Святая ВеранікаПра каталіцкую святую гл. Вераніка Джуліяні Пра каталіцкую блажэнную гл. Вераніка з Бінаска
Свята́я Верані́ка — хрысціянская святая I стагоддзя. У каталіцкай традыцыі Вераніка з’яўляецца жанчынай, якая, паводле сярэдневяковага падання, абцерла сваёй хустай твар Ісуса Хрыста падчас Хроснага шляху на Галгофу. У праваслаўі пад імем Вераніка шануецца жанчына, якая, паводле Евангелля, вылечылася, дакрануўшыся да адзення Ісуса Хрыста[1][2].   У Праваслаўнай царкве (Эладская[3], Сербская[4], Праваслаўная царква ў Амерыцы[5]) памяць Веранікі адзначаецца 12 (25) ліпеня. У календары Рускай Праваслаўнай Царквы няма згадак пра Святую Вераніку[6]. У Каталіцкай царкве памяць Веранікі адзначалася 4 лютага[1][7], але адсутнічае ў сучасным Рымскім мартыралогу[8]. Царкоўная традыцыя і паданніУпершыню апавяданне пра святую Вераніку з’яўляецца ў апакрыфічных Актах Пілата, якія адносяцца да III ці IV стагоддзя, дзе яна была той кроватачывай жанчынай, якая атрымала вылячэнне ад дотыку да краю адзенняў Хрыста (Мф. 9:20-22, Мк. 5:24-34, Лк. 8:43-48)[1]. Паводле гісторыка Еўсевія Кесарыйскага, яна жыла ў горадзе Панеадзе і ў падзяку за вылячэнне зрабіла статую Ісуса Хрыста, якую паставіла перад сваім домам[9]. Гэта статуя была знішчана па загадзе Юліяна Адступніка. Паводле жыція, астатнія гады Святая Вераніка правяла ў святасці і богадагодных справах, памёршы ў міры[10]. Адзін з апокрыфаў (датуецца прыкладна IV стагоддзем) «Смерць Пілата» паказвае Понція Пілата саўдзельнікам у пакаранні смерцю Хрыста, дзе яго выкрывае нейкая Вераніка, а за смерць Хрыста помсціць рымскі імператар Тыберый[11]. Паводле гэтага апокрыфа, Вераніка вылечыла імператара Тыберыя з дапамогай палатна, які Ісус Хрыстос прыклаў да Свайго твару і на якім захавалася Яго выява[1].  Гісторыя пра Вераніку як пра жанчыну, якая выцерла сваёй хустай твар Ісуса Хрыста падчас Яго шляху на Галгофу, з’явілася не раней за XII—XIII стагоддзі ў каталіцкай традыцыі, хутчэй за ўсё, у францысканскім асяроддзі[2]. Паводле гэтага падання, на тканіне застаўся «сапраўдны абраз» (лац.: icona vera) твара Ісуса. Гэты абраз называюць Хустай Веранікі. Мяркуюць, што ад гэтай лацінскай назвы і ўварылася імя Вераніка[1]. Пры стварэнні мармуровага ківорыя ў базіліцы Святога Пятра (1197) было сведчанне шанавання хусты Веранікі. Вядомы таксама «вэлюм Веранікі» — «Абраз з Манапела»[2]. В. А. Казарэзава адзначае, што icona vera служыла ўказаннем на дагмат пра праўдзівасць абразоў (іконашанаванне), таму што пра гэта сведчыць выява аблічча Хрыста, якое цудоўным чынам адбілася на тканіне[2]. Паводле Гервасія з Тылберы (каля 1210 года), Вераніка атаясамляецца з Марфай, сястрой Лазара. У іншай сярэдневяковай легендзе Вераніка названа жонкай мытара Закхея і апавядаецца пра пропаведзь імі Евангелля ў Цэнтральнай Галіі[1]. Сярэдневяковыя легенды падаюць таксама варыянт з Веранікай-прынцэсай, якая вядзе перапіску з Ірадам[2]. Культурны ўплыўНямецкі батанік Леанарт Фукс (1501—1566) назваў у 1542 годзе ў гонар Святой Веранікі род раслін Veronica[12]. У цыкле «Легенды пра Хрыста» (1904) Сельмы Лагерлёф кульмінацыйнае месца займае легенда «Хуста Святой Веранікі», дзе аўтар аб’ядноўвае некалькі сюжэтаў з розных хрысціянскіх крыніц, якія адносяцца да легенды пра Вераніку, у адзіную гісторыю пра аднаго персанажа, што падае хустку Ісусу падчас нясення крыжа[13]. Тут Вераніка па сюжэце з’яўляецца карміцелькай рымскага імператара Тыберыя, які, захварэўшы на праказу, паслаў яе за прарокам з Назарэта, які вылечыў пракажонага. Карміцелька ўбачыла шэсце са злачынцам, асуджаным на распяцце. Калі злачынец паваліўся, яна злітавалася над ім і абцерла яго слёзы і кроў сваёй хусткай. Карміцелька атрымала імя Вераніка («таму што ёй было наканавана прынесці людзям сапраўднае аблічча Збавіцеля») пры хрышчэнні перад смерцю[14]. Гл. таксамаЗноскі
|
||||||||||||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
