អាចារ្យ

នៅក្នុង សាសនា និងសង្គមឥណ្ឌា អាចារ្យ ( សំស្រ្កឹត ៖ आचार्य, អាចារ្យ ; បាលី : អាចរិយ ) គឺជាគ្រូបង្រៀនសាសនានៅក្នុងសាសនាហិណ្ឌូ និងពុទ្ធសាសនា និងជាអ្នកណែនាំខាងវិញ្ញាណដល់ហិណ្ឌូ និងពុទ្ធសាសនិក។ ^[១] ^[២] ការកំណត់នេះមានអត្ថន័យខុសគ្នាក្នុង សាសនាហិណ្ឌូ ពុទ្ធសាសនា និងបរិបទខាងលោកិយ។

ជួនកាល អាចារ្យ ត្រូវបានប្រើដើម្បីនិយាយទៅកាន់គ្រូជំនាញ ឬអ្នកប្រាជ្ញក្នុងវិញ្ញាសាណាមួយ ឧទាហរណ៍៖ Bhaskaracharya ដែលជាអ្នកជំនាញគណិតវិទូ។

និរុត្តិសាស្ត្រ

ឃ្លាសំស្រ្កឹត អាចារំ គ្រហាយតិ អាចារំ ទទាតិ ឥតិ វា មានន័យថា អាចារ្យ (ឬគ្រូ) គឺជាអ្នកដែលបង្រៀនអំពើល្អដល់សិស្ស។ ^[៣] ^[៤] គ្រូស្រីគេហៅថា អាចារ្យា ហើយប្រពន្ធគ្រូប្រុសគេហៅថា អាចារ្យនី ^[៥]

នៅក្នុងសាសនាហិណ្ឌូ

ពាក្យ 'អាចារ្យ ' មាននិយមន័យជាច្រើន។ សាសនាហិណ្ឌូ ជារឿយៗប្រើពាក្យ " អាចារ្យ " និង " គុរុ " ផ្លាស់ប្តូរគ្នា។ យោងទៅតាម Dharma Shastras អាចារ្យ គឺជាអ្នកដែលផ្តល់ចំណេះដឹងនៃ វេទ ទាំងមូលដល់សិស្សហើយធ្វើ upanayana Sanskar ។ ^[៤]

យោងទៅតាម Nirukta ដែលជាវិន័យបញ្ញត្តិដែលទាក់ទងនឹង វេទ នោះ អាចារ្យ គឺជាបុគ្គលដែលផ្តល់ចំណេះដឹងដល់សិស្ស ប្រមូលទ្រព្យសម្បត្តិពីសិស្ស និងជួយសិស្សឱ្យយល់អំពីអាកប្បកិរិយាដោយផ្អែកលើបទដ្ឋានសីលធម៌។ ^[៤]

តាម លោកមនុស្មីតិ បុគ្គលដែលបានផ្តួចផ្តើមជាសិស្សបង្រៀនព្រះវេដាជាមួយនឹងធម្មទេសនានិងធម្មទេសនាដែលគេហៅថា 'អាចារ្យ' 'Preceptor'—(140) ^[៦]

ពុទ្ធសាសនា

ក្នុងពុទ្ធសាសនា អាចារ្យ ( បាលី : អាចរិយ ) គឺជាគ្រូ ឬ គ្រូជាន់ខ្ពស់។ ក្នុង ថេរវាទ ជួនកាលគេប្រើជាឋានន្តរស័ក្តិសម្រាប់ព្រះសង្ឃដែលបានឆ្លង វស្សា ទាំងដប់។ នៅក្នុងភាសាថៃ ពាក្យថា អាចាន ។

នៅក្នុង ពុទ្ធសាសនា វជ្រយាន ចៅហ្វាយនាយ តារិច ត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា វជ្រាចារ្យ ( ទីបេ ៖ dorje lopön; ចិន ៖ 金剛阿闍梨, pinyin: jīngāng āshélí, romanji . kongō ajari )។ នៅក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនាចិន ពាក្យនេះជួនកាលត្រូវបានបកប្រែជា ជីងចាងស៊ី ( ចិន ៖ 金剛上師; pinyin : Jīngāng Shàngshī, lit: "Vajra Superior Master") នៅក្នុងបរិបទនៃពិធីមួយចំនួន។