Android

Android es en Bidreftsysteem fuar Smartphones en Tablets, wat üp engelsk üs Mobile devices bikeent sen.

Android es üp frii (Open source) Programi āpbecht. Aur Swaarhairen, wat di Nüter fan sok Giraaten bi Google se aarberi hok Giraaten-Firmen sa es uk Shiftphone ön ain Bidreftsysteemi.

Huawei heer en ain Systeem, wat ek muar me Google töhopaarbert.

Programi (Apps)

Android es sent hok Jaaren fan Google aurnomen. Des heer üs en Sjukmaskiin bigent en es mal niisgiirig, wat di Liren me jaar Reekenmaskiin sjuk of maaki.
Di Daatensaamling diarfan uur en broket Krans fan dit wat di Users da fuarhaa, en des ken em gur fuar Reklāmi forkoopi.

Apps uur fuaral aur di Google Play Store önböören, en diar skel em höm önmel, wan em en App önluki of haa wel. Uk ön di Giraaten skel em hol en Google-Konto haa, dat em "Services" fo fo ken. Diarachter staant man altert uk en Föliging (Tracking) en Protokoliaring fan dit wat em maaket. Di Programi haa aaftinoch uk en Föliger of Tracker ön Buurt. Masi Liren, dānen en Giraat me Android haa, wel dit man ek haa, ja wel en Googlefrii Giraat.

Googlefrii me Aptoide

Som Apps fair em bluat bi di Google Playstore. Wan em des söner Google-Konto haa wel, da ken em jam aaftinoch me di App Aptoide dialleer.

Des App heer Kopiien fan di Apps wat et uk bi Google jeft.^[1]

Iin fach jens "Aptoide APK" iin ön di Sjukmaskiin skriif, man ek sa hol aur Google gung.

Bispöl: Tastatuur-App

Des Giraaten haa jaa normaal niin Tastatuur, en diarom es diar en Program (Software-Tastatuur) ön. Sok Programi ken um diarfuar iinrocht wiis, dat ja Daaten lees, war iindönen zur, sa das ja des Daaten (Sa üs uk Pasuurter) uk wechstjüüri ken.

F-Droid

Bi Platforemen sa üs F-Droid uur man Alternatiiwen önböören. Jir kum Apps wat ek seeker sen gaar ek ìin.

Di Browser Mozilla Firefox waar "rensket", dat des Versioon aur F-Droid önböören uur ken. Duck Duck Go es jit en Anti-Tracking-Browser, wat em uk söner Google Play Store fo ken.

Bispölen: Tastatuur-Apps

Bi F-Droid uur Apps sa üs di Anysoft Keyboard of Hacker's Keyboard önböören.
Fuar Aarberen sa üs ön di Friisk Wikipedia giar dit Hacker's Keyboard rocht gur, aurdat die apart Teeken jüst bi di Bokstaawen staan. Uk di forskelig Klamern ken em recht gut finj en iinseet.

Friisk ön Reekenmaskiinen

En Reekenmaskiin skel maaki, wat di Nüter wel. Des es me di Handheld Giraaten ek iinfacher uuren, aurdat em ek muar sa fuul foraneri ken.
Wat man aaftinoch giar, dit es, dat di Biskiiren fan di Apps üp di rocht Spraak kum.

"Hoken ek me di Tir giar, di giar me di Tir.", uur sair, en sa skel di Friisk Spraak uk me di Tir gung.

En Saamling diartö jeft et üp Friisk ön Reekenmaskiinen

Mobilsicher.de

Masi Weeten en Böör jeft et bi Natsir mobilsicher.de. Des fair uk Jil fan di Bundsregiaring aurdat di Staat al ütfünen heer, dat em fuar di Seekerhair fan sin Daaten war dö ken en uk skel.

Wan em bi en App ek rocht seeker es, da mut em diar uk en Mail henstjüüri en fraagi jens eeđer.