Цэнтралізаваная база даных — база даных, якая знаходзіцца, захоўваецца і падтрымліваецца ў адным месцы. Гэтым месцам часцей за ўсё з’яўляецца цэнтральны камп’ютар або сістэма базы даных, напрыклад, цэнтральны працэсар або мэйнфрэйм. У большасці выпадкаў цэнтралізаваная база даных будзе выкарыстоўвацца арганізацыяй (напрыклад, бізнес-кампаніяй) або ўстановай (напрыклад, універсітэтам).
Гістарычны кантэкст
Патрэба ў базах даных узнікла ў 1960-я гады з вынаходствам сховішча з прамым доступам, якое дазволіла карыстальнікам атрымліваць прамы доступ да запісаў. Раней камп’ютарныя сістэмы былі заснаваныя на стужках. Гэта азначала, што доступ да запісаў можна было атрымаць толькі паслядоўна[1].
Перавагі
Цэнтралізаваныя базы даных маюць некаторыя перавагі перад іншымі тыпамі баз даных:
- Цэласнасць даных максімізуецца, а празмернасць даных зводзіцца да мінімуму, паколькі адзінае месца захоўвання ўсіх даных таксама азначае, што набор даных мае толькі адзін асноўны запіс. Гэта дапамагае падтрымліваць даныя як мага больш дакладнымі і паслядоўнымі, а таксама павышае іх надзейнасць[2].
- Цэнтральны хост-камп’ютар можна прасцей абараніць ад несанкцыянаванага доступу.
- У цэлым прасцейшыя перанос даных і адміністраванне баз даных.
- Даныя, якія захоўваюцца ў адным і тым жа месцы, прасцей змяніць, рэарганізаваць, адлюстраваць або прааналізаваць.
- Транзакцыі могуць лягчэй адпавядаць уласцівасцям ACID[3].
Недахопы
Цэнтралізаваныя базы даных таксама маюць пэўныя абмежаванні:
- Хуткасць доступу абмежавана хуткасцю сеткі[2].
- Цэнтральны камп’ютар з’яўляецца адзіным месцам адмовы, калі камп’ютар не працуе, карыстальнікі не змогуць атрымаць доступ да якіх-небудзь даных.
- Калі няма адмоваўстойлівай налады і адбываецца збой абсталявання, усе даныя ў базе даных будуць страчаны.
- Калі нехта атрымлівае доступ да цэнтральнага камп’ютара, усе даныя могуць быць лёгка скампраметаваны.
- Цяжка маштабаваць, бо для павелічэння маштабу неабходна замяніць цэнтралізаваны камп’ютар[4].
Цэнтралізаваныя базы даных супраць размеркаваных баз даных
Асноўная ідэя цэнтралізаваных баз даных заключаецца ў тым, што існуе толькі адзін файл базы даных, які захоўваецца ў адным месцы ў дадзенай сетцы.
Размеркаваная база даных — гэта база даных, у якой уся інфармацыя захоўваецца ў некалькіх фізічных месцах[5]. Каб падтрымліваць свае запісы ў актуальным стане, яна абапіраецца на рэплікацыю і дубліраванне ў некалькіх падбазах даных. Яна складаецца з некалькіх файлаў базы даных, якія кіруюцца цэнтральнай СКБД.
Асноўныя адрозненні паміж цэнтралізаванымі і размеркаванымі базамі даных:
- Цэнтралізаваныя базы даных захоўваюць даныя на адным працэсары, прывязаным да пэўнага фізічнага/геаграфічнага месцазнаходжання. Размеркаваныя базы даных, аднак, абапіраюцца на цэнтральную СКБД, якая кіруе ўсімі сваімі рознымі прыладамі захоўвання даных аддалена, бо няма неабходнасці, каб яны знаходзіліся ў адным фізічным і/або геаграфічным месцы.
- Як адзначалася вышэй, цэнтралізаваныя базы даных лягчэй падтрымліваць у актуальным стане, чым размеркаваныя базы даных. Гэта адбываецца таму, што размеркаваныя базы даных патрабуюць дадатковай (часта ручной) працы, каб захоўваць даныя, якія захоўваюцца, актуальнымі і пазбягаць іх празмернасці, а таксама каб палепшыць агульную прадукцыйнасць[6].
- Калі даныя страчаны ў цэнтралізаванай сістэме, аднавіць іх будзе значна складаней. Калі, аднак, даныя страчаны ў размеркаванай сістэме, атрымаць іх будзе вельмі лёгка, таму што заўсёды ёсць копія даных у іншым месцы.
- Распрацоўка цэнтралізаванай базы даных, як правіла, значна менш складаная, чым распрацоўка размеркаванай базы даных, паколькі сістэмы размеркаванай базы даных заснаваныя на іерархічнай структуры.
Гл. таксама
Заўвагі
