Европски фудбалски натпреварувања

Европски фудбалски натпреварувања, или уште познати под терминот Европски купови, претставуваат сите сезонски меѓународни фудбалски натпреварувања организирани на територијата на Европа.

Во 1954 година била формирана конфедерацијата УЕФА, која денес е покровител на сите постоечки европски фудбалски натпреварувања.^[1]

Потребата за меѓународна клупска активност била силно почувствувана уште во почетоците на Европскиот фудбал, но ФИФА ​​секогаш сметала дека првенствата организирани за репрезентациите како единствени такви се доволни за мерење на спортските резултати на различните нации. Не сметајќи ги натпреварите организирани помеѓу различни федерации, но кои припаѓале на истата политичка реалност, како што биле Велика Британија или Австроунгарското Царство, кои се појавиле пред Првата светска војна, главниот обид да се организира официјален турнир помеѓу екипи од различни држави бил Митропа купот,^[2] додека четири години по крајот на Втората светска војна се родил Латинскиот куп^[3] и во 1952 година бил оформен Грасхоперс купот.^[4] И трите турнири се однесувале само на ограничена област на европскиот континент.^[5] Сепак, трите турнири значително придонеле за развој на континенталните фудбалски натпреварувања, особено, довеле до формирање на европскиот Куп на шампиони во 1955 година.^[6]

По формирањето на УЕФА, во 1955 година било создадено првото официјално натпреварување под покровителство на оваа конфедерација, имено Купот на шампионите (денес УЕФА Лига на шампиони), проследено со основањето на УЕФА Купот на победниците на куповите во 1960 година (укинат во 1999 година) и Купот на УЕФА (денес УЕФА Лига Европа) во 1971 година.

Надвор од УЕФА, Купот на саемските градови (неофицијален претходник на Купот на УЕФА) бил основан на 18 април 1955 година, раѓајќи се како идеја на Ернст Томен,^[7] кој години порано планираl куп со покани само за екипите од водечките европски градови (Грасхоперс купот).^[7] По одбивањето на УЕФА да го прифати новиот Куп на саемските градови, Томен се обратил до ФИФА, која во 1955 година формирала организациски комитет за да му даде шанса на новиот куп.^[7] Во 1959 година никнало Копа дел Амичизија, меѓународно фудбалско натпреварување за клубови и претставници на Лигата, кое се одвиваше во пријателска форма во период од 1959 до 1968 година.^[8][9]

Купот на Алпите, создаден во 1960 година^[10] во организација на италијанската фудбалска федерација и швајцарската фудбалска асоцијација, било фудбалско натпреварување за клубови што се одржувало до 1987 година. Се смета, заедно со Рапан купот и Англо-италијанскиот турнир, меѓу натпреварувањата претходниците на УЕФА Интертото купот.^[11]

Англо-италијанскиот Лига куп било фудбалско натпреварување кое се играло од 1969 до 1976 година, во два натпревари на домашен и гостински терен, помеѓу италијански и англиски екипи освојувачи на Купот на Италија и Лига купот на Англија. Овој систем на натпреварување се содржел во првите три изданија, додека во последните две изданија победниците на ФА Купот се натпреварувале за пехарот против италијанските екипи.^[12] Англо-италијанскиот куп,^[13] било уште едно фудбалско натпреварување помеѓу клубови од Италија и Англија, а се одржувало од 1970 до 1996 година. Замислен во 1969 година од Џиџи Пероначе, овој куп бил под покровителство на УЕФА, ФИГК и ФА.^[14]

Во 1973 година, УЕФА ја презела организацијата на Суперкупот на УЕФА, годишен натпревар помеѓу победниците на Купот на шампиони (подоцна Лига на шампиони) и оние на Купот на победниците на куповите (почнувајќи од 2000 година, во натпреварот играат победниците на Купот на УЕФА, денес Лига Европа, поради укинувањето на Купот на победниците на куповите). Конечно, помеѓу 1995 и 2008 година бил основан УЕФА Интертото купот, летен турнир на кој, покрај трофејот, победниците изборувале пласман во Купот на УЕФА.

• УЕФА Лига на шампиони, до сезоната 1991-1992 познато како Куп на шампионите (C1).
  Резервирано за националните шампиони на федерациите членки на УЕФА до изданието 1996-97. Од изданието 1997-98 се примаат најдобропласираните екипи од националните лиги, до максимум 4 екипи за најдобро рангираните земји според коефициентот на УЕФА.
• УЕФА Лига Европа, до сезоната 2008-2009 познато како Куп на УЕФА (C3).
  Резервирано за екипите класифицирани во нивните национални лиги, веднаш под екипата или екипите кои имаат право да учествуваат во Купот на шампионите / Лигата на шампионите.
• Суперкуп на УЕФА.
  годишен натпревар помеѓу победниците на Купот на шампиони/Лигата на шампиони и Купот на победниците на куповите, од 2000, по укинувањето на Купот на победниците на куповите, се игра помеѓу победникот на Лигата на шампионите и Купот на УЕФА/УЕФА Лига Европа.
• УЕФА Конференциска лига на Европа од сезоната 2021-2022

• УЕФА Куп на победниците на куповите (C2), од 1961 до 1999.

Таму се квалификувале освојувачите на националните купови на федерациите. По укинувањето на овој куп, победничките екипи од националните купови се пласираат во Купот на УЕФА / Лига Европа.

• УЕФА Интертото куп, од 1995 до 2008.
  Летен турнир наменет за екипите рангирани во нивните национални лиги веднаш под екипата или екипите кои имале право да учествуваат во Купот на УЕФА. Тој бил наследник на Рапан купот, а победниците односно екипите кој ќе ја минат третата нокаут-фаза стекнуваат право да играат во Купот на УЕФА. До 2005 година, натпреварувањето имало три победника, додека за изданијата од 2006 до 2008 година, УЕФА му ја доделувала титулата шампион со трофеј и сертификат само на клубот кој, откако ја поминал третата елиминациска фаза на турнирот, останал најдолго во Купот на УЕФА.

• Митропа куп,^[15] од 1927 до 1992.
• Латински куп, од 1949 до 1957.
• Грасхоперс куп, од 1952 до 1957.^[16]
• Куп на саемските градови, од 1955 до 1971.
  УЕФА го признава како претходник на Купот на УЕФА/Лига Европа, но Европската конфедерација никогаш не го сметала за официјално европско натпреварување, ниту пак некогаш играл некаква улога во нејзината организација.
• Куп на Алпите, од 1960 до 1987.
  Во првите изданија, најголем број од учесници се состоеле од италијански и швајцарски клубови, на кои се придодале германски и француски клубови, додека во изданијата од 1972 до 1987 година, учествувале само француски и швајцарски клубови.
• Карл Рапан куп, од 1961 до 1994.
  Настанот останал во позадина многу години сè додека, во 1995 година, УЕФА не одлучила да го вклучи меѓу своите турнири, претворајќи го во влезно натпреварување во Купот на УЕФА
• Англо-италијански Лига куп, од 1969 до 1976.
  Било фудбалско натпреварување кое се играло во два натпревари, на домашен и гостински терен, помеѓу италијански и англиски екипи; во првите три изданија се среќавале освојувачите на Купот на Италија и Лига купот на Англија, додека во последните две изданија победниците на ФА Купот се натпреварувале за пехарот против италијанските екипи.
• Англо-италијански куп, од 1970 до 1996.
  било уште едно фудбалско натпреварување помеѓу клубови од Италија и Англија, а се одржувало под покровителство на УЕФА, ФИГК и ФА. Главната мотивација за раѓање на овој куп била да се даде место во европските натпреварувања на екипите од двете земји: Англичаните, поради строгите правила наметнати од Фудбалската асоцијација, а Италијанците кои не можеле да учествуваат во Купот на саемските градови.

• Легенда:
  • ЛШ = УЕФА Лига на шампиони (порано Куп на шампиони)
  • КПК = УЕФА Куп на победниците на куповите
  • ЛЕ + КСГ = УЕФА Лига Европа (порано Куп на УЕФА) и Куп на саемските градови (збирни податоци од историски причини)
  • СУ = Суперкуп на УЕФА
  • ИК = УЕФА Интертото куп
  • Лат = Латински куп

Информација: редоследот е конвенционален составен почнувајќи од вкупниот број на трофеи и постепено одземајќи ги куповите со помало значење во случај на еквивалентност.

Позиција	Екипа	ЛШ	КПК	ЛЕ + КСГ	СУ	ИК	Лат	Вкупно
1	Реал Мадрид	13	-	2 + 0	4	-	2	21
2	Барселона	5	4	0 + 3	5	-	2	19
3	Милан	7	2	-	5	-	2	16
4	Ливерпул	6	-	3 + 0	4	-	-	13
5	Бајерн Минхен	6	1	1 + 0	2	-	-	10
6	Јувентус	2	1	3 + 0	2	1	-	9
7	Ајакс	4	1	1 + 0	2[17]	-	-	8
8	Атлетико Мадрид	-	1	3 + 0	3	-	-	7
8	Валенсија	-	1	1 + 2	2	1[18]	-	7
8	Севиља	-	-	6 + 0	1	-	-	7
11	Манчестер Јунајтед	3	1	1 + 0	1	-	-	6
11	Интер	3	-	3 + 0	-	-	-	6
11	Челси	1	2	2 + 0	1	-	-	6
14	Порто	2	-	2 + 0	1	-	-	5
15	Андерлехт	-	2	1 + 0	2	-	-	5
16	Парма	-	1	2 + 0	1	-	-	4
17	Хамбургер	1	1	-	-	2[19]	-	4
18	Фејенорд	1	-	2 + 0	-	-	-	3
19	Тотенхем	-	1	2 + 0	-	-	-	3
20	Нотингем Форест	2	-	-	1	-	-	3
21	Динамо Киев	-	2	-	1	-	-	3
22	Астон Вила	1	-	-	1	1[18]	-	3
23	Шалке 04	-	-	1 + 0	-	2[20]	-	3
24	Бенфика	2	-	-	-	-	1	3
25	Борусија Дортмунд	1	1	-	-	-	-	2
26	ПСВ	1	-	1 + 0	-	-	-	2
27	Арсенал	-	1	0 + 1	-	-	-	2
27	Реал Сарагоса	-	1	0 + 1	-	-	-	2
29	Б. Менхенгладбах	-	-	2 + 0	-	-	-	2
29	Гетеборг	-	-	2 + 0	-	-	-	2
29	Лидс Јунајтед	-	-	0 + 2	-	-	-	2
32	Стеауа Букурешт	1	-	-	1	-	-	2
33	Абердин	-	1	-	1	-	-	2
33	Мехелен	-	1	-	1	-	-	2
33	Лацио	-	1	-	1	-	-	2
36	Галатасарај	-	-	1 + 0	1	-	-	2
36	Зенит Ст. Петербург	-	-	1 + 0	1	-	-	2
38	Олимпик Марсеј	1	-	-	-	1[18]	-	2
39	Вердер Бремен	-	1	-	-	1[18]	-	2
39	Вест Хем Јунајтед	-	1	-	-	1[18]	-	2
39	Париз Сен Жермен	-	1	-	-	1[18]	-	2
42	Њукасл Јунајтед	-	-	0 + 1	-	1	-	2
43	Штутгарт	-	-	-	-	2[20]	-	2
43	Виљареал	-	-	-	-	2[20]	-	2
45	Селтик	1	-	-	-	-	-	1
45	Црвена ѕвезда	1	-	-	-	-	-	1
47	Фјорентина	-	1	-	-	-	-	1
47	Спортинг Лисабон	-	1	-	-	-	-	1
47	Слован Братислава	-	1	-	-	-	-	1
47	Манчестер Сити	-	1	-	-	-	-	1
47	Ренџерс	-	1	-	-	-	-	1
47	Магдебург	-	1	-	-	-	-	1
47	Динамо Тбилси	-	1	-	-	-	-	1
47	Евертон	-	1	-	-	-	-	1
47	Сампдорија	-	1	-	-	-	-	1
56	Ајнтрахт Франкфурт	-	-	1 + 0	-	-	-	1
56	Ипсвич Таун	-	-	1 + 0	-	-	-	1
56	Бајер Леверкузен	-	-	1 + 0	-	-	-	1
56	Наполи	-	-	1 + 0	-	-	-	1
56	ЦСКА Москва	-	-	1 + 0	-	-	-	1
56	Шахтар Донецк	-	-	1 + 0	-	-	-	1
62	Рома	-	-	0 + 1	-	-	-	1
62	Ференцварош	-	-	0 + 1	-	-	-	1
62	Динамо Загреб	-	-	0 + 1	-	-	-	1
65	Бордо	-	-	-	-	1[18]	-	1
65	Стразбур	-	-	-	-	1[18]	-	1
65	Силкеборг	-	-	-	-	1[18]	-	1
65	Генгамп	-	-	-	-	1[18]	-	1
65	Карлсруе	-	-	-	-	1[18]	-	1
65	Осер	-	-	-	-	1[18]	-	1
65	Олимпик Лион	-	-	-	-	1[18]	-	1
65	Бастија	-	-	-	-	1[18]	-	1
65	Болоња	-	-	-	-	1[18]	-	1
65	Монпелје	-	-	-	-	1[18]	-	1
65	Селта Виго	-	-	-	-	1[18]	-	1
65	Удинезе	-	-	-	-	1[18]	-	1
65	Троа	-	-	-	-	1[18]	-	1
65	Фулам	-	-	-	-	1[18]	-	1
65	Малага	-	-	-	-	1[18]	-	1
65	Перуџа	-	-	-	-	1[18]	-	1
65	Лил	-	-	-	-	1[18]	-	1
65	Ланс	-	-	-	-	1[18]	-	1
65	Брага	-	-	-	-	1	-	1
65	Ремс	-	-	-	-	-	1	1

Следната табела ги групира успесите во различните европски купови по земји. За статистичка униформност, победите се запишани според „сегашните“ национални припадности.

Информација: редоследот е конвенционален составен почнувајќи од вкупниот број на трофеи и постепено одземајќи ги куповите со помало значење во случај на еквивалентност.

Позиција	Екипа	ЛШ	КПК	ЛЕ + КСГ	СУ	ИК	Лат	Бкупно
1	Шпанија	18	7	12 + 6	15	5	4	67
2	Англија	13	8	9 + 4	8	4	-	46
3	Италија	12	7	9 + 1	9	4	2	44
4	Германија	8	5	6 + 0	2	8	-	29
5	Франција	1	1	-	-	12	1	15
6	Холандија	6	1	4 + 0	2[17]	-	-	13
7	Португалија	4	1	2 + 0	1	1	1	10
8	Белгија	-	3	1 + 0	3	-	-	7
9	Шкотска	1	2	-	1	-	-	4
10	Украина	-	2	1 + 0	1	-	-	4
11	Русија	-	-	2 + 0	1	-	-	3
12	Шведска	-	-	2 + 0	-	-	-	2
13	Романија	1	-	-	1	-	-	2
14	Турција	-	-	1 + 0	1	-	-	2
15	Србија	1	-	-	-	-	-	1
16	Грузија	-	1	-	-	-	-	1
16	Словачка	-	1	-	-	-	-	1
18	Унгарија	-	-	0 + 1	-	-	-	1
18	Хрватска	-	-	0 + 1	-	-	-	1
20	Данска	-	-	-	-	1	-	1

Година	Држава	Куп на шампиони УЕФА Лига на шампиони	Куп на победниците на куповите	Куп на УЕФА УЕФА Лига Европа	Суперкуп на УЕФА	Митропа куп
1975	Германија	Бајерн Минхен		Борусија Менхенгладбах
1981	Англија	Ливерпул		Испвич Таун
1984	Англија	Ливерпул		Тотенхем
1989	Италија	Милан		Наполи	Милан
1990	Италија	Милан	Сампдорија	Јувентус	Милан	Бари
1993	Италија		Парма	Јувентус	Парма	Укинат
1994	Италија	Милан		Интер	Милан	Укинат
1997	Германија	Борусија Дортмунд		Шалке 04		Укинат
1999	Италија		Лацио	Парма	Лацио	Укинат
2006	Шпанија	Барселона	Укинат	Севиља	Севиља	Укинат
2014	Шпанија	Реал Мадрид	Укинат	Севиља	Реал Мадрид	Укинат
2015	Шпанија	Барселона	Укинат	Севиља	Барселона	Укинат
2016	Шпанија	Реал Мадрид	Укинат	Севиља	Реал Мадрид	Укинат
2018	Шпанија	Реал Мадрид	Укинат	Атлетико Мадрид	Атлетико Мадрид	Укинат
2019	Англија	Ливерпул	Укинат	Челси	Ливерпул	Укинат