ហ្គាលីលេអូ ហ្គាលីលេ

ហ្គាលីលេអូ ហ្គាលីលេ Galileo Galilei
Portrait of Galileo Galilei by Giusto Sustermans
កើតនៅ	(1564-02-15)15 កុម្ភៈ 1564 Pisa, Duchy of Florence, Italy
មរណភាព	8 មករា 1642(1642-01-08) (អាយុ 77 ឆ្នាំ) Arcetri, Grand Duchy of Tuscany, Italy
Residence	Grand Duchy of Tuscany, Italy
សញ្ជាតិ	Italian
ឯកទេស	Astronomy, physics, natural philosophy and mathematics
Institutions	University of Pisa University of Padua
Alma mater	University of Pisa
Academic advisors	Ostilio Ricci[១]
Notable students	Benedetto Castelli Mario Guiducci Vincenzo Viviani[២]
Known for	Kinematics Dynamics Telescopic observational astronomy Heliocentrism
Signature
Notes His father was the musician Vincenzo Galilei. Galileo Galilei's mistress Marina Gamba (1570 – 21 August 1612?) bore him two daughters (Maria Celeste (Virginia, 1600–1634) and Livia (1601–1659), both of whom became nuns) and a son Vincenzo (1606–1649), a lutenist.

ហ្គាលីលេអូ ហ្គាលីលេ (Galileo Galilei Italian pronunciation: [ɡaliˈlɛːo ɡaliˈlɛi]; 15 February 1564^[៣] – 8 January 1642), ភាគច្រើនត្រូវបានគេស្គាល់ត្រឹមឈ្មោះ ហ្គាលីលេអូ, គាត់គឺជា រូបវិទូ, គណិតវិទូ, វិស្វករ, តារាវិទូ, និងជា ទស្សនៈវិទូ សញ្ជាតិអ៊ីតាលី ដែលបានដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុង ការបដិវត្្តវិទ្យាសាស្រ្ត ក្នុងអំឡុងពេល Renaissance. ស្នាដៃរបស់គាត់ រួមមានដូចជា ការធ្វើឲ្យមានភាពប្រសើរឡើងនៃ កែវឆ្លុះ និង រកឃើញពីផលវិបាកក្នុងការសង្កេតនៅក្នុងតារាសាស្រ្ត ព្រមទាំងបានជួយទ្រទ្រង់ Copernicanism. ហ្គាលីលេអូ ត្រូវបានគេប្រសិទ្ធនាមថាជា "បិតានៃ ការសង្កេតនៅក្នុងតារាសាស្រ្ត",^[៤] ជា "បិតានៃរូបវិទ្យាទំនើប",^[៥][៦] ជា "បិតានៃវិទ្យាសាស្រ្ត",^[៦][៧] និងជា "បិតានៃវិទ្យាសាស្រ្តទំនើប"។^[៨]

វិភាគទានរបស់គាត់លើវិស័យតារាសាស្រ្តក្នុងការសង្កេតរួមមាន អំនះអំណាងដែលបញ្ជាក់ពីដំណើរនៃភពសុក្រ ការរុករកឃើញនូវភពរណបធំៗទាំង ៤របស់Jupiter (ដែលឲ្យឈ្មោះថាព្រះច័ន្ទ Galilean in his honour) ព្រមទាំងការសង្កេត និងវិភាគលើ sunspots។ ហ្គាលីលេអូក៏បានធ្វើការងារទាក់ទងនឹងការយកវិទ្យាសាស្រ្ត និងបច្ចេកវិទ្យាមកប្រើប្រាស់ក្នុងជីវិតរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ ព្រមទាំងការកែច្នៃឲ្យកាន់តែល្អនៃmilitary compass និងឧបករណ៍ផ្សេងទៀត។

ក្នុងការការពារអំពីគំរូ heliocentrism របស់ហ្គាលីលេអូ បានធ្វើឲ្យមានភាពចម្រូងចម្រាស់ស្ទើរពេញមួយជីវិតរបស់គាត់ ពោលគឺជាពេលដែលមនុស្សភាគច្រើនប្រកាន់យកគំរូនៃ geocentrism​ ឬក៏ Tychonic system។^[៩] គាត់បានជួបនឹងការប្រឆាំងពីសំណាក់តារាវិទូផ្សេងទៀត ដែលសង្ស័យពីគំរូ heliocentrism ដោយសារតែអវត្តមាននៃការសង្កេតមើល stellar parallax។^[៩] បញ្ហានេះត្រូវបានស៊ើបអង្កេតដោយ Roman Inquisition ក្នុងឆ្នាំ ១៦១៥ ដែលបានសន្និដ្ឋានថាគំរូ heliocentrism គឺមិនពិត ហើយផ្ទុយពីក្នុង គម្ពីរ ដោយយកនូវការលើកឡើងពីគំរូ​ Copernican heliocentrism កត់ចូលក្នុងសៀវភៅ index of banned books និងហាមមិនឲ្យហ្គាលីលេអូបន្តលើកឡើងពីគំរូ heliocentrism​។^{[៩][១០]} ក្រោយមកទៀតហ្គាលីលេអូបានការពារនូវទស្សនៈរបស់គាត់អំពី Dialogue Concerning the Two Chief World Systems ដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ Pope Urban VIII ដូច្នេះធ្វើឲ្យមានការងាកចេញមិនត្រឹមតែពី Pope ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏ងាកចេញពី Jesuits​ ដែលទាំងពីរនេះជាអ្នកទំនុកបម្រុងគាត់រហូតមកដល់ពេលនេះ។^[៩] គាត់ត្រូវបានកាត់ទោសដោយ Holy Office ដោយមានទោស "ប្រព្រឹត្តខុសឆ្គងចំពោះសាសនា" ត្រូវបានគេបង្ខំឱ្យសារភាព ហើយចំណាយពេលនៅសល់នៃជីវិតរបស់គាត់ទាំងប៉ុន្មានស្ថិតនៅក្រោមការឃុំខ្លួនក្នុងផ្ទះ។^{[១១][១២]} អំឡុងពេលគាត់ស្ថិតនៅក្រោមការឃុំខ្លួនក្នុងផ្ទះនេះ គាត់បានសរសេរពីការងារដ៏អស្ចារ្យរបស់គាត់ Two New Sciences ដែលគាត់បានសង្ខេបពីការងារដែលគាត់ប្រឹងប្រែងធ្វើកាលពីជាង ៤០ ឆ្នាំមុន ហើយឥឡូវត្រូវបានហៅថា ស៊ីនេម៉ាទិច និង មេកានិចនៃអង្គធាតុ។^{[១៣][១៤]}