншага роўнасць усіх нацыянальнасцей і роўнасць усіх моў у Беларусі. Галоўная розніца паміж кансерватарамі і сацыялістамі была па зямельным пытанні: кансерватары былі супраць скасавання права прыватнай уласнасці на зямлю, супраць нацыяналізацыі зямлі, а за капіталізм. Нават калі лічыць, што мясцовыя памешчыкі-кансерватары былі палякамі, то існавала “Менскае беларускае прадстаўніцтва” як арганізацыя з больш кансерватыўнымі поглядамі на зямельнае пытанне — Скірмунту ўдалося сфармаваць невялікую групу з Гадлеўскага, Смоліча, Вернікоўскага, Аляксюка і інш., а пасля часова стаць прэм’ерам БНР і зрабіць спробу адмяніць параграф аб скасаванні права прыватнай уласнасці на зямлю.

Гэта зараз большая частка беларусаў не размаўляе на беларускай мове, а тады сітуацыя была іншая – большая частка беларусаў была сялянамі, якія размаўлялі па-беларуску. Моўнага пытання не існавала. Паны цудоўна ведалі беларускую мову. І беларускамоўныя сяляне мала разумелі, у чым каштоўнасць беларускай мовы. Калі мясцовыя памешчыкі-“палякі” падтрымлівалі беларускую мову ў таемных школах ці фінасавалі беларускі друк у часы Расійскай імперыі, то сяляне казалі: "а навошта нам вучыць у школе беларускую мову? — мы яе і так ведаем". Сяляне прагматычна лічылі, што лепей вывучыць рускую мову (каб атрымаць пасаду у губернскай адміністрацыі альбо проста ў горадзе дзе-небудзь) ці польскую мову (каб уладкавацца ў маёнтак на працу). У іх было такое “прымітыўнае” разуменне пытання, бо яны не былі элітай. Гэта адукаваныя памешчыкі-“палякі”, якія былі мясцовай элітай, разумелі, што ў цяперашнія часы, калі ствараюцца дзяржавы на монаэтнічнай аснове, мова з’яўляецца важным фактарам самаідэнтыфікацыі для дзяржавы і эліты. У часы польска-савецкай вайны войскі Пілсудскага захапілі Міншчыну і стварылі Галоўную ўправу ўсходніх зямель – правобраз плануемай беларускай дзяржавы, якая павінна была з Польшчай стварыць федэрацыю. І тады, напрыклад, ствараліся школы для беларускамоўнага насельніцтва, грошы на якія далі мясцовыя маянткоўцы-“палякі”, бо беларускія сацыялісты не здолелі з сялян тыя грошы назбіраць на школы. Прычым Вайніловіч лічыў, што пераход маянткоўцаў на беларускую мову ў новастворанай беларускай дзяржаве адбудзецца як у Чэхіі — спакойна і натуральна, бо ў эліты новай дзяржавы будзе асэнсаванне патрэбнасці гэтага (прынамсі, каб адрознівацца ад палякаў у польска-беларускай федэрацыі). І ў БССР у 1920-ыя гг. праводзілася не асіміляцыя небеларускага насельніцтва, а палітыка “карэнізацыі” — ствараліся школы на розных мовах, было 4 дзяржаўныя мовы (руская мова, беларуская, польская і ідыш): калі ты яўрэй, то ты павінен абавязкова ведаць ідыш, а не толькі рускую мову ў Бабруйску; калі ты ўкраінец, то павінен ведаць абавязкова ўкраінскую мову, а не толькі беларускую мову; і г.д. — вось табе ўмовы ў школе на нацыянальнай мове. Таму ў 1920-ыя гг. у БССР таксам не было нацыяналізма, прынамсі афіцыйна.

Гэта ўжо пазней у Заходняй Беларусі ўзнікалі такія "цікавыя арганізацыі": [2].

І не трэба, каб сённяшнія нацыяналісты рабілі з Вайніловіча ікону, бо ён не быў нацыяналістам, а ўсяго толькі патрыётам. Каб быць беларусам і патрыётам Беларусі, неабавязкова быць нацыяналістам. Нацыяналізм — гэта зброя слабога. Гэта ахоўная рэакцыя на знешнюю сілу. Вайніловіч не лічыў сябе слабаком, а зрабіў нам запавет паважаць усе мовы, народы і рэлігіі ў Беларусі, прызнаваць іх роўнасць, каб жыць разам і развіваць краіну супольнымі намаганнямі. У Літве быў нацыяналізм, бо літоўцы былі сялянамі і адчувалі сваю слабаць перад “палякамі” (маянткоўцамі) Літвы, лічылі іх ворагамі. Моцныя нацыі нацыяналізмам не займаюцца, бо не баяцца слабых. І не трэба скатвацца ў вясковы нацыяналізм, бо гэта прынамсі смешана: павылазаць з вёскі і пачынаюць з усёй краіны рабіць вёску. Трэба рабіць беларускі горад — з яго глабальным кругаглядам і ўпэўненасцю ў сабе. // З усёй да Вас павагай. Дзякуй Вам за Ваш патрыятызм. А артыкул пра Вайніловіча пакіньце, як ёсць. Там усё нармальна і правільна напісана. Хай беларускія нацыяналісты пашукаюць сабе каго-небудзь іншага. Якога-небудзь слабака.--Pracar (размовы) 19:26, 11 кастрычніка 2014 (FET)

О, клёва! Дзякуй за такі сапраўды разгорнуты адказ. Так ужо выйшла, што я стаў ахвярай сучаснай нацыналістычнай прапаганды і быў упэўнены, што ўсе прабеларускія дзеячы, апроч камуністаў, былі нацыяналістамі. Дзякую, што правялі лікбез. Дарэчы, што цікава, беларусы ніяк не змяніліся ментальна: яны і цяпер аддаюць перавагу рускай ці якой іншай (польскай, англійскай, калі яны эмігранты) мове з большага з прагматычных прычын: эліты (да якіх можна ставіцца па-рознаму, але фактам застаецца тое, што ў палітычным сэнсе яны сапраўды эліты) аддаюць перавагу рускай мове — беларусы не адстаюць ад іх у гэтым плане. Гэта натхняе мяне надзеяй, што, калі эліты будуць надзяляць прыярытэтную увагу беларускай мове, большасць беларусаў будзе на ёй размаўляць. --Ігар Барысавіч Цярэшчанка (размовы) 11:48, 12 кастрычніка 2014 (FET)

Шаноўны Працар, прапаноўваю Вам ідэю: чаму б нам не змяніць шаблон-картку ў артыкуле літоўцы з таго, які там стаіць, на, напрыклад, вось такі, як тут. Я мяркую, што гэтак будзе лепей: асабіста я ведаю мала знакамітых літоўцаў, таму прапаноўваю Вам абраць кандыдатаў у партрэты, а тэхнічна я ўжо ўсё аформлю. --Ігар Барысавіч Цярэшчанка (размовы) 21:29, 10 снежня 2014 (FET)

А мне падабаецца цяперашняя фатаграфія ў шаблоне. Да таго ж захоўваецца і вікі-нейтральнасць. Бо хто такі Мікалай Радзівіл Чорны? Літовец? Беларус? Паляк?--Pracar (размовы) 21:44, 10 снежня 2014 (FET)

І не хвалюйцеся. Мы ім пакажам, колькі мы важым. (Эта я пра набыткі нашай гістарыяграфіі).--Pracar (размовы) 21:48, 10 снежня 2014 (FET)

Ну там, акрамя партрэтаў, ёсць яшчэ мноства карыснай інфармацыі. Вы ўпэўнены на 100 %? Напрыклад, ёсць Чюрлёніс, Савоніс, Смятона і мноства іншых літоўцаў, літоўскасць якіх не выклікае ніякіх пытанняў. У найгоршым выпадку можна пакінуць гэту карцінку, што зараз, але атрымаць мноства іншай інфармацыі ў картцы. --Ігар Барысавіч Цярэшчанка (размовы) 22:03, 10 снежня 2014 (FET)

Можна і так. Я асабіста на тыя шаблоны не гляджу, бо партрэты там вельмі дробныя (што неэрганамічна) і нагадвае іканастас. А так: глядзіш на фота -- вясёлыя і радасныя людзі спяваюць сабе.--Pracar (размовы) 22:08, 10 снежня 2014 (FET)

А, ну, як Вам не прынцыпова, то я прыдумаў кампраміснае рашэнне. Паспрабую заўтра-паслязаўтра рэалізаваць. Цікава, ці спадабаецца Вам. Ігар Барысавіч Цярэшчанка (размовы) 22:26, 10 снежня 2014 (FET)

Кампраміс -- гэта добра. Можна паглядзець на шаблоны з партрэтамі ў суседніх раздзелах Вікі.--Pracar (размовы) 22:31, 10 снежня 2014 (FET)

Так, я ўжо зрабіў падборку літоўцаў, літоўскасць якіх не мае пад сабою ніякага сумневу (у ВКЛ лезці не будзем, а пачнем ад Новага часу). А вясёлых людзей я размяшчу ці то ў цэнтры карцінкі (партрэты будуць іх атачаць), ці то з левага боку ў прэамбуле. Так ці інакш, яны не згубяцца =). --Ігар Барысавіч Цярэшчанка (размовы) 22:37, 10 снежня 2014 (FET)

Вясёлым людзям я знайшоў месца.--Pracar (размовы) 22:38, 10 снежня 2014 (FET)

Замяніў шаблон. Як Вам? Ці ўсё вызнаеце за слушнае? Калі што, то выпраўляйце тое, з чым катэгарычна не маеце згоды. Рассяленне па краінах я дадам крыху пазней у табліцу. --Ігар Барысавіч Цярэшчанка (размовы) 23:56, 11 снежня 2014 (FET)

Маці пазнае (с).--Pracar (размовы) 12:25, 12 снежня 2014 (FET)

Э, даруйце??? --Ігар Барысавіч Цярэшчанка (размовы) 16:23, 12 снежня 2014 (FET)

Прымаўка "Маці пазнае" = "сойдёт и так".--Pracar (размовы) 16:46, 12 снежня 2014 (FET)

Вітаю. Скажыце, калі ласка, адкуль у Вас звесткі аб тым, што Копысь належала Хадкевічам? Ва ўсіх вядомых мне крыніцах сярод уладальнікаў Копысі падаюцца толькі Астрожскія і Радзівілы. --Artsiom91 (размовы) 20:55, 13 снежня 2014 (FET)

Кіркене, Г. Новы погляд на род Хадкевічаў — графаў на Шклове і Мышы / Г. Кіркене // ARCHE. — 2014. — №6. — С. 59—70. - гл. старонку 68: паводле падзелу зямель ад 1592 г. паміж сынамі Яна Геранімавіча Хадкевіча - Янам Каралем і Аляксандрам - Аляксандр атрымаў Шклоў, Бобр, Мыш, Лідавяны, Гінталішкі, палац каля замка ў Вільні, Гінталішкі і Копысь (замак і горад Копысь з воласцю і фальваркамі, сёламі і баярамі). Сам дзельчы тэстамент ад 1592 г. знаходзіцца ў польскім архіве -- адзел на Вавелі.--Pracar (размовы) 18:34, 14 снежня 2014 (FET)

Так, знайшоў інфармацыю. Згодна з Вітаўтам Чаропкам, Копысь Радзівілы аддавалі ў заклад Хадкевічам, як раз каля 1600 года.