Смітсанаўскі інстытут
Smithsonian Institution |
|---|
 |
 |
| Тып |
Навукова-даследчы і адукацыйны інстытут |
| Дата заснавання |
10 жніўня 1846 |
| Заснавальнікі |
James Smithson[d] і Джоэл Робертс Пойнсет |
| Размяшчэнне |
ЗША |
| Сфера дзейнасці |
Адукацыя |
| Прыбытак |
|
| Даччыныя арганізацыі |
Smithsonian American Art Museum[d][2], National Museum of the American Indian[d][3], National Museum of African Art[d][4], National Portrait Gallery[d][5], Hirshhorn Museum and Sculpture Garden[d][6], Смітсанаўская астрафізічная абсерваторыя[7], Smithsonian Environmental Research Center[d][8], Cooper Hewitt, Smithsonian Design Museum[d][9], National Museum of Natural History[d][10], National Museum of American History[d][11], Smithsonian Folkways Recordings[d], Anacostia Community Museum[d][12], Smithsonian Center for Folklife and Cultural Heritage[d], Freer Gallery of Art[d][13], Arthur M. Sackler Gallery[d][14], National Museum of African American History and Culture[d][15], Смітсанаўскі Нацыянальны заалагічны парк[16], Нацыянальны музей паветраплавання і астранаўтыкі[d][17], Smithsonian Institution Archives[d][18], Renwick Gallery[d][19], Woodrow Wilson International Center for Scholars[d], National Postal Museum[d][20], Archives of American Art[d][21], Smithsonian Conservation Biology Institute[d][22], Smithsonian Marine Station at Fort Pierce[d][23], Museum Conservation Institute[d][24], Smithsonian Libraries and Archives[d][25], Smithsonian Latino Center[d][26], Smithsonian Asian Pacific American Center[d][26], Folkways Records[d], Arts and Industries Building[d][27], Гарвард-Смітсанаўскі цэнтр астрафізікі, Smithsonian Scientific Diving Program[d], Smithsonian Tropical Research Institute[d][28], Smithsonian Institution Scholarly Press[d][29], Smithsonian Institution Press[d][30][31][…], Smithsonian-Mason School of Conservation[d][32], Smithsonian Books[d], Smithsonian Enterprises[d], Archives of American Gardens[d][33], National Museum of Asian Art[d], Smithsonian Gardens[d] і Smithsonian Field Book Project[d] |
| Вэб-сайт |
si.edu |
Смітсанаўскі інстытут (англ.: Smithsonian Institution) — навукова-даследчы і адукацыйны інстытут у ЗША і комплекс музеяў, які належыць яму. Заснаваны 10 жніўня 1846 года актам Кангрэса ЗША. Афіцыйна лічыцца дзяржаўнай установай, фінансуецца ўрадам ЗША, прыватнымі ахвярадаўцамі, а таксама за кошт выдавецкай і камерцыйнай дзейнасці (галоўным чынам, выпуск развіваючых і навучальных гульняў, праграм, відэаматэрыялаў, продаж сувеніраў). Большасць устаноў знаходзіцца ў Вашынгтоне.
Сваю назву інстытут атрымаў у гонар англійскага вучонага Джэймса Смітсана (англ.) (бел., які памер бяздзетным і адпісваў увесь свой стан на «заснаванне ўстановы ў ЗША, якая будзе служыць развіццю і распаўсюджванню ведаў».
Гісторыя
Смітсанаўскі інстытут — адукацыйны і навукова-даследчы інстытут і звязаны з ім музейны комплекс, самае буйное ў свеце сховішча экспанатаў, музейных каштоўнасцей і артэфактаў. У склад інстытута ўваходзяць 19 музеяў, заапарк, 9 навукова-даследчых цэнтраў, а таксама 156 музеяў, якія з'яўляюцца філіяламі Смітсанаўскага інстытута. З іх 10 музеяў знаходзяцца на Нацыянальнай алеі.
Свайму ўзнікненню Смітсанаўскі інстытут абавязаны Джэймсу Смітсану — англійскаму вучонаму, хіміку і мінералогу, які ўключыў Злучаныя Штаты ў сваё завяшчанне другімі ў спісе пасля пляменніка. У выпадку, калі пляменнік паміраў бяздзетным, увесь стан вучонага пераходзіў да ўрада Злучаных Штатаў, які павінен быў распарадзіцца ім на «павелічэнне і распаўсюджванні ведаў». Прычына, па якой Смітсан зрабіў амерыканскую нацыю сваім спадчыннікам, так і засталася невядомай, але ўрад ЗША, пасля смерці ў 1835 годзе пляменніка вучонага, прыклаў максімум сіл для таго, каб абараніць аспрэчваную сваякамі спадчыну і прывезці яе ў Амерыку — роўна 104960 залатых манет, 8 шылінгаў і 7 пенсаў, што ў пераліку на сучасны курс складае больш за 10 мільярдаў долараў.
Лёс стану Смітсана, пасля доўгіх спрэчак (вучоны не выказаў дакладна, на што павінны пайсці грошы), быў вырашаны — 10 жніўня 1846 года быў падпісаны акт аб заснаванні Смітсанаўскага інстытута, у які павінны былі б уваходзіць музей, бібліятэка, а таксама калекцыя прадметаў гісторыі, навукі і мастацтва і правядзенне даследчай праграмы. У 1901 годзе ў будынку, які на сённяшні дзень з'яўляецца інфармацыйным цэнтрам для ўсіх, хто наведвае музей, былі пахаваны рэшткі і самога Смітсана, прывезеныя з Англіі.
25 лютага 2020 года Смітсанаўскі інстытут перадаў 2,8 млн. выяў прадметаў з музейных калекцый у грамадскі набытак[34].
Музеі Смітсанаўскага інстытута
Вашынгтон, акруга Калумбія
Нью-Ёрк, штат Нью-Ёрк
Шанцілі, штат Вірджынія
Ліесбург, штат Вірджынія
Кембрыдж, штат Масачусетс
Сярэбраны Узгорак, Мэрыленд
Віргінія, ЗША
Панама
Зноскі
Спасылкі
