ហ្សក សឺដែស្ត

លោក ហ្សក សឺដែស្ត (គើត ថ្ងៃទី ១០ ខែសីហា ឆ្នាំ ១៨៨៦ និង ស្លាប់ថ្ងៃទី ២ ខែតុលា ឆ្នាំ ១៩៦៩) លោកកជាអ្នកប្រាជ្ញបារាំងស ខាង បុរាណវិទ្យា និងប្រវត្តិសាស្ត្រ អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ។

ជីវប្រវត្តិ

លោក ហ្សក សឺដែស្ត កើតនៅ ទីក្រុងប៉ារីស ក្នុងគ្រួសារ ជនជាតិហុងគ្រី ដែលកាន់សាសនារ ជ្វីហ្វ ។ ^[១] ពីមុន គ្រួសារគាតមានទីលំនៅក្នុងតំបន់ ស្ត្រាស់បួរ តាំងពីឆ្នាំ ១៧៤០ ។ បុព្វបុរសរបស់គាត់ធ្វើការឱ្យរតនាគារ។ ឪពុករបស់គាត់ធ្វើការជាធនាគារិកដែរ។

លោក សឺដែស្ត បានក្លាយជានាយក បណ្ណាល័យជាតិនៃប្រទេសថៃ ក្នុងឆ្នាំ ១៩១៨ ហើយនៅឆ្នាំ ១៩២៩ បានក្លាយជានាយក សាលាបារាំងចុងបូព៌ា‌ រហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៤៦ ។ នៅឆ្នាំ ១៩៣៥ គាត់បានរៀបការជាមួយនាងយ៉ាវ។ បន្ទាប់មកគាត់បានរស់នៅក្នុង ទីក្រុងប៉ារីស រហូតដល់គាត់បានស្លាប់នៅឆ្នាំ ១៩៦៩ ។

សមិទ្ធិផលផ្នែកវិជ្ជាដ៏អស្ចារ្យបំផុតរបស់គាត់គឺស្នាដៃរបស់គាត់លើសិលាចារឹក សំស្ក្រឹត និង អក្សរបូរាណខ្មែរ ពី ប្រទេសកម្ពុជា ។ ស្នាដៃ ៨ ភាគរបស់គាត់ដែលមានចំណងជើង សិលាចារឹកកម្ពុជា (១៩៣៧-១៩៦៦) មានការបោះពុម្ព និងការបកប្រែជាងមួយពាន់សិលាចារឹកពីសម័យមុនអង្គរ និងអង្គរ។ បើតាមលោកហ្សក សឺដេសបានឱ្យដឹងថាប្រាសាទអង្គរវត្តគឺតំណាងឱ្យពិភពលោក។ ប្រាង្គកណ្តាលតំណាងឱ្យភ្នំព្រះសុមេរុដែលស្ថិតនៅកណ្តាលពិភពលោក។ ប្រាង្គទាំង៥ តំណាងឱ្យកំពូលភ្នំព្រះសុមេរុដែលជាជាយផែនដី និងគូទឹកព័ទ្ធជុំវិញប្រាសាទគឺ ជាសមុទ្រដែលព័ទ្ធជុំវិញ។^[២] លោក ហ្សក សឺដែស្ត បានរកឃើញឡើងវិញនូវអតីតរាជាណាចក្រ អាណាចក្រស្រីវិជ័យ ដែលមានឥទ្ធិពលលាតសន្ធឹងពី កោះស៊ូម៉ាត្រា រហូតដល់ ឧបទ្វីបម៉ាឡេ និង ជ្វា ។ សៀវភៅរបស់គាត ពុំមែនជាមគ្គុទ្ទេសក៍ទេសចរណ៍ទេ តែជាគំនិតផ្ដួចផ្ដើមឱ្យអ្នកសិក្សា អ្នកអានមានចំណេះដឹងលើកេរដំណែលប្រវត្តិសាស្ត្រនៃរាជធានីខ្មែរ ពីអតីតកាល។^[៣]

ស្នាដៃ

Textes d'auteurs grecs et latins relatifs à l'Extrême-Orient depuis le IV^e siècle av. J.-C. jusqu'au XIV^e siècle, 1910
Études cambodgiennes, 1911–1956
Le Royaume de Çrīvijaya, 1918
"Some Problems in the Ancient History of the Hinduized States of South-East Asia", Journal of Southeast Asian History, Vol.5, No.2, pp. 1–14
"À propos de l'origine des chiffres arabes", Bulletin of the School of Oriental Studies, University of London, Vol.6, No.2, pp. 323–328
"La Stèle de Ta-Prohm", Bulletin de l'École française d'Extrême-Orient (BEFEO), Hanoi, VI, 1906, pp. 44–81
"The Origins of the Sukhodaya Dynasty" Archived 2016-10-20 at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន., Journal of the Siam Society, Vol. 14.1, 1921
Listes générales des inscriptions et des monuments du Champa et du Cambodge, Hanoi, Imprimerie d'Extrême-Orient, 1923
The Vajiranana National Library of Siam, Bangkok, Council of the National Library, 1924
Documents sur l'histoire politique et religieuse du Laos occidental, 1925
"Une exposition de sculptures Khmères et Siamoises au Musée Cernuschi", Artibus Asiae, Vol.1, No.3 (1926), pp. 190–202
"À propos de la chute du royaume de Çrīvijaya". Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde van Nederlandsch-Indië, Deel 83, 2de/3de Afl. (1927), pp. 459–472
"The excavations at Pong Tuk and their importance for the ancient history of Siam"^{[តំណភ្ជាប់ខូច]}, Journal of the Siam Society, Vol.21, part 3, Mar. 1928, pp. 195–209
"Études cambodgiennes: XXXI. Nouvelles notes sur tcheou ta-kouan", Bulletin de l'École française d'Extrême-Orient (BEFEO), II, pp. 148–151
"Les inscriptions malaises de Çrīvijaya". Bulletin de l'Ecole française d'Extrême-Orient, 30 (1930), pp. 29–80.
"Pa-sseu-wei", T'oung Pao, Second Series, Vol. 30, No. 3/5 (1933), pp. 224–230
Un grand roi du Cambodge: Jayavarman VII, Phnom Penh, Editions de la Bibliothèque Royale, 1935
"L'origine du cycle des douze animaux au Cambodge", T'oung Pao, Second Series, Vol.31, Livr.3/5 (1935), pp. 315–329
Inscriptions du Cambodge, Hanoi, Imp. d'Extreme-Orient, 1937–1966
Pour mieux comprendre Angkor, 1943
Les stèles de Sdok Kok Thom, Phnom Sandak et Prah Vihar, 1943–1946
Histoire ancienne des États hindouisés d'Extrême-Orient, Hanoi, Imprimerie d'Extrême-Orient, 1944
"Fouilles en Cochinchine: Le Site de Go Oc Eo, Ancien Port du Royaume de Fou-nan", Artibus Asiae, Vol.10, No.3 (1947), pp. 193–199
Les états hindouisés d'Indochine et d'Indonésie, 1948
"Un yantra recemment decouvert a Angkor", Journal asiatique, Année 1952, p. [465]–477.
"Une Roue de la Loi avec inscription en Pāli provenant du Site de P'ră Păthŏm", Artibus Asiae, Vol.19, No.3/4 (1956), pp. 221–226
"The Traibhūmikathā Buddhist Cosmology and Treaty on Ethics", East and West, Vol.7, No.4 (January 1957), pp. 349–352
"Note sur une stèle indienne d'époque Pāla découverte a Ayudhyā (Siam)", Artibus Asiae, Vol.22, No.1/2 (1959), pp. 9–14
"Les Môns de Dvāravatī", Artibus Asiae. Supplementum, Vol.23, pp. 112–116
Les Peuples de la péninsule indochinoise, 1962
Découverte numismatique au Siam interessant le royaume de Dvaravati, Paris, Librairie C. Klincksieck, 1964.
L'avenir des etudes khmeres, Saigon, Imprimerie nouvelle d'Extrême-Orient, 1965
Angkor: an Introduction translated and edited by Emily Floyd Gardiner, photographs by George Bliss, Hong Kong, Oxford University Press, 1966
The making of South East Asia, translated by H. M. Wright, London, Routledge & Kegan Paul, 1966
Catalogue des manuscrits en pali, laotien et siamois provenant de la Thailande, Copenhague, Bibliothèque Royale, 1966
The Indianized States of Southeast Asia, edited by Walter F. Vella, translated by Susan Brown Cowing, Canberra, Australian National University Press, 1968
—and Charles Archaimbault, Les trois mondes = Traibhumi Brah R'van Paris, École française d'Extrême-Orient 1973
Sriwijaya: history, religion & language of an early Malay polity. Collected studies by George Cœdès and Louis-Charles Damais, Kuala Lumpur, MBRAS, 1992
Finding Zero: A Mathematician's Odyssey to Uncover the Origins of Numbers, New York, Palgrave Macmillan, Aczel, Amir D., 2015