សង្ឃបាល

សង្ឃបាល(506–518 គ.ស.) គឺជាព្រះសង្ឃ ខ្មែរ ដ៏ល្បីល្បាញមួយអង្គ ដែលបានធ្វើដំណើរទៅកាន់ រាជវង្សភាគខាងត្បូង និងខាងជើង នៃប្រទេសចិន ។

ព្រះអង្គ​រួម​នឹង​ព្រះ​សង្ឃ ​នគរភ្នំ គឺ​មន្ទ្រសេន បាន​បក​ប្រែ​គម្ពីរ ​ពុទ្ធសាសនា ​ដូច​ជា ព្រះ ​វិមុត្តមគ្គឬ ​ផ្លូវ​ទៅ​សេរីភាព ​ជា ​ភាសា​ចិន ។ ^{[១] :58,92}

ព្រះអង្គ​ជា​ព្រះសង្ឃ​ខ្មែរ​មួយ​អង្គ​ក្នុង​ចំណោម​ព្រះសង្ឃ​ខ្មែរ​តែ​ពីរ​អង្គ​ដែល​បច្ចុប្បន្ន​មាន​ការ​បកប្រែ​ក្នុង ​ព្រះ​ត្រៃបិដក ។ ^[២]

នៅក្នុងភាសាចិន គាត់ត្រូវបានគេស្គាល់ថា Sengjia-Poluo (僧伽婆羅)។ ឈ្មោះខ្មែរគឺ សង្ឃបាល ក៏អាចបកប្រែជាពាក្យសំស្រ្កឹតពីរដែលអាចធ្វើទៅបានគឺ សង្ឃពរ ឬ សង្ឃវម៌្ម ។ ^{[៣] [៤]}

សង្ឃបាល កើតនៅ នគរវ្នំ ក្នុងឆ្នាំ ៤៦០ នៃគ.ស ^[២] ក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាសម័យបច្ចុប្បន្ន។ គាត់បានក្លាយជាព្រះសង្ឃក្នុងវ័យជំទង់របស់គាត់ ហើយបានធ្វើដំណើរទៅកាន់ប្រទេសចិនដែលជាកន្លែងដែលគាត់រស់នៅ Jiankang សព្វថ្ងៃ Nanking ដែលជារាជធានីនៃរាជវង្ស Qi ភាគខាងត្បូង ក្នុងពេលនោះ។ គាត់ត្រូវបានប្រៀនប្រដៅដោយ គុណវ្ឫទ្ធី ដែលជាព្រះសង្ឃឥណ្ឌាមួយអង្គ ដែលបានធ្វើដំណើរទៅកាន់ប្រទេសចិនក្នុងរជ្ជកាល អធិរាជ Wu នៃ Liang ដែលមានបំណងចង់ផ្សព្វផ្សាយព្រះពុទ្ធសាសនាដល់ប្រទេសចិន ខណៈដែលស្តេច អសោក មានមួយសម្រាប់ប្រទេសឥណ្ឌា។ ^[៥] គាត់បានទទួលចំណេះដឹងភាសាជាច្រើនរួមមាន បាលី សំស្រ្កឹត និងចិនបុរាណ។

Pala was clean of body and of mind and was reluctant to engage in conversation. In the seclusion of his room he stayed and worked, taking a very simple fare.

បន្ទាប់មកគាត់ត្រូវបានឧបត្ថម្ភដោយតុលាការនៃ Jiankang ដើម្បីបកប្រែស្នាដៃថ្មីទៅជាភាសាចិននៅដើមឆ្នាំ 506 ។ ^[៦] ក្នុងចំណោមអ្នកផ្សេងទៀត សង្ឃបាល ត្រូវបានបញ្ជាឱ្យសរសេរការបកប្រែថ្មីមួយដែលគេស្គាល់ថា Ayuwang jing ឬ គម្ពីររបស់ ស្តេចអសោក (T.2043) ពីដើម Ashokavadana ដែលជាអត្ថបទជាភាសាសំស្ក្រឹតឥណ្ឌាដែលពិពណ៌នាអំពីកំណើត និងរជ្ជកាលនៃអធិរាជ Mauryan អសោក។ . ^[៧] គាត់បានធ្វើការជាអ្នកបកប្រែជាផ្លូវការអស់រយៈពេល 16 ឆ្នាំ ហើយបានបង្កើតការិយាល័យនៅទីតាំងចំនួន 5 ផ្សេងគ្នា ដែលមួយក្នុងចំនោមនោះឥឡូវនេះជា "The Funan Desk" ។ ^[២]

សង្ឃបាល បានស្លាប់នៅអាយុ 65 ឆ្នាំក្នុងឆ្នាំ 524 នៃគ។ ^[៨]

Edwin G. Pulleyblank ណែនាំថា សង្ឃបាល បានកំណត់ការបកប្រែភាសាចិនរបស់គាត់អំពី ធរនី ទៅកាន់អ្នកសហការពីរនាក់របស់គាត់ដែលគេស្គាល់ថា Fayun និង Baochang ។ ការបកប្រែ ភាសាសំស្រ្កឹត របស់គាត់ប្រហែលជាត្រូវបានជះឥទ្ធិពលដោយភាសាម្តាយរបស់គាត់ដែលជាភាសាខ្មែរបុរាណ ទោះបីជាការបង្រៀនរបស់គាត់ជាមួយគ្រូឥណ្ឌាធានាថាចំណេះដឹងរបស់គាត់អំពីភាសាត្រូវបានត្រួតពិនិត្យ។ ^[៨] ការបកស្រាយខុសនៅក្នុងការបកប្រែរបស់គាត់ និងការភ័ន្តច្រឡំនៃពាក្យដែលមានសំឡេងស្រដៀងគ្នាត្រូវបានកត់សម្គាល់នៅក្នុងស្នាដៃរបស់គាត់។ ^[៩] គាត់បានបកប្រែគម្ពីរ មហាអសោកសុត្រ, វិមោក្ស-មគ៌-សាស្ត្រ និងផ្សេងៗទៀត ប៉ុន្តែអ្វីដែលគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍បំផុតនោះ ការបកប្រែជាភាសាចិនរបស់គាត់ គឺជាឯកសារយោងសម្រាប់ វិមុត្តិមគ្គ ឬ ផ្លូវទៅកាន់សេរីភាព ។ យោងតាមកាតាឡុកនៃការបកប្រែជាភាសាចិននៃ ព្រះត្រៃបិដក ព្រះពុទ្ធសាសនាដែលបង្កើតឡើងដោយ Nanjō Bun'yū ក្នុងឆ្នាំ 1883 ^[១០] អត្ថបទទាំងអស់ដែលត្រូវបានបកប្រែដោយ សង្ឃបាល គឺទាក់ទងទៅនឹង មហាយាន, ^[១១] ដែលត្រូវបានអនុវត្តនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជារហូតដល់ចុងបញ្ចប់នៃ រជ្ជកាល ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ រហូតមកទល់សព្វថ្ងៃត្រូវបានជំនួសដោយ ព្រះពុទ្ធសាសនាថេរវាទ ភាគច្រើន។

មានស្នាដៃចំនួនប្រាំបួនរបស់ សង្ឃបាល នៅក្នុងកាតាឡុកនៃការបកប្រែចិននៃ ព្រះត្រៃបិដក ព្រះពុទ្ធសាសនាដែលបង្កើតឡើងដោយ Nanjō Bun'yū ពោលគឺ

• លេខ 22 សប្តសតិកា ប្រជ្ញាបារមិតា (SM) ។
• N. 29 ទសធម៌ក
• N. 56 សវ៌ពុទ្ធវិស្ហយាវតារ
• N. 301 អស្តពុទ្ធក
• N. 308 មហាមយុរិវិទ្យរគ្និ
• N. 353 អន្តមុខ-និហ៌ារ-ធារណី
• N. 442 មញ្ជុស្រីបរិប្រិក្ខ
• N. 1103 ព្រះពោធិសត្វដកសុត្រ
• N. 1293 វិមុត្តិមគ្គ ឬ Vimoksha-marga-sastra ជាការបកប្រែភាសាសំស្ក្រឹតនៃចំណងជើងចិនផ្តល់ឱ្យវា ^[១២]

• បញ្ជីអ្នកកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនា