Саламон Яфімавіч Шульман

Саламон Яфімавіч Шульман
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	20 студзеня 1936(1936-01-20)
Месца нараджэння	Бабруйск, БССР, СССР
Дата смерці	6 верасня 2017(2017-09-06) (81 год)
Месца смерці	Мельбурн, штат Вікторыя, Аўстралія
Грамадзянства	СССР  Аўстралія
Маці	Ніна Генрыхаўна Уфлянд[d]
Жонка	Таццяна Яўгенаўна Самойлава
Альма-матар	Усерасійскі дзяржаўны ўніверсітэт кінематаграфіі імя С. А. Герасімава
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	пісьменнік, рэжысёр-дакументаліст
Мова твораў	руская
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Саламон Яфімавіч Шульман (вядомы таксама як Сол Шульман і Сямён Шульман; 20 студзеня 1936, Бабруйск — 6 верасня 2017, Мельбурн)^[1] — празаік, сцэнарыст і кінарэжысёр, падарожнік^[2].

Нарадзіўся ў сям’і настаўніка біялогіі Яфіма Ізраілевіча Шульмана^[3] і ўрача-педыятра Ніны Генрыхаўны Уфлянд (1902—1989)^[4].

Маці нарадзілася ў Глуску ў рэлігійнай яўрэйскай сям’і. Вучылася ў Арлоўскай гімназіі, Бабруйскім медвучылішчы, Днепрапятроўскім медыцынскім інстытуце (у вядомага псіхіятра і псіханеўролага К. І. Платонава  (руск.) (бел.). Працавала медработнікам у Стрэшыне, у 1926 годзе адкрыла першую дзіцячую кансультацыю ў Глуску, у 1929 годзе прызначана загадчыцай і тэрапеўтам новай Бабруйскай акруговай амбулаторыі, потым перайшла ў гарадскі дзіцячы дыспансер.^[4]

У 1941 годзе маці з Саламонам і дачкой здолела ўцячы з Бабруйска. Бацька раней быў мабілізаваны. Дзед па маці забіты у першыя дні акупацыі, баба — у гета ў 1942 годзе. Ваенны час прайшоў у Сярэдняй Азіі, маці працавала ў розных медустановах, у т.л. галоўным урачом дзіцячага косцева-туберкулёзна-лёгачнага санаторыя у Бухары. У 1944 годзе сям’я прыехала ў Мінск, потым вярнулася Бабруйск.^[4]

Са студзеня 1945 года маці галоўны ўрач Бабруйскага тубдыспансера^[5], пазней і дзіцячага аддзялення абласной бальніцы, дзе ўпершыню ў краіне ўвяла шпіталізацыю дзяцей абавязкова разам з маці, што значна скараціла тэрміны выздараўлення і ўзровень смяротнасці^[4]. Ніна Уфлянд была вядомым ў Бабруйску чалавекам, праз адданасць працы і дасканалы кантакт з дзецьмі^[4] да яе як педыятара мэтанакіравана звярталіся^[6].

У аўтабіяграфічнай кнізе «Маці і сын», Саламон Шульнам успамінае: «Яна рашала са мной задачы па матэматыцы, калі я вучыўся на інжынерным факультэце, і правіла мае сцэнарыі, калі я вучыўся ў інстытуце кінематаграфіі. Яна вывучала музычныя гамы, дапамагаючы маёй сястры, яна была палітыкам, стратэгам, лідарам, дапамагаючы мужу арыентавацца ў складаных сітуацыях тых гадоў… Мама была ўлюбёнкай свайго калектыву і вечным цэнтрам застольнай весялосці»,^[4] — успаміны маці, напісаныя ў 1984—1989 гадах, увайшлі ў склад кнігі пад умоўнай назвай «Нататкі дзіцячага ўрача»^[7].

Паводле першай адукацыі Саламон Шульман быў інжынерам. У 1966 годзе скончыў факультэт кінарэжысуры Інстытута кінематаграфіі (УДІК).

Быў адным з заснавальнікаў папулярнага дакументальнага серыяла «Альманах кинопутешествий» (мастацкі кіраўнік У. А. Шнэйдэраў  (руск.) (бел.), над якім працаваў у 1963—1973 гадах. Працаваў на кінастудыях СССР, Югаславіі, Германіі, ЗША, Італіі, Аўстраліі. Аўтар больш за 40 дакументальных фільмаў, 5 мастацкіх кінасцэнарыяў, шэрагу літаратурных і публіцыстычных твораў, апублікаваных у многіх краінах свету. Узначальваў кінаэкспедыцыі да Паўночнага полюса, на вяршыні Паміра, астравы Акіяніі, у джунглі Афрыкі, пустыні Аўстраліі.

Лаўрэат Саюза журналістаў СССР  (руск.) (бел.. Член Прэзідыума Еўразійскай акадэміі тэлебачання і радыё. Член Саюза кінематаграфістаў Расійскай Федэрацыі  (руск.) (бел. і Гільдыі кінарэжысёраў Расіі, член Саюза пісьменнікаў Масквы  (руск.) (бел.^[8], член Гільдыі драматургаў Аўстраліі. Прафесар італьянскага дзяржаўнага ўніверсітэта^[9]. Яго публічныя выступы нязменна прыцягвалі да сябе шматлікія студэнцкія аўдыторыі Італіі, Англіі, Германіі, ЗША, Аўстраліі.

Апошнія гады жыў у Мельбурне (Аўстралія). Памёр 6 верасня 2017 года^[1][10][11].

У 1964—1967 гадах быў у грамадзянскім шлюбе з Таццянай Самойлавай^[12].

• 1964 — Першая прэмія Саюза журналістаў СССР па кіно на Усесаюзным КФ ў Ленінградзе за дакументальна-публіцыстычны фільм «Сярод белага дня» («Весткі», Масква, 10-08-1964).
• 1971 — прэмія на міжнародным КФ ў Чэхаславакіі за дакументальны фільм «На схілах Эльбруса» і «У старажытнай Хіве».
• 1976 — Першая прэмія на міжнародным конкурсе кінадраматургаў у Югаславіі за кінасцэнарый «Катастрофа» («Навіны», Бялград, 20-01-1976).
• 1998 — Лепшая кніга месяца па раздзелу «Біяграфіі» — ацэнка журы прафесійнай крытыкі за кнігу «Улада і лёс» («Весткі», Масква, 29-05-98 г.).
• 2006 — «Знак згоды» III ступені, (Міжнародная канфедэрацыя журналісцкіх саюзаў, 2006 г.)

• 1974 — Na kraju zemlje («AS» # 1, Yugoslavia)
• 1982 — Россия умирает от смеха
• 1985 — Инопланетяне над Россией
• 1996 — В стране снегов и вулканов (записки кинодокументалиста) («Новое русское слово», New York)
• 1998 — Власть и судьба — М.: Остожье, 1998. — 464 с. Тираж 11 000 экз. ISBN 5-86095-100-0
• 1998 — Континент, где верят в удачу (GEO #7)
• 2002 — Kings of the Kremlin^[13]
• 2004 — Мы уходим последними…
• 2004 — Променад по социалке
• 2006 — Завтра не приходит никогда (National Geographic, TRAVELER #6-7)
• 2007 — Ядерный век (киноповесть)
• 2009 — Мать и Сын. Еврейские мотивы… / Нина Уфлянд, Сол Шульман. — Москва: Параллели, 2009. — 208 с. (у суаўтарстве з Нінай Уфлянд)
• 2011 — Австралия — Terra Incognita (Когда звери ещё были людьми) — М.: Альпина нон-фикшн, 2011. — 228 с. + 16 с. вкл. ISBN 978-5-91671-109-7

• 1968 — «Ядзернае стагоддзе» (СССР, Масфільм)^[14]
• 1975 — «Катастрофа» (Югаславія, «FRZ»)
• 1978 — «Маўчанне» («The Silence», Аўстралія, «Victoria Film Corporation Co.»)
• 1980 — «Яўрэйская віза» («the Jewish Ticket», Аўстралія, «Australian Film Commission»)
• 2007 — «Палкоўнік Конда» (Казахстан, «Capital Group Ltd.SA»)