Карачи

Карачи Предлошка:Naskh کراچی‎
Мегаград
Мавзолеј на Џина Долмен Сити Зграда на корпорацијата Карачи метрополитен Дворец Мохата Фрир хол Карачи порт траст билдинг
Прекар(и): Град на Мухамед Али Џина,[1] Париз на Истокот,[2][3] Град на светлината,[2] Невеста на градовите[4][5]
Држава	Пакистан
Покраина	Синд
Област	Карачи
Населен	1729
Метрополски совет	1880; пред 144 години (1880)
Градски совет	Гулшан Таун
Окрузи[6]	7 Central Karachi East Karachi South Karachi West Karachi Korangi Malir Kemari
Управа[9]
• Вид	Метрополска корпорација
• Орган	Управа на Карачи
• Градоначалник	Муртаза Вахаб[7] (ПНП)
• Заменик градоначалник	Салман Мурад[7] (ПНП)
• Комесар	Хасан Накви[8]
Површина[10]
• Метро	3,527 км2 (1,362 ми2)
Ранг	1.
Надм. вис.[11]	&1000000000000001000000010 м
Население (2023)[12]
• Мегаград	20,382,881
• Ранг	1. (Пакистан) 12. (свет)
• Метро	5,779/км2 (14,970/ми2)
Демоним	Карачијци
Час. појас	ПСВ (UTC+05:00)
Поштенски броеви	74XXX – 75XXX[13]
Dialling code	021[14]
БДП	$200 милијарди (2021)[15][16]
Меѓународен аеродром	Меѓународен аеродром Џина (KHI)
Метро	Карачи бриз
Најголем округ по површина	Малир (округ) (2.160 km2)
Најголем округ според население (попис 2023)	Источен Карачи (3.950.031)
Најгусто населен округ (попис 2023)	Средиштен Карачи (55,396/km2)
Подрачје со најголем БДП (2020)	Садар Таун ($40 милијарди)
Мреж. место	kmc.gos.pk

Карачи (урду: کراچی) — најголем град во Пакистан^[17][18] и главен град на пакистанската област Синд. Тој е седми најнаселен град во светот^[19][20] и 8. најнаселена метропола во светот.^[21] Рангиран како бета светски град,^[22][23] градот е главно индустриско и финансиско средиште на Пакистан.^[24] Карачи е и најкосмополитскиот пакистански град.^[25] Се наоѓа на брегот на Арапското Море, северозападно од делтата на Инд. Според податоците од 2017 година во градот живееле 14.910.352 жители.

Иако регионот Карачи бил населен со милениуми,^[26] градот бил основан како утврдено село наречено Колачи^[27] во 1729 година.^[28] Важноста на населбата драстично се зголемила со доаѓањето на Британската источноиндиска компанија во средината на 19 век, кој не само што започнал големи работи за претворање на градот во важно пристаниште, туку и за поврзување со неговата широка железничка мрежа.^[27] До времето на поделбата на Британска Индија, градот бил најголемиот во Синд со проценето население од 400.000.^[25] По независноста на Пакистан, населението на градот драстично се зголемило со пристигнувањето на стотици илјади муслимански бегалци од Индија.^[29] Градот доживеал брз економски раст по независноста, привлекувајќи доселеници од цел Пакистан и Јужна Азија.^[30]

Карачи е еден од најкосмополитските и социјално либералните градови во Пакистан.^[31][32][33] Тој е исто така јазично, етничко и религиозно најразновиден град во Пакистан.^[25] Со население од 14,9 милиони во самиот град според пописот на Пакистан од 2017 година,^[34] Карачи се смета за втор по големина град по Џакарта меѓу земјите со мнозинско муслиманско население,^[35] и 10.најнаселена урбана агломерација во светот.^[21][36] Карачи е еден од најбрзо растечките градови,^[37] и има заедници што ја претставуваат речиси секоја етничка група во Пакистан. Карачи е дом на над 2 милиони бангладешки доселеници, 1 милион авганистански бегалци и до 400.000 Рохинги од Мјанмар.^[38][39][40]

Карачи сега е главно индустриско и финансиско средиште на Пакистан. Градот има формална економија која се проценува на 113 милијарди долари од 2014 година.^[41] Карачи собира повеќе од една третина од даночните приходи на Пакистан,^[42] и создава приближно 20% од пакистанскиот БДП.^[43][44] Околу 30% од пакистанското индустриско производство доаѓа од Карачи,^[45] додека преку пристаништата во Карачи се врши околу 95% од пакистанската надворешна трговија. Приближно 90% од мултинационалните корпорации кои работат во Пакистан се со седиште во Карачи. До 70% од работната сила во градот е вработена во неформалната економија,^[46] што обично не е вклучено во пресметките на БДП.^[47]

Познат како „Градот на светлината“ во текот на 1960-тите и 1970-тите, бил познат по својот жив ноќен живот, Карачи бил опфатен со остри етнички, секташки и политички судири во 1980-тите со пристигнувањето на оружје за време на Советско-авганистанската војна.^[48] Градот станал добро познат по високите нивоа на насилен криминал, но нивото на регистрирани злосторства значително се намали по контроверзната операција против криминалците, поттикната од политичката партија MQM и исламистичките милитанти во 2013 година, со посредство на пакистанските ренџери.^[49] Стапката на убиства во градот во 2015 година. е намален за 75% во однос на 2013 година, а киднапирањата биле намалени за 90%,^[50] и со подобрената безбедносна средина дошло до нагло зголемување на цените на недвижностите.^[51]

Карачи е познат уште од древно време. Во Крокола Александар Македонски ја подготвувалл флотата за враќање во Вавилонија по походот во долината на Инд. На Арапите им бил познат како Дебал. Според преданието, до крајот на 1700-тите од рибарската населба бил создаден град кој започнал да тргува со прекуокеанските земји. Тогаш била изградена тврдина за заштита на пристаништето. Британската источноиндиска компанија го освоила градот во 1839 година. Англичаните ја сфатиле важноста на пристаништето за извоз, па го развиле и го прошириле пристаништето. За време на Првата индиска војна за независност во 1857 година бунтовниците ја презеле контролата врз градот од Англичаните, но Англичаните ги поразиле бунтовниците и ја вратиле контролата над градот. Првата телеграфска порака меѓу Индија и Англија била во 1864 година помеѓу Карачи и Лондон.

Мухамед Али Џина, основачот на Пакистан, е роден во Карачи. До 1899 година Карачи станал најголемото пристаниште за извоз на пченица на Истокот. До 1914 година станал најголемото пристаниште за извоз на жито во Британската Империја. Кога Пакистан станал независен во 1947 година, Карачи станал негов главен град. За време на поделбата на Индија, многу бегалци од Индија дошле во Карачи. Тие бегалци биле наречени мухаџири. Во 1958 година Равалпинди станал главен град на Пакистан. Во текот на осумдесеттите и деведесеттите години на дваесеттиот век, многу бегалци од Авганистан дошле во Карачи. Во Карачи избувнале судири меѓу различни групи, особено меѓу мухаџирите и другите групи.

Според податоците од 2016 година во градот живееле 24.300.000 жители.

Во 1941 година градот имал 435.887 жители. Веќе во 1951 имал 1.068.459 жители. Кога Индија била поделена во 1947 година, многу бегалци дошле во Карачи, а од друга страна привлекол многумина како главен град на новата држава Пакистан. Бегалците кои дошле во градот главно зборувале урду и се познати како мухаџири.

Мухаџирите дошле од различни делови на Индија и со себе носеле свои обичаи. Новата влада на Пакистан тогаш им го дала на мухаџирите имотот хиндусите што го напуштиле Карачи. Мухаџирите го образувале доминантното политичко мнозинство во градот, што довело до подоцнежни судири со домородците на Синд. По советската инвазија на Авганистан, многу бегалци од Авганистан дошле во Карачи.

Поради брзиот развој и големиот прилив на население, Карачи се соочува со голем број проблеми. Има голем проблем со сообраќајниот метеж, а во сообраќајни несреќи годишно гинат 550 лица. Загадувањето на воздухот е 20 пати поголемо од стандардите на Светската здравствена организација. Неодамна се појавиле нови проблеми со редукциите на вода и струја. За време на летните горештини во 2006 г. прекините на струјата траеле по неколку часа секој ден. Редукциите на водата станале вообичаени.

Карачи е финансиско средиште на Пакистан. Повеќето од пакистанските банки имаат седиште во Карачи. Најголемата берза на Пакистан е во Карачи. Најголемото пристаниште и најголемиот аеродром во Пакистан се наоѓаат во Карачи. Неодамна, многу мултинационални компании основале свои канцеларии во Карачи. Посебно е значајно зајакнувањето на присуството и инвестициите на странски компании од информатичкиот и телекомуникацискиот сектор.

• Gayer, Laurent (1 June 2014), Karachi: Ordered Disorder and the Struggle for the City, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-023806-3
• West Pakistan (Pakistan). Transport Commission; Mian Anwer Ali (1970), Report: April 1969 – September 1969, Volume 2, West Pakistan Government Press
• Review of Developments in Transport in the ESCAP Region ...: Asia and the Pacific, United Nations, 2007, ISBN 978-92-1120-534-3
• Thomas, Amos Owen (3 October 2005), Imagi-Nations and Borderless Television: Media, Culture and Politics Across Asia, SAGE, ISBN 978-0-7619-3396-0
• Janin, Hunt; Mandia, Scott A. (11 October 2012), Rising Sea Levels: An Introduction to Cause and Impact, McFarland & Company, ISBN 978-0-7864-5956-8
• Sind Muslim College, Karachi (1965), Sind Muslim College Magazine, University of Michigan
• Singh, Sarina (2008), Pakistan and the Karakoram Highway, Lonely Planet, ISBN 978-1-74104-542-0
• Weightman, Barbara A. (15 June 2011), Dragons and Tigers: A Geography of South, East, and Southeast Asia, John Wiley & Sons, ISBN 978-1-118-13998-1
• Senzai, N. H. (17 November 2015), Ticket to India, Simon and Schuster, ISBN 978-1-4814-2258-1
• Narayanan, Yamini (19 November 2015), Religion and Urbanism: Reconceptualising Sustainable Cities for South Asia, Routledge, ISBN 978-1-317-75542-5
• Stimson, Robert; Haynes, Kingsley E. (1 January 2012), Studies in Applied Geography and Spatial Analysis: Addressing Real World Issues, Edward Elgar Publishing, ISBN 978-1-78100-796-9
• Publications, Newsline (2006), Newsline, Volume 18, University of Michigan, ISBN 978-1-78100-796-9
• Shahid Alam, Mohammad (1996), Community Organizations and Urban Development: A Study of Selected Urban Settlements in Karachi, NGO Resource Centre
• Balbo, Marcello (2005), International Migrants and the City: Bangkok, Berlin, Dakar, Karachi, Johannesburg, Naples, São Paulo, Tijuana, Vancouver, Vladivostok, UN-HABITAT, ISBN 978-92-1131-747-3
• Blank, Jonah; Clary, Christopher; Nichiporuk, Brian (30 October 2014), Drivers of Long-Term insecurity and Instability in Pakistan: Urbanization, Rand Corporation, стр. 19, ISBN 978-0-8330-8751-5
• Cohen, Stephen P. (2004), The Idea of Pakistan, Brookings Institution Press, стр. 202, ISBN 978-0-8157-9761-6
• Q. Ashton Acton (1 May 2013), Issues in National, Regional, and Environmental Health and Medicine (2013. изд.), ScholarlyEditions, стр. 278, ISBN 978-1-4901-1294-7
• Q. Ashton Acton (22 July 2013), Endocrine System Diseases: New Insights for the Healthcare Professional (2013. изд.), ScholarlyEditions, стр. 404, ISBN 978-1-4816-5848-5
• Zaidi, Zohra; S.W Lanigan (10 March 2010), Dermatology in Clinical Practice, Springer Science & Business Media, стр. x, ISBN 978-1-84882-862-9
• Aslam Uqaili, Mohammad; Harijan, Khanji (14 October 2011), Energy, Environment and Sustainable Development, Springer Science & Business Media, стр. 259, ISBN 978-3-7091-0109-4
• Renaux, Helen (2011), True Children of the Raj, Trafford Publishing, стр. 159, ISBN 978-1-4669-0177-3
• Miller, Kenneth D.; Simon, Miklos (3 February 2015), Global Perspectives on Cancer: Incidence, Care, and Experience [2 volumes]: Incidence, Care, and Experience, ABC-CLIO, стр. 414, ISBN 978-1-4408-2858-4 

Повеќе за Karachi на збратимените проекти на Википедија
	Дефиниции и преводи на Викиречник ?
	Податотеки на Ризницата ?
	Образовни ресурси на Викиуниверзитет ?
	Новинарски известувања на Викивести ?
	Мисли на Викицитат ?
	Изворни текстови на Викиизвор ?
	Прирачници на Викикниги ?
?	Информации за guide во Википатување ? ?

• Матична страница
• Karachi at the end of the Raj Архивирано на 4 април 2018 г., film by an unknown British soldier, 1942–1947, Mowgli Productions.
• Карачи на Curlie (англиски)
• Growth of the city Архивирано на 18 февруари 2021 г.