Спі (апавяданне)
«Спі» (руск.: «Спи») — апавяданне рускага пісьменніка Віктара Пялевіна, апублікаванае ў 1991 годзе. Асноўнай праблематыкай аповядання з’яўляецца праблема сну-рэальнасці[1]. Апавяданне ўпершыню апублікавана ў складзе першага аўтарскага зборніка Пялевіна «Сіні ліхтар» (1991) і ў тым жа годзе ў серыяльным зборніку НФ-35[2]. ЗместДзеянне ў апавяданні адбываецца ў пачатку перабудовы, ужо згадваецца Ельцын. Галоўны герой, Мікіта, студэнт другога курса інстытута N., выяўляе ў сябе здольнасць нармальна функцыянаваць у сне. Мікіта нарадзіўся ў хрушчоўскую адлігу. Праз кароткі час ён пераконваецца, што так жывуць усе навакольныя людзі, якія насяляюць СССР. Мікіта раптам разумее, што большую частку свайго жыцця не ўсведамляў сябе і навакольны свет цалкам («жыве ў дрымоце»), у якой няма месца складанасцяў і цяжкасцей, а ёсць толькі спакойнае існаванне. Ён не задумваецца пра мэты сваіх дзеянняў, матывы ўчынкаў, як і ўсе навокал: сябры, бацькі, мінакі — усе паглыбленыя ў сон. АсаблівасціМікіта, які з’яўляецца ў апавяданні «на адной з лекцый па эм-эл філасофіі» і прадстаўлены менавіта як Мікіта Сонечкін, галоўны герой і навакольныя яго абставіны з першых радкоў падаюцца (і ўспрымаюцца) у іранічным ключы: назва курса марксісцка-ленінскай філасофіі зніжана і весела пазначаецца як «эм-эл…», а пачатковыя літары імя і прозвішча героя выклікаюць алюзіўную сувязь з ініцыяламі М. С. Хрушчова. Асноўны ж час апавядання — час палітычнага і эканамічнага крызісу 1990-х гадоў, час Б. М. Ельцына[3]. У апавяданні аўтар выкарыстоўвае постмадэрнісцкі хранатоп, які абапіраецца на «стыкі паміж рэальнасцю». Пялевін у апавяданні працуе над праблемай улады над чалавечай свядомасцю: бо людзі вакол, простыя абывацелі, спакойна спяць, пакуль улада робіць усё, што ёй уздумаецца. Важны элемент апавядання — гэта сон. Герой апраўдвае сваё прозвішча «СОНечкін», але аўтар падкрэслівае, што «сон» героя не зададзены нараджэннем, але адольвае яго «з некаторых часоў»[3]. У літаратуразнаўчай крытыцы мноства разоў гаварылася пра інтэртэкстуальнасць сувязі сучаснай постмадэрнісцкай прозы з раманам І. Ганчарова «Абломаў». Можна казаць, што сон у апавяданні мае розныя станы і ступені: «начны» і «дзённы», «смяротны» і «дзівосны», да «поўнага адключэння» і «не канчаткова», «часовае нябыццё» і «неарганічнае здранцвенне». Даследнікі адзначаюць у апавяданні «Спі» наступныя групы культурна-канатыраванай лексікі: савецкія рэаліі; згадкі вядомых людзей, значных гістарычных падзей; фрэймы-сцэнары; метафары і параўнальныя абароты з нацыянальна-культурным фонавым кампанентам; прэцэдэнтныя тэксты[4]. Адметная асаблівасць апавядання — высокая частата ўжывання займеннікаў (у доследным тэксце апавядання «Спі» зафіксавана 344 займенікавых канструкцыі)[5]. Зноскі
Спасылкі |
||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
