Эдмунд Цюдар (1-ы граф Рычманд)

Эдмунд Цюдар
Edmund Tudor
Эдмунд Цюдар, 1-ы граф Рычманд. Надмагільны партрэт
1-ы граф Рычманд
Папярэднік	Джон Ланкастарскі, герцаг Бедфард
Пераемнік	Генры Цюдар (тытул канфіскаваны ў 1461)
Нараджэнне	каля 1430[1] Мач Хэдэм[d], Мач-Хэдэм[d], Усходні Хартфардшыр[d], Хартфардшыр, Англія
Смерць	3 лістапада 1456 ці 1 лістапада 1456 Кармартэн, Вялікабрытанія
Месца пахавання	Сабор Святога Давыда[d]
Род	Валуа, Ланкастэры, Цюдары
Бацька	Оўэн Цюдар[2]
Маці	Кацярына Валуа[d][2]
Жонка	Маргарэт Бафорт[d][2][3]
Дзеці	Генрых VII Цюдар[2]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Э́дмунд Цю́дар, 1-ы граф Ры́чманд (англ.: Edmund Tudor, 1st Earl of Richmond; таксама вядомы як Э́дмунд з Хэ́дэма, англ.: Edmund of Hadham; каля 1430 — 1 лістапада 1456) — незаконнанароджаны сын валійскага землеўладальніка Оўэна Цюдара і французскай прынцэсы Кацярыны Валуа; брат караля Англіі Генрыха VI ад адной маці, старэйшы брат валійскага военачальніка Джаспера Цюдара, бацька караля Англіі Генрыха VII.

Нарадзіўся ва палацы Мач Хэдэм у графстве Хартфардшыр або ў горадзе Хэдэм у графстве Бедфардшыр^[4]. У 1436 годзе маці Эдмунда сышла ў Бермандсейскае абацтва, дзе памерла праз год. Да сакавіка 1442 года Эдмунд і яго брат Джаспер выхоўваліся абатысай Баркінгскага абацтва Кацярынай дэ ла Поль (сястрой Уільяма дэ ла Поля, 1-га герцага Сафалка — фаварыта Генрыха VI), затым паступілі ў світу Генрыха^[4]. 15 снежня 1449 года Эдмунд быў узведзены ў рыцары. У 1452 годзе браты былі прызнаны Генрыхам членамі каралеўскай сям'і. 5 студзеня 1453 года Эдмунд і Джаспер, якія атрымалі тытулы графа Рычманда і графа Пембрука адпаведна, прынеслі ў Таўэры каралю інвестытуру за свае ўладанні. 20 студзеня абедзве былі прадстаўлены парламенту, дзякуючы чаму ўвайшлі ў склад англійскай знаці.

У 1452 годзе лэдзі Маргарэт (Маргарыта) Бофарт, дзевяцігадовая дачка Джона Бофарта, 1-га герцага Сомерсета, была заклікана да двара Генрыха VI, які даводзіўся ёй траюрадным братам. 1 лістапада 1455 года дванаццацігадовая Маргарыта была выдадзена замуж за Эдмунда. На наступны год яна зацяжарыла будучым каралём Англіі Генрыхам VII^[4].

Улетку 1456 года Эдмунд Цюдар, які ўдзельнічаў у вайне Пунсовай і Белай ружы на баку Ланкастэраў, быў захоплены ў палон прыхільнікам Ёркаў Уільямам Гербертам, 1-м графам Пембрукам, і пасаджаны ў замак Кармартэн у Паўднёвым Уэльсе. 3 лістапада 1456 года Эдмунд памёр ад бубоннай чумы і быў пахаваны пры францысканскім кляштары Кармартэна. Валійскі паэт Льюіс Глін Коты склаў элегію на яго смерць^[5].

Адзіны сын Эдмунда, Генры — будучы Генрых VII, заснавальнік англійскай каралеўскай дынастыі Цюдараў, — нарадзіўся ў Пембрукскім замку амаль праз тры месяца пасля смерці бацькі.

У 1539 годзе рэшткі Эдмунда былі перапахаваны ў саборы Святога Давіда ў Сент-Дэйвідсе.

• Гриффитс, Ральф А. Становление династии Тюдоров = The Making of the Tudor Dynasty / пер. с англ. Н. А. Константиновой. — Ростов-на-Дону: Феникс, 1997. — 320 с. — (Исторические силуэты). — ISBN 5-222-00062-1.

• Edmund Tudor, Earl of Richmond (нявызн.). TudorHistory.org. Архівавана з першакрыніцы 6 мая 2012. Праверана 5 лістапада 2011.
• Timeline (нявызн.)(недаступная спасылка). TimeRef. Архівавана з першакрыніцы 6 мая 2012. Праверана 5 лістапада 2011.