Расійская фашысцкая партыя
Усерасійская фашысцкая партыя (УФП) (да 1934 года — Руская фашысцкая партыя, з 1937 года — Расійскі фашысцкі саюз) — палітычная партыя, якая існавала ў 1931—1943 гадах у Кітайскай рэспубліцы і Маньчжоу-го, найбуйнейшая арганізацыя ў асяроддзі рускай эміграцыі, утвораная на Далёкім Усходзе. Утварылася на базе шэрага прафашысцкіх моладзевых арганізацый у асяроддзі рускай эміграцыі ў 1931 годзе ў Харбіне на Далёкім Усходзе, у Маньчжурыі, дзе жыла вялікая руская калонія. Лідар партыі — савецкі эмігрант К. У. Радзаеўскі, заснавальнік рускага фашызму, адзін з кіраўнікоў рускіх эмігрантаў у Маньчжурыі. У 1943 годзе партыя была забаронена японскімі ўладамі, у 1945 годзе Радзаеўскі вярнуўся ў СССР, дзе быў неадкладна арыштаваны, а праз год асуджаны і расстраляны. Станаўленне партыіУ канцы 20-х гадоў у сценах юрыдычнага факультэта ў Харбіне група эмігрантаў з ліку студэнтаў і выкладнікаў аб'ядналася ў Рускую фашысцкую арганізацыю пад кіраўніцтвам прафесара Мікалая Нікіфарава. Пазней арганізацыя была ператворана ў Рускую фашысцкую партыю (РФП), стварэнне якой было аформлена 26 мая 1931 года на 1-м з'ездзе Рускіх Фашыстаў, што праходзіў у Харбіне. Генеральным сакратаром Рускай Фашысцкай партыі з'яўляўся К. У. Радзаеўскі[1]. У 1934 годзе ў Іакахгаме РФП і Усерасійская фашысцкая арганізацыя А. А. Вансяцкага утварылі Усерасійскую фашысцкую партыю (3 красавіка 1934 года быў падпісаны Пратакол № 1, у якім абвяшчалася зліццё РФП і УФА і стварэнне Усерасійскай фашысцкай партыі (УФП)). Афіцыйнае афармленне стварэння партыі адбылося 26 красавіка 1934 года на 2-м (аб'яднальным) з'ездзе Расійскіх Фашыстаў, што прайшоў у Харбіне. Радзаеўскі стаў Генеральным сакратаром і намеснікам Старшыні Цэнтральнага выканаўчага камітэта (ЦВК), а Вансяцкі Старшынём ЦВК партыі[2]. У кастрычніку—снежні 1934 года адбыўся разрыў адносін паміж Радзаеўскім і А. А. Вансяцкім[3].  Развіццё партыі, стварэнне даччыных арганізацыйУ 1928 годзе ў Харбіне выйшла кніга Ф. Т. Гарачкіна «Першы рускі фашыст Пётр Аркадзевіч Сталыпін», у якой аўтар, член партыі «праваслаўных рускіх фашыстаў», расказаў, што ўяўляе сабою гэта палітычная плынь і заявіў, што Сталыпін «нават геніяльней сучаснага Беніта Мусаліні. Гэты рускі калос, гэты геніяльны дзяржаўны дзеяч». У Харбіне рускімі фашыстамі была створана «Сталыпінская акадэмія»[4][5]. У 1934 годзе пад рэдакцыяй К. У. Радзаеўскага выйшла кніга пытанняў і адказаў «Азбука фашызму», перавыдадзеная пасля некалькі разоў[6]. У 1934 годзе былі створаны даччыныя арганізацыі пры УФП — Расійскі Жаночы Фашысцкі Рух, Саюз Юных Фашыстаў — Авангард, Саюз Юных Фашыстак — Авангард, Саюз Фашысцкіх Малютак, у 1936 годзе быў створаны Саюз Фашысцкай Моладзі[7]. У сярэдзіне 1930-х гадоў УФП стала самай уплывовай арганізацыяй у Маньчжоу-го. 28 чэрвеня — 7 ліпеня 1935 года ў Харбіне прайшоў 3-і (Сусветны) з'езд Расійскіх Фашыстаў, на якім былі зацверджаны: 3 ліпеня — праграмавыключэння УФП, а 5 ліпеня — статут партыі. 25 кастрычніка 1936 года Вярхоўны Савет УФП (пераназваны ЦВК) зацвердзіў палажэнні «Пра партыйнае вітанне», «Пра партыйны сцяг У. Ф. П.», «Пра Нацыянальны сцяг і Гімн», «Пра партыйны значок У. Ф. П.», «Пра партыйны Сцяг», «Пра партыйную форму і іерархічныя знакі У. Ф. П.», «Пра рэлігійны значок У. Ф. П.»[8]. На гэтым жа з'ездзе К. У. Радзаеўскі быў абраны Кіраўніком УФП[9]. У 1936 годзе Кіраўнік УФП прызначыў на пасаду свайго рэзідэнта ў Еўропе Барыса Тэдлі. Створаны ў 1936 годзе Вярхоўны савет з'яўлялася «вышэйшым ідэалагічным, праграмным і тактычным органам» арганізацыі. Ён абіраўся З'ездам партыі і дзеяў ад імя З'езда, у перыяд паміж імі (з наступным цверджаннем рашэнняў Вярхоўнага савета З'ездам). Старшынём з'яўляўся Кіраўнік УФП. У кампетэнцыю Вярхоўнага савета ўваходзіла шырокае кола пытанняў. Склад Вярхоўнага савета вызначаўся З'ездам. Новаабраныя члены на першым пасяджэнні Вярхоўнага савета абіралі сакратара і дзвюх віцэ-старшыняў. На паседжаннях маглі быць кандыдаты ў члены Вярхоўнага савета, якія маглі стаць членамі Савета ў выпадку выбыцця (смерці, выняткі 2/3 галасоў Вярхоўнага савета, пераводу ў таемныя члены) каго-небудзь з членаў Вярхоўнага савета. Рашэнні прымаліся большасцю галасоў, Кіраўнік партыі меў права «вета» на любыя рашэнні, з якімі не згодзен, з наступнай дачай тлумачэнняў З'езду. Вярхоўны савет ўтвараў тры камісіі: ідэалагічны савет, заканадаўчы савет і камісію па вывучэнні СССР (у іх склад маглі прыцягвацца спецыялісты, якія не з'яўляюцца членамі Вярхоўнага савета). 31 сакавіка 1939 года было зацверджана Палажэнне № 83 «Пра Вярхоўны Савет Расійскіх Фашыстаў» (Пратакол № 1 Вярхоўнага савета ад 31.03.1939 г.). Увосень 1936 года члены УФП спрабавалі ўладкаваць падрыўныя акцыі ў СССР. Для гэтага з дапамогай японцаў у СССР былі закінуты некалькі груп членаў УФП (кожная другая група была выяўлена і знішчана пагранічнікамі). Адна група ў складзе 6 чалавек пракрочыла па шпалах 400 км да Чыты і 7 лістапада 1936 года, змяшаўшыся з натоўпам дэманстрантаў, вынялі і раздалі ўлёткі, дзе выкрываліся злачынствы Сталіна. Супрацоўнікі НКУС пазналі пра праведзеную акцыю па раздачы падрыўных матэрыялаў са спазненнем і група шчасна вярнулася ў Маньчжурыю[10].  У партыі была свая ўніформа, якая складалася з чорнай кашулі, чорнага кіцеля з залатымі гузікамі са свастыкай, чорнай фуражкі з памяранцавым кантам і свастыкай на цэшцы пасярэдзіне, дзягі з партупеяй, чорных штаноў-галіфэ з памяранцавым кантам і ботаў; на левым рукаве кашулі і кіцелі, ледзь вышэй локцевага згіну, нашывалася памяранцавае кола, аблямаванае белай палосай, з чорнай свастыкай пасярэдзіне. На закаўрашы левай рукі нашываліся партыйныя іерархічныя знакі[8]. У ліпені 1937 года УФП была пераназвана ў Расійскі Фашысцкі Саюз (РФС). 21—23 студзеня 1939 года ў Харбіне прайшоў 4-ы (апошні) з'езд Расійскіх Фашыстаў. У 1940 — снежні 1941 года адбылося аднаўленне супрацы К. У. Радзаеўскага і А. А. Вансяцкага, перапыненае пачаткам япона-амерыканскай вайны[11]. У 1943 годзе РФС быў забаронены японцамі, якія панавалі ў акупаванай Маньчжурыі[12]. Друкаваныя органы, партыйны сцяг, партыйнае вітаннеУ Партыі былі друкаваныя органы — часопіс «Нация» (Шанхай) і газеты «Наш Путь» (Харбін), «Нация» (Шанхай). УФП мела свой партыйны сцяг. Згодна палажэння № 71 «Пра партыйны сцяг У. Ф. П.», ён уяўляў сабою палатніну з чорнай свастыкай на жоўтым фоне ромба ў белым прамавугольніку[8]. Апроч таго, палажэннем № 72 «Пра Партыйны Сцяг» быў зацверджана Партыйны Сцяг УФП, які ўяўляў сабой «залацістага колеру палатніну, на адным боку якой намалявана Нерукатворнае Аблічча Ратаванніка, а на іншым намаляваны Св. Князь Уладзімір. Краі палатніны аблямаваны чорнай палоскай, на якой з аднаго боку надпісы: „Да воскреснет Бог и расточатся врази Его“, „С нами Бог, разумейте языцы и покоряйтеся“, а з іншага боку — „С Богом“, „Бог, Нация, Труд“, „За Родину“, „Слава России“. У верхніх вуглах выява двухгаловага арла; у ніжніх вуглах выява свастыкі». Сцяг быў асвячоны 24 мая 1935 г. у Харбіне архібіскупам Нестарам і біскупам Дзімітрыем. У § 3 Палажэння гаварылася, што партыйны сцяг ёсць «партыйная святыня, увасабляючая існасць РФП, на якой спачне Боскае дабраславенне»!""[8]. Па становішчы № 69 «Пра партыйнае вітанне» яно складаецца «ва ўзняцці правай рукі ад сэрца да неба з воклічам — „Слава России!“»[8]. Партыйныя значкі  Паводле палажэння № 67 «Пра партыйны значок У. Ф. П.», 25.10.1936 г. быў заснаваны партыйны значок, які ўяўляў сабою Расійскі Дзяржаўны герб (залаты Двухгаловы Арол), зацверджаны на вяршыні квадрата. Квадрат акантаваны белай аблямоўкай шырынёю ў 1/8 свайго боку. У сярэдзіне квадрата намалявана чорная свастыка, канцы якой загнуты злева направа (па руху гадзіннікавай стрэлкі). Поле, дзе намалявана свастыка, жоўтага колеру[8]. Значок выраблялі з эмалі і бронзы. Ён меў памеры 38x24 мм[13]. Партыйны значок з'яўляўся графічнай выявай асноўнага лозунга партыі «Бог, Нацыя, Праца!». Апроч таго, паводле палажэння № 65 «Пра рэлігійны значок У. Ф. П.», кожны фашыст павінен быў насіць рэлігійны значок той рэлігіі, да якой ён прыналежаў. Праект рэлігійнага значка нацыянальна-меньшынственнай арганізацыі павінен быў выпрацоўвацца заснавальнікамі рэлігіі і сцвярджацца Вярхоўным Саветам УФП. Рэлігійным значком Праваслаўных Расійскіх фашыстаў з'яўлялася выява Св. Роўнаапостальнага Князя Уладзіміра на шчыце блакітнага фону, аблямаванага ўладзімірскай стужкай[8]. Іерархічныя знакіВа УФП былі іерархічныя знакі. Пастановай № 68 ад 25 кастрычніка 1936 г. Вярхоўны Савет УФП зацвердзіў палажэнні «Пра партыйную форму і іерархічных знаках У. Ф. П.»[8]. Паводле яго на форме членаў УФП насіліся іерархічныя знакі, а члены Расійскага Жаночага Фашысцкага Руху, Саюза Юных Фашыстаў-Авангард, Саюза Юных Фашыстак-Авангард, Саюза Фашысцкіх Малютак мелі тыя ж іерархічныя знакі, што і службовыя асобы УФП, але ступенню ніжэй. Палажэнне мела дадатак з табліцай іерархічных знакаў, у якім паказваліся знакі, адпаведныя пасадзе:  Фонд Супрацькамуністычнай барацьбы.JPG) .JPG) У сярэдзіне 30-х гадоў партыяй быў арганізаваны Фонд Супрацькамуністычнай барацьбы, галоўным заданнем якога быў збор сродкаў для ажыццяўлення скідання камуністычнага рэжыму ў СССР. Збор сродкаў ужыццяўляўся праз продаж літаратуры, выдадзенай Фондам, а таксама праз рэалізацыю марак, выпушчаных Фондам. Ажыццяўляць шыранне літаратуры і марак Фонду абавязвалася ў абавязак членаў партыі і спачувальнікаў[14]. Гімн партыіУ партыі быў гімн[8], выкананы на матыў Праабражэнскага марша[15], які выяўляў заклік УФП да аб'яднання і абуджэння рускай нацыі:  «С песней к победе!»
Выява ў літаратуры, музыцы і кінематаграфііЧлены РФП з нарукаўнымі павязкамі ў выглядзе партыйнага сцяга ёсць у тэлевізійным фільме «Усё пачалося ў Харбіне» (1 серыя). Члены УФП, а таксама яе лідар Радзаеўскі, з'яўляюцца дзейнымі асобамі рамана савецкага пісьменніка Цімафея Чарнова «У тыя дні на Усходзе»[16]. Зноскі
Літаратура
Спасылкі
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
