C-54 ինքնաթիռի աղետը Կարթախենայում

C-54 ինքնաթիռի աղետը Կարթախենայում
Ընդհանուր տեղեկություններ
Տեսակ	ավիապատահար
Թվական	հունվարի 15, 1966 և հունվարի 14, 1966
Վայր	Նոր Կարթագեն, ,  Կոլումբիա
Թռիչքի վայր	Rafael Núñez International Airport?
Վերջնական կետ	El Dorado International Airport?
Զոհվածներ	56 մարդ
Վիրավորներ	8
Aviation Safety Network ID	19660114-2
Օդանավ
Ավիաընկերություն	Ավիանկա
Կենդանի մնացած	8

C-54 ինքնաթիռի աղետը Կարթախենայում, խոշոր ավիացիոն աղետ, որը տեղի է ունեցել ուրբաթ՝ 1966 թվականի հունվարի 14-ին Կարթախենայի (Կոլումբիա) մերձակայքում։ Avianca ավիաընկերության Douglas C-54B-1-DO Skymaster օդանավը իրականացնում էր ուղևորատար չվերթ Բոգոտա, սակայն թռիչքից անմիջապես հետո ընկել ջրի մեջ, ինչի հետևանքով զոհվել է 56 մարդ։ Այդ պահին մասշտաբներով սա Կոլումբիայի խոշորագույն ավիավթարն էր։

C-54 ինքնաթիռն իրենից ներկայացնում էր քաղաքացիական DC-4 ինքնաթիռի ռազմական տարբերակը և թողարկվել էր Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին։ Անմիջապես C-54B-1-DO-ը հետագայում HK-730 համարով ինքնաթիռը թողարկվել էր 1944 թվականին և պատկանում էր C-54B նմուշին, որն ուներ լրացուցիչ վառելիքի բաք, ինչը թույլ էր տալիս մեծացնել թռիչքի հեռավորությունը։ Երկրորդ համաշխարհային և Կորեական պատերազմների ավարտից հետո այդ ինքնաթիռները սկսեցին փոխանցել բազմաթիվ ավիաընկերությունների։ Ի թիվս ալյոց, դրանց թվում էր նաև Կոլումբիական Avianca ավիաընկերությունը, որի հավաքակայանում կային 26 DC-4 և C-54: Մեծացված թռիչքի հեռավորությամբ այդ ինքնաթիռների առկայության շնորհիվ ընկերությունը սկսեց իրականացնել միջմայրցամաքային չվերթներ Հյուսիսային Ամերիկա և Եվրոպա^[1]։

Թռիչքի անձնակազմը (խցիկում) կազմված էր երկու օդաչուից^[2][3][1]․

• Օդանավի հրամանատար — Ումբերտո Գոմես (իսպ.՝ Humberto Gómez): DC-4/C-54-ի որակավորում ստացել է 1965 թվականի մարտին, իսկ նույն թվականի դեկտեմբերին նշանակվել է որպես հրամանատար։ Աշխատանքի ընթացքում բնութագրվել է բավարար, օդաչուի պարտականություններ կատարելիս պատահարների մեջ չի ընկել։ Douglas DC-4, Consolidated PBY Catalina, Lockheed L-749 Constellation և Lockheed L-1049 Super Constellation (միայն առաջին երկուսին է ունեցել բիզնես օդաչուի որակավորում). ինքնաթիռներով ընդհանուր 10 840 թռիչքաժամ է ունեցել։ Հրամանատարի պաշտոնում թռել էր 5051 ժամ, DC-4 ինքնաթիռով հրամանատարի պաշտոնում թռել էր 826 ժամ, երկրորդ օդաչուի պաշտոնում՝ 670 ժամ։ Վերջին 90 օրում թռել էր 244 ժամ, այդ թվում 2 ժամ սարքավորումների պայմաններում, վերջին 14 օրվա ընթացքում, ներառյալ պատահարի օրը, թռել էր 38 ժամ։ Հաճախ էր թռել Կարտախենա ինչպես ցերեկը, այնպես էլ գիշերով և ուներ գիշերային թռիչքներ կատարելու նշանակալի փորձ։
• Երկրորդ օդաչու — Խոսե Մարիա Մասեա ( իսպ.՝ José María Macea): DC-4 օդանավի երկրորդ օդաչուի պաշտոնում էր 1965 թվականի հոկտեմբերի 5-ից։ Ուներ ընդհանուր 1426 թռիչքաժամ, ներառյալ 189 ժամ DC-4 օդանավով և 57 ժամ գիշերային թռիչքներ։ Վերջին 90 օրում թռել էր 188 ժամ, բոլորը DC-4 օդանավով, ներառյալ 1 ժամ 20 րոպե սարքավորումների պայմաններում։ Կարտախենա հաճախ թռել էր ցերեկը, իսկ գիշերը՝ հազվադեպ։

Սրահում աշխատում էին նաև բորտուղեկցորդը և բորտուղեկցորդուհին^[3]։

Անձնակազմը տվյալ ինքնաթիռով այդ օրն իրականացնում էր Բոգոտա-Կարտախենա-Բոգոտա երթուղով AV-003/AV-004 չվերթը։ AV-003 չվերթը իրականացվել է առանց շեղումների և տեղական ժամանակով ժամը 19:57-ին բարեհաջող վայրէջք է կատարել Կարտախենայի օդանավակայանում։ Ժամը 20:42-ին անզնակազմը կապվել է թռիչքների և վայրէջքների կարգավորիչի հետ, խնդրելով դեպի Բոգոտա հետադարձ AV-004 չվերթն իրականացնելու թույլատվություն։ Ժամը 20:43-ին կարգավորիչը կրկին կապ է հաստատել անձնակազմի հետ, տալով հրահանգներ թռիչքից հետո ռադիոընդունիչի հաճախականությունը փոխելու վերաբերյալ. անձնակազմը ստացած տեղեկատվությունը հաստատել է^[2]։

Գիշերը ժամը 20:50-ին կարգավորիչը 36 թռիչքուղուց թռիչքի թույլատվություն է տվել։ Այդ ժամանակ քամին հանդիպակաց էր՝ 360⁰ 12 հանգույց արագությամբ։ 60 ուղևորով (ներառյալ մի քանի երեխաներ և արտասահմանցիներ^[1]) և անձնակազմի 4 անդամով ինքնաթիռն իրականացրել է բնականոն թափառք թռիչքուղում և կտրվել նրա մակերևույթից։ Սակայն բարձրացումն իրականացվում էր շատ դանդաղ, իսկ թռիչքուղու ճակատն անցում ընդամենը 70 ֆութ (21 մետր) բարձրության վրա, ինչից հետո AV-004 չվերթը սկսում է իջնել։ Այնուհետև չորս ականատեսներ լսել են երկու հարված 10 վայրկյան ընդմիջումով։ Թռիչքուղու ճակատից 1310 մետր և նրա առանցքային շարունակությունից ձախ 152 մետր Դուգլասն ընկնում է ծովի մեջ, ինչից հետո սուզվում ծանծաղուտում (այդտեղ խորությունը կազմում է 4 մետր)։

Լողալով դուրս գալ կարողացել է միայն 8 ուղևոր, որոնց փրկեցել են ընկնելու վայր ժամանած ձկնորսները, իսկ մնացած 56-ը զոհվել են։ Այդ պահին սա Կոլումբիայում ամենախոշոր ինքնաթիռի վթարն էր^[4][5]։

Դիահերձման տվյալներով պարզվել է, որ անձնակազմի հրամանատարը թռիչքի ժամանակ հնարավոր է՝ ուշագնաց է եղել^[6], ինչը կարող էր նպաստել աղետին։  Հետաքննությունը տևել է 14 ամիս, և արդյունքում հանձնաժողովը եզրակացրել է, որ աղետի հավանական պատճառները եղել են պարբերական տեսչական ստուգումների ընթացքում չհայտնաբերված ձախ շասսիի ոլորքայինկապի անսարքությունը և թռիչքի ժամանակ № 2 շարժիչի խափանումը։ Ստեղծված իրավիճակում անձնակազմը թույլ է տվել օդաչուական սխալներ, ինչն էլ հանգեցրել է աղետի։

• Aerovias Nacionales de Colombia S.A., DC-4. HK-730, accident in the Bay of Cartagena. Province of Bolvar, Colombia, on 14 January 1966.(անգլ.) // AIRCRAFT ACCIDENT DIGEST No. 18 : ICAO Circular 96-AN/79. — Montreal: Международная организация гражданской авиации, 1970. — С. 8—15. Архивировано из первоисточника 8 դեկտեմբերի 2015.