Сярэдняя спецыяльная навучальная ўстанова

Сярэдняя спецыяльная навучальная ўстанова — тып навучальнай установы, якая забяспечвае атрыманне сярэдняй спецыяльнай адукацыі. Размяшчаецца паміж агульнай сярэдняй і вышэйшай адукацыяй у сістэме адукацыі. Выпускнікі такіх устаноў атрымліваюць прафесійную падрыхтоўку і дыплом аб сярэдняй спецыяльнай адукацыі^[1].

Агульная характарыстыка

Сярэднія спецыяльныя навучальныя ўстановы рыхтуюць спецыялістаў сярэдняга звяна ў розных галінах: медыцыне, педагогіцы, сельскай гаспадарцы, тэхніцы, культуры, мастацтве і інш. Навучанне адбываецца на аснове базавай (9 класаў) або агульнай сярэдняй адукацыі (11 класаў)^[1].

Гэты тып навучальных устаноў шырока распаўсюджаны ў краінах былога Савецкага Саюза, дзе быў уведзены як частка адзінай адукацыйнай сістэмы. У розных краінах сярэдняя спецыяльная адукацыя можа мець іншыя назвы (напрыклад, тэхнікумы, каледжы, прафесійныя вучылішчы) і адрознівацца па структуры.

У Беларусі

У Рэспубліцы Беларусь сярэдняя спецыяльная адукацыя з'яўляецца складовай часткай нацыянальнай сістэмы адукацыі. Каледжы могуць быць самастойнымі навучальнымі ўстановамі або структурнымі падраздзяленнямі ВНУ. Навучанне праводзіцца як на бюджэтнай, так і на платнай аснове. Па выніках навучання выдаецца дыплом дзяржаўнага ўзору^[1].

Прыём у сярэднія спецыяльныя навучальныя ўстановы ажыццяўляецца:

па конкурсе атэстатаў аб адукацыі,
па выніках уступных іспытаў (у залежнасці ад спецыяльнасці),
без уступных іспытаў — для асобных катэгорый абітурыентаў.

У іншых краінах

У Казахстане сярэднюю спецыяльную адукацыю таксама даюць каледжы, дзе навучанне вядзецца пасля 9 або 11 класаў^[2].
У Польшчы блізкімі па функцыях з'яўляюцца тэхнікумы (technikum), што даюць прафесійную і агульную сярэднюю адукацыю адначасова^[3].
У Расіі дзейнічаюць тэхнікумы і каледжы, якія забяспечваюць сярэднюю прафесійную адукацыю^[4]^[5].
Ва Украіне існуюць каледжы, тэхнікумы і вучылішчы, уключаныя ў сістэму вышэйшай адукацыі як установы першага або другога ўзроўню акрэдытацыі^[6].