Тэлевізійны сігнал

Тэлевізійны сігнал — сукупнасць электрычных сігналаў, што нясуць інфармацыю пра тэлевізійныя выявы і гук. Тэлесігнал можа перадавацца па радыё або праз кабель. Паняцце «тэлесігнал» часцей за ўсё ўжываецца ў дачыненні да аналагавага тэлебачання, бо лічбавае ТБ аперуе такім паняццем, як струмень звестак.

Склад тэлесігналу

Поўны тэлевізійны сігнал каляровага аналагавага тэлебачання ўяўляе сабой сукупнасць трох сігналаў: відэасігналу, які нясе інфармацыю аб яркасці выявы, колернай паднясучай з закадаванай інфармацыяй аб колерах выявы, і гукавога сігналу. Кожны з пералічаных сігналаў для перадачы на адлегласць выкарыстоўвае сваю нясучую частату, якая вызначаецца пэўным стандартам тэлевізійнага вяшчання і нумарам ужыванага канала. Розніца нясучых частотаў відэасігналу і гуку строга стандартызавана ў кожнай краіне і не залежыць ад нумару канала вяшчання.

На міжнароднай канферэнцыі ў Стакгольме ў 1961 годзе былі прынятыя стандарты тэлевізійных вяшчальных сістэм, якія вызначаюць асноўныя характарыстыкі тэлевізійнага сігналу для кожнай сістэмы. Кожнаму стандарту прысвоена літара ад A да M, якая ў спалучэнні з ужытымі стандартамі разгорткі і кадавання колеру, цалкам апісвае сукупнасць характарыстык аналагавых тэлевізійных сістэм ва ўсім свеце.

**Сусветныя сістэмы тэлебачання**
Стандарт	Год выпуску	Колькасць радкоў	Частата кадраў	Шырыня паласы канала (МГц)	Шырыня паласы відэа (МГц)	Разнос нясучых відэа і гуку (МГц)	Шырыня бакавых палос (МГц)	Палярнасць відэа	Мадуляцыя гуку	Разнос частот нясучай і паднясучай (МГц)	Суадносіны магутнасці нясучых відэа і гуку	Каляровая сістэма
A	1936	405	25	5	3	−3.5	0.75	пазітыўная	амплітудная		4:1	—
B	1950	625	25	7	5	+5.5	0.75	негатыўная	частотная			PAL/SECAM
C	1953	625	25	7	5	+5.5	0.75	пазітыўная	амплітудная			—
D	1948	625	25	8	6	+6.5	0.75	негатыўная	частотная			SECAM/PAL
E	1949	819	25	14	10	±11.15	2.00	пазітыўная	амплітудная			—
F		819	25	7	5	+5.5	0.75	пазітыўная	амплітудная			—
G		625	25	7	5	+5.5	0.75	негатыўная	частотная	4.43	5:1	PAL/SECAM
H		625	25	8	5	+5.5	1.25	негатыўная	частотная	4.43	5:1	PAL
I	1962	625	25	8	5.5	+5.9996	1.25	негатыўная	частотная	4.43	5:1	PAL
J	1953	525	30	6	4.2	+4.5	0.75	негатыўная	частотная			NTSC
K		625	25	8	6	+6.5	0.75	негатыўная	частотная	4.43	5:1	SECAM/PAL
K'		625	25	8	6	+6.5	1.25	негатыўная	частотная			SECAM
L		625	25	8	6	−6.5	1.25	пазітыўная	амплітудная	4.43	8:1	SECAM
M	1941	525	30	6	4.2	+4.5	0.75	негатыўная	частотная	3.58		NTSC**
N	1951	625	25	6	4.2	+4.5	0.75	негатыўная	частотная			PAL

Палярнасць мадуляцыі відэасігналу

Палярнасцю мадуляцыі відэасігналу называецца стандарт, які вызначае, які ўзровень сігналу лічыцца чорным, а які — белым. У залежнасці ад стандарту тэлевяшчання палярнасць можа быць «негатыўнай» і «пазітыўнай». Пры негатыўнай палярнасці максімальная яркасць адпавядае нулявому ўзроўню нясучай, пры пазітыўнай — максімальнаму. Першыя тэлевізійныя стандарты выкарыстоўвалі пазітыўную мадуляцыю, аднак такая сістэма мела нізкую перашкодаўстойлівасць. Любыя імпульсныя перашкоды (напрыклад, ад аўтамабільнага запальвання) адлюстроўваліся на экране ў выглядзе яркіх кропак і ліній, вельмі прыкметных. Пры негатыўнай мадуляцыі гэтыя ж перашкоды адлюстроўваюцца чорнымі кропкамі, прыкметнымі значна менш. Таму пераважная большасць сучасных вяшчальных стандартаў для аналагавага ТБ прадугледжвае негатыўную палярнасць мадуляцыі.

У Вялікабрытаніі і Францыі, якія выкарыстоўвалі ў 60-х гадах сістэмы тэлебачання з пазітыўнай мадуляцыяй, тэлевізары ўтрымлівалі спецыяльны контур, які дазваляў інвертаваць імпульсныя перашкоды для іх адлюстравання менш прыкметнымі чорнымі кропкамі. Парог інвертавання мог змяняцца спецыяльным рэгулятарам. Пры выбары занадта нізкага парога святла відарысы маглі адлюстроўвацца на экране ў выглядзе негатыву.

Прынцып фарміравання тэлесігналу ў каляровым тэлебачанні

Для перадачы каляровага вяшчання ў аналагавым тэлебачанні прымяняецца гэтак званы ПКТС (Поўны Каляровы Тэлевізійны Сігнал), які ўтрымлівае «паднясучую», мадуляваную сігналам каляровасці.

У аналагавым тэлебачанні існуюць тры асноўныя сістэмы перадачы сігналаў каляровага тэлебачання

NTSC (1953);
SECAM (1965);
PAL (1967)

Гук у тэлевізійным сігнале

Для перадачы гуку разам з тэлевізійнай выявай ва ўсіх сістэмах з негатыўнай палярнасцю відэа выкарыстоўваецца частотная мадуляцыя, аналагічная FM-радыё. Астатнія сістэмы з пазітыўнай палярнасцю прадугледжваюць амплітудную мадуляцыю гукавой нясучай. У сістэмах з частотнай мадуляцыяй магчымая перадача стэрэагуку па тэхналогіях, аналагічных FM-радыёстанцыям. Акрамя гэтага, існуюць аналагавыя тэлевізійныя стандарты, такія як NICAM, якія прадугледжваюць лічбавую перадачу гуку ў тэлевізійным сігнале.

Наладкавы тэлевізійны сігнал

Асобым тыпам тэлевізійнага сігналу з'яўляецца настройкавы тэлевізійны сігнал, што служыць стандартнай мерай пры наладзе тэлевізійных прыёмнікаў. Сігналы генеруюцца або тэлецэнтрам у тэхналагічных паўзах вяшчання, або партатыўнымі генератарамі сігналу. Як правіла, настройкавы сігнал змяшчае малюнак спецыяльнай табліцы, якая дазваляе дакладна вызначыць межы кадра на экране, цэнтроўку, звядзенне прамянёў і правільную колераперадачу.

Зноскі

Літаратура

Мамчев Г. В. Основы радиосвязи и телевидения. — Горячая линия -Телеком, 2007. — 416 с. — (Специальность. Для высших учебных заведений). — ISBN 5-93517-267-4.
Смирнов А. В. Основы цифрового телевидения. — М:: Горячая линия - Телеком, 2001. — 224 с. — ISBN 5-93517-059-0.
Зима З.А., Колпаков И.А., Романов А.А., Тюхтин М.Ф. Системы кабельного телевидения. — М.:: МГТУ имени Баумана, 2004. — 600 с. — ISBN 5-7038-2508-3.
Волков С.В. Сети кабельного телевидения. — М.:: Горячая Линия-Телеком, 2004. — 616 с. — ISBN 5-93517-190-2.