Нарушување на сонот

Нарушување на сонот
Специјалност	Неврологија, медицина на сонот, Психијатрија
[уреди на Википодатоци]

Нарушување на сонот (сомниопатија) — медицинскo нарушување на начинот на спиење/сонување на еден човек или животно. Некои нарушувања на сонот се доволно сериозни и го попречуваат нормалното физичко, емоционално и ментално функционирање. Тестот кој најчесто се препорачува за некои нарушувања во спиењето е полисомниографијата.

Највообичаените нарушувања на сонот се:

• Примарна несоница: Хронична потешкотија при заспивањето и/или одржувањето на сонот и притоа нема никаква друга причина која за овие симптоми.
• Бруксизам: Несакано/ненамерно тропање или чкрипење со забите во текот на сонот.
• Синдром на одложена фаза на спиење (DSPS): неспособност за будење или заспивање во општествено прифатеното време, но без проблеми во одржувањето на сонот. (Други вакви нарушувања се синдром на напредната фаза на спиење (ASPS), синдром на непостојано спиење и будење во текот на 24 часа и нередовен ритам на спиење и будење, сите повеќе или помалку слични на синдромот на одложена фаза на спиење, како и краткотрајното временско заостанување при летање и нарушување на сонот поради промена на работно место).
• Синдром на хипопнеја: Абнормално слабо дишење во текот на спиењето.
• Нарколепсија: Претерано дневно спиење (EDS) често кулминира со спонтано заспивање, но несакано/ненамерно и во несоодветно време.
• Катаплексија: ненадејно слабеење/откажување на работата на мускулите кое што може да доведе до онесвестување.
• Ноќен терор: (Pavor nocturnus), силно нарушување на сонот: нагло будење од сон со однесување проследено со терор/страв.
• Парасомнија: Вознемирувачки состојби/случувања во сонот кои вклучуваат и необично/несоодветно однесување за време на сонот: одење во сон и ноќен терор.
• Периодично движење на екстремитетите (PLMD): ненадејно и ненамерно движење на екстремитетите за време на спиењето, на пример, удирање со нозете.
• Брзо движење на очите (Rapid eye movement behavior disorder) (RBD): сонување на насилни или драматични сонови за време на РЕМ фазата.
• Синдром на немирни нозе (RLS): Незадржлив нагон да се мрдаат нозете. Лицата кои го имаат ова нарушување често страдаат и од синдром на периодично движење на екстремитетите.
• Нарушувања на ритамот на спиење во одредени ситуации: при промена на работно место и при менување на часовен појас.
• Опструктивен прекин на спиењето: прекин на воздухот/дишењето за време на спиењето кое што предизвикува недостаток на длабок сон и често е придружено со ’рчење. Другите форми на прекини во спиењето се помалку познати.
• Парализа при спиење: често се одликува со привремена парализа на телото кратко пред или после сонот. Прарализата во сонот може да биде проследена со визуелни, аудио или сетилни халуцинации. Не е пореметување освен ако не е сериозно. Често е дел од нарколепсијата.
• Одење во сон/месечарење (somnambulism): Вршење на активности кои нормално се вршат во будна состојба (јадење или облекување), кое што вклучува движење без свесно знаење на субјектот.
• Ноктурија: Честа потреба во текот на ноќта за уринирање. Се разликува од енурезисот, или уринирање во кревет, кога лицето не се буди од сонот, но мочниот меур се празни.
• Сомнифобија: страв од спиење.

• Дисомнија – широка категорија на нарушувања на сонот карактеризирани или со претерани спиење или со несоница. Трите главни поткатегории се: природна/вродена (на пример, нарушувањето доаѓа од/поради телото), надворешно (како последица на условите во околината или различни патолошки состојби) и нарушување на секојдневниот биоритам.
• Несоница
• Нарколепсија
• Опструктивен прекин на спиењето
• Синдром на немирни нозе
• Периодично движење на екстремитетите
• Претерано спиење - хиперсомнија
• Повторлива хиперсомнија – го вклучува и Клајн-левиновиот синдром
• Посттрауматска несоница
• "Здрава" хиперсомнија
• Нарушување на секојдневниот ритам на спиење.
• Синдром на одложена фаза на спиење
• Синдром на продолжена фаза на спиење
• Непостојано заспивање и будење во текот на 24 часа
• Парасомнија – Категорија на нарушувања во сонот кое што вклучува ненормални или неприродни движења, однесување, емоции, перцепција и соништа поврзани со спиењето.
• Брзо движење на очите – нарушување на однесувањето во РЕМ фазата
• Ноќен терор
• Одење во сонот (или месечарење)
• Бруксизам (чкрипење со забите)
• Неволно уринирање во кревет или енурезија
• Зборување во сон
• Сексуално доживување при спиење (или сексомнија)
• Синдром на глава која што експлодира – Будење во текот на ноќта и слушање гласни звуци.
• Медицински или психијатриски состојби кои можат да предизвикаат нарушување на спиењето
• Психоза (како шизофренија)
• Нарушувања в орасположението
• Депресија
• Нервоза
• Паника
• Алкохолизам
• Болест на спиење – парастатичка болест која може да биде пренесена од мувата Цеце.
• ’Рчење – Не е нарушување само по себе, но може да биде симптом на поголеми проблеми.

Главно, лекувањето на нарушувањата на спиењето можат да се групира во четири категории:

• бихевиорално/психотерапевтско лекување
• рехабилитација/справување
• лекови
• други соматски третмани

Ниеден од овие основни пристапи/аспекти не е доволен за сите пациенти со нарушувања во спиењето. Изборот на специфичен третман зависи од дијагнозата на пациентот, неговата медицинска и психијатриска историја и склоности, како и од експертизата на лицето кое што ќе го врши лекувањето. Често бихевиоралните/психотерапевтски и фармаколошки пристапи не се соодветни и можат делотворно да се комбинираат со цел максимално да се зголемат резултатите од терапијата. Справувањето со нарушувања на спиењето кои се резултат на ментално нарушување или нарушувања од злоупотреба на лекови и супстанции, треба да се фокусира на главната состојба.

Лековите и соматската терапија може најбрзо да обезбеди ослободување од симптомите од некои нарушувања во спиењето. Некои нарушувања, како што е нарколепсијата, најдобро е да се третираат фармаколошки. Други пак, како што се хроничната или почетната несоница, се повеќе подложни на бихевиорални интервенции и имаат потрајни резултати.

Недоволно се пријавува и третира хроничното нарушување на спиењето во детството, кое ги погодува 70% од децата со нарушувања во психичкиот и физичкиот развој. НАрушувањата на фазата на спиење е исто така честа појава кај адолесцентите чиј училиштен распоред често не одговара на нивниот природен дневен биоритам. Делотворниот ретман започнува со внимателна дијагноза со помош на дневници за спиењето/сонувањето и можеби истражување на спиењето. Измени во хигиената на спиење можат да го решат проблемот, но секогаш се препорачува медицински третман. [2]

При третирањето на неколку нарушувања како што се опструктивното прекинување на дишењето, нарушувања во биоритамот и бруксизмот, можна е потреба од специјална опрема. Во овие случаи, кога се сериозни, често е потребно да се прифати животот со овие нарушувања, без разлика колку добро се справувате.

Се смета дека некои нарушувања на спиењето го нарушуваат гликозниот метаболизам.

Со зголемените сознанија за спиењето во XX век и откривањето на РЕМ спиењето и прекинувањето на дишењето за време на спиење, се признава и медицинската важност на спиењето. Медицинската заедница почна повеќе да им обрќа внимание на примарните нарушувања во сонот како прекинот на дишење при спиењето отколку порано, како и на улогата и квалитетот на спиење во други состојби. До 1970та, во САД се формирани клиники и лаборатории посветени на истражување на спиењето и нарушувањата на спиењето и потребата за стандарди се зголеми.

Медицината за спиење е сега позната подспецијалност во рамките на интерната медицина, педијатријата, отоларингологијата, псијитрајата и неврологијата во САД. Сертификатот за медицина на спиење покажува дека специјалистот:

„е експерт во дијагностицирање и справување со клинички состојби коишто се појавуваат за време на спиењето, што го нарушуваат спиењето или што се предизвикани од нарушувања во циклусот на будење и заспивање. Овој специјалист е вешт во анализирање и интерпретација на сеопфатна полисомнографија и добро запознаен со новите истражувања и справувања со спиењето“.

Компетентноста во медицината за спиење бара познавање на голем број ралични нарушувања, од кои многу имаат слични симптоми, како што се прекумерната дневна поспаност, која што без самоволно откажување од спиење „е речиси неизбежно предизвикан од познато нарушување на сонот кое што се лекува“, како што се ноќна апнеа, нарколепсија, синдромот Клејн-Левин, хиперсомниа преи менструален циклус, повторување на идиопатска заспаност/зашеметеност, или нарушувања на биоритамот. Друга позната болест е несоницата, збир од симптоми кои можат да бидат предизвикани од многу различни причини, физички или психички. Справувањето со оваа состојба се разликува во различни ситуации и не може да се лекува без точна дијагноза.

Стоматолошката медицина на спиењето (бруксизам, ’рчење и ноќна апнеа) се квалификува за сертификат од страна на Американскиот одбор за стоматолошка медицина на спиењето (American Board of Dental Sleep Medicine (ABDSM)., сè додека не се признае како една од деветте стоматолошки специјалности. Моменталниот дипломатски статус е признат од страна на Американската академија за медицина на спиењето и овие стоматолози се организирани во Академијата за стоматолошка медицина на спиење (САД). Квалификувани стоматолози соработуваат со лекарите за спиење во акредитирани центри и можат да обезбедат примена на орална терапија и покомпликувани операции за да се третираат и да се справуваат со нарушувањата на дишењето поврзани со спиењето.

Несоницата најчесто се дефинира како тешкотии со спиењето на едно лице. Додека овој термин понекогаш се користи во литературата за спиење за да се опише нарушување проследено со повеќе забележани докази на нарушено спиење, несоницата често се дефинира како позитивен одговор на кое било од овие две прашања: Дали имаш тешкотии во спиењето? И дали ви е тешко да заспиете или да останете заспани? Или да го одржите сонот?.

Значи, за несоницата се смета дека и знак и симптом кој придружува неколку нарушувања во спиењето, здравствени и психички нарушувања, окарактеризирани со подолга тешкотија при заспивање и/или одржување на сонот или неквалитетно спиење. Несоницата често е придружена со нарушувања во функционирањето за време на будната состојба. Една од дефинициите за несоница е “тешкотија при заспивање или одржување на спиењето, или неможност пак да се заспие, придружено со нарушувања во дневното функционирање или забележана исцрпеност во текот на повеќе од еден месец“.

Несоницата може да се подели на примарна, секундарна и коморбидна несоница. Примарната несоница е нерушување во спиењето за кое нема медицинска, психијатриска причина или причини од опкружувањето. Дијагнозата обично е една од следново:

• Несоница како последица на друга состојба,
• Примарна несоница во содејство со една или повеќе состојби или
• Самостојна примарна несоница.

Несоницата може да се класифицира како краткотрајана, акутна и хронична.

• Краткотрајната несоница трае помалку од една седмица. Може да биде предизвикана од друго нарушување, од промена на местото на спиење, од времето на спиење, од сериозна депресија или стрес. Последиците од неа, како што се неспиењето и нарушени психо-моторни функции, се слични на оние од недостаток на спиење.
• Акутната несоница е неспособност за редовно добро спиење во период помалку од еден месец.
• Хроничната несоница трае повеќе од еден месец. МОже да биде предизвикана од друго нарушување или може да биде примарно нарушување. Ефектите од неа варираат во зависност од причинителите на несоницата. Тука може да се вклучат физичката измореност, халуцинации и/или ментална замореност, но сепак луѓето со хронична несоница често покажуваат зголемена будност/внимателност/подготвеност. Некои луѓе коишто живеат со ова нарушување ги гледаат нештата/работите како да се случуваат во забавена снимка, каде објектите што се движат изгледаат како да се претопуваат меѓусебе. Ова може да предизвика двојно гледање.

Почетокот на несоницата е тешко заспивање на почетокот на ноќта, често е симптом на растревоженост или продолжена фаза на спиење.

Ноќната будност се одликува со тешкотии при повторното заспивање по будењето среде ноќ или прерано будење наутро – ноќна несоница и крајна несоница. Првата може да биде симптом на некоја болка или болест, а втората е често дефинирана како клиничка депресија.

Неквалитетното спиење може да се појави како резултат на, на пример, немирни нозе, прекин на дишењето при спиење или поголема депресија. Неквалитетното спиење е предизвикано од лицето кое не стигнало до третото ниво или делта сонот кој има ресторативни особини. Сепак, има и такви луѓе кои и покрај тоа што не стигнуваат до третата фаза поради мозочни оштетувања, живеат нормален живот.

Големите депресии водат до прекинувањето на функцијата на хипоталамусната-хипофизната-надбубрежна оска и предизвикува ослободување на кордизол што доведува до неквалитетно спиење. Ноќната полиурија, претерано ноќно мокрење, може да биде многу вознемирувачко при спиењето.

Субјективна несоница

Некои случаи на несоница не се навистина несоница во нејзината вистинска смисла. Луѓето коишто доживуваат погрешна перцепција за време на спиењето често спијат нормално, но сепак сериозно погрешно го проценуваат времето кое што им е потребно за заспивање. Тие веруваат дека спијат само 4 часа, а сепак спиеле цели 8 часа.

Симптомите на несоницата можад да бидат предизвикани од или да бидат една од последиците од:

• Употреба на психоактивирачки лекови и стимуланси, вклучувајќи и одредени лекови, билки, кофеин, никотин, кокаин, амфетамини, метилфенидати, МДМА и модафинил.
• Употреба на флуорокинолонски антибиотици, (види труење со флуорокинолон), поврзано со посериозни и хронични видови на несоница.
• Синдромот на немирни нозе, којшто може да предизвика несоница пред почетокот на спиење поради непријатното чувство и потребата да се мрдаат нозете или другите делови од телото со цел да се намалат овие сензации.
• Периодично движење на екстремитетите (PLMD) кое што се случува во текот на спиењето и може да предизвика станување за кое што лицето не е свесно.
• Болка. Повреда или состојба која што предизвикува болка може да му оневозможи на лицето да се смести во удобна позиција за да заспие, и истата може да предизвика будење.
• Хормонски промени, како оние пред менструалниот период или за време на менопаузата.
• Животни настани, како страв, стрес, растревоженост, емоционална или ментална напнатост, проблеми на работното место, финансиски стрес, раѓање дете или жалост.
• Ментални нарушувања како биполарни нарушувања, клиничка депресија, општа растревоженост, посттрауматски стрес, шизофренија или опсесивно-компулсивно нарушување.
• Пореметувања во биоритамот, како промена на работното место или часовниот појас кое што може да предизвика неможност да се заспие во одреден дел од денот и претерана сонливост во друг дел од денот. Хроничните нарушувања во ритамот на спиење се одликуваат со слични симптоми.
• Одредени невролошки проблеми, мозочни повреди или историја на трауматски мозочни повреди
• Здравствена состојба како хипертироидизам и ревматичен артритис.
• Злоупотребата на препишаните лекови за несоница и нивно претерано земање може да предизвика враќање на несоницата.
• Слаба хигиена на спиење, на пр. врева.
• Парасомнија која што вклучува вознемирувачки настани за време на спиењето како ноќни мори, месечарење, ноќен терор, насилно однесување во сон, синдром ан брзо мрдање со очите, кога телото се движи како одговор на настаните во сонот.
• Ретка генетска состојба може да предизвика трајна и понекогаш фатална форма на несоница наречена фатална семејна несоница.
• Физички вежби. Несоницата предизвикана од вежбање е позната кај атлетичарите и таа предизвикува пролонгиран период на латенција на заспивање.

Истражувањата за спиењето со помош на сомниографија тврди дека лицата кои имаат нарушувања на спиењето во текот на ноќта им се излачува зголемено ниво на кордизол и адренокортикотропски хормон. Тие исто така имаат зголемен метаболизам што не е случај кај лицата кои немаат несоница но чиј сон беше намерно прекинуван истражувањето. Студиите за работата на мозокот со помош на томографско скенирање со емисија на позитрони покажува дека лицата со несоница имаат повисока стапка на активност и во текот на денот и во текот на ноќта. Останува прашањето дали овие промени се причинители или последици на долготрајната несоница. Познато недоразбирање е дека потребното време на спиење се намалува со зголемувањето на годините на едно лице. Со стареењето на луѓето се губи можноста на луѓето да спијат подолго а не потребата од тоа. Некои постари лица со несоница се превртуваат во кревет и не сакајќи паѓаат и тоа им го скратува времето за спиење кои тие го имаат.

Специјалистите во областа на здравото спиење се квалификувани да дијагностицираат многу различни видови на нарушувања во спиењето. Пациентите со различни проблеми вклучувајќи го и синдромот на продолжена фаза на спиење, често се погрешно дијагностицирани со несоница. Кога едно лице има проблеми со заспивањето, но кога ќе заспие нама никакви проблеми, причината е најчесто нарушување во биоритамот.

Во многу случаи несоницата се појавува заедно со други болести, странични ефекти од лекови или психолошки проблем. Приближно пола од сите дијагностицирани несоници се поврзани со психички растројства. За време на депресија во многу случаи „несоницата треба да се смета за ко-патолошка состојба, а не како секундарна/последична“. Несоницата најчесто им претходи на психичките симптоми. „Впрочем, можно е несоницата да претставува значаен ризик за развој на последични психички нарушувања."[1]

Сознанието за причината не неопходно за поставување дијагноза.

Важно е да се идентификуваат или да се елиминираат здравствените и психолошките причини пред да се донесе одлука за лекување на несоница. Вниманието за здраво спиење е важна стратегија за лекување од прв ред пред да се земе предвид фармаколошки пристап. Фармаколочките терапии главно се користат да се намалат симптомите на акутната несоница. Нивнта улога во справувањето со хроничната несоница остануваат нејасни.

Нефармаколошките стратегии се помоќни од хипнотичките лекови за несоница затоа што кај хипнотичките лекови се јавува толеранција. Потоа, зависноста може да доведе до повторување на апстиненцијалните ефекти по намалувањето на дозата. Затоа, хипнотичките лекови се преорачуваат за краткотрајна употреба, особено кај акутната несоница. Сепак, нефармаколочкиот пристап долгорочно помага во лекувањето на несоницата и се препорачува како прва и долга стратегија во справувањето со несоницата. Стратегијата вклучува посветување внимание на хигиената на спиење, контрола на стимулансите, интервенции во однесувањетп, терапија со ограничено спиење, парадоксни намери, терапија на образовање и релаксирање на пациентот.

Испитувањата со ЕЕГ покажаа делотворност во лекувањето на несоница со подобрување на траењето и квалитетот на спиењето.

Стимулирана терапија за контрола е третман за пациенти кои имаат негативни ефекти од спиењето. Стимулираната терапија за контрола вклучува мерки за контрола на местото на спиење и затоа често се меша со концептот на хигиена на спиење. Примери за такви измени на местото на спиење се користењето на креветот исклучиво само за спиење или секс, а не за активности како гледање телевизија. Потоа следува будењето во исто време секое утро, вклучувајќи ги и викендите, легнување во кревет само кога се чувствува поспаност или кога има голема веројатност да се зсаспие, напуштање на креветот и започнување на некоја друга активност на друго место ако набрзо не дојде до заспивање (вообичаено за 20 минути), намалување на субјктивниот обид и трошење на енергија со цел да се заспие, избегнување на светлина во ноќните часови и прекинување со дневните дремки.

Поделбата на спиењето е дел од стимулативната терапија за контрола на спиењето, техника која има за цел да го усогласи времето поминато во кревет со времето поминато во спиење. Оваа техника вклучува одржување на строг распоред на заспивање и будење, спиење само во одредено време од денот во одредено времетраење со цел да се предизвика благ недостаток на сон. Целата терапија вообичаено трае околу 3 седмици и прави лицето да спие во минимален период колку да може да биде способно да функционира, и потоа ако е можно(односно ако се подобрува ефикасноста на спиењето), тој период полека да почне да се зголемува (за 15 минути) со порано легнување, за да може телото да го врати внатршниот часовник за спиење. Терапијата со слабо светло, која што често се користи кај ранобудните луѓе за да си го вратат природниот циклус на спиење, може исто така да се комбинира со ограничување на спиењето со цел да се развие нов распоред на будење. Иако постојаното применување на оваа техника е тешко, таа може да има позитивен ефект врз несоницата кај мотивираните пациенти.

Парадоксалната намера е когнитивна техника на повторно создавање кога лицето со несоница место да се труди ноќе да заспие, тоа прави обида да остане буден (на пр. Главно престанува да пробува да заспие). Една од теориите која може да ја објасни делотворноста на овој метод е тоа што со необидувањето намерно да заспие лицето се ослободува од растревоженоста која што се јавува од потребата или барањето да се заспие, за кое што се смета дека е пасивен чин. Се покажа дека оваа техника ги намалува обидите за заспивање и растревоженоста и ја намалува субјективната оценка за заспивање и погрешно пресметување на времто за спиење (особина на многу луѓе кои страдаат од несоница).

Неодамнешна студија откри дека когнитивно-бихевиоралната терапија за несоница (CBT-I) е поефикасна од хипнотичките лекови за контролирање на несоницата. Во оваа терапија, пациентите како да ги подобрат навиките на спиење и да се ослободат од непродуктивни претпоставки за спиењето. Вообичаените грешки и очекувања коишто може да се сретнат се: (1) нереални очекувања за спиење (на пр. Треба да спијам 8 часа секоја ноќ), (2) погрешни сфаќања за причините за несоница (на пр. Имам хемиска нерамнотежа која ми предизвикува несоница), (3) засилување на последиците од несоницата (на пр. Не можам ништо да правам ако спијам лошо во текот на ноќта) и (4) растревоженост по долгото обидување за добро ноќно спиење преку контролирање на процесот на спиење. Бројни студии дадоа позитивни резултати со комбинирање на когнитивно-бихевиорална терапија за лекување на несоница со терапија за стимулирање и релаксирање. Хипнотичките лекови се еднакво ефективни во краткорочно лекување на несоница, но ефектите од нив се намалуваат поради толеранција. Ефектите од CBT-I имаат продолжени и трајни резултати во лекувањето на несоница и долго по прекинот на терапијата. Додавањето на хипнотички лекови во текот на CBT-I нема ефект кај несоницата. Долготрајните резултати од когнитивно-бихевиоралната терапија се покажува како помоќна од фармаколошко-хипнотичките лекови. Дури и кога терапијата е краткотрајна, во споредба со краткорочно лекување со хипнотички лекови како золпидем (Ambien), таа покажува значителна супериорност. Затоа когнитивно-бихевиоралната терапија е третман за несоница од прв ред.

Многу лица коишто страдаат од несоница се потпираат на апчиња за спиење и други седативи со цел да се одморат, а и истражувањата покажуваат дека во 95% од случаите на несоница се препишуваат овие лекови. Одредени класи на седативи како бензодијазепини и понови небензодијазепини можат исто така да предизвикаат физичка зависност која што се манифестира со апстиненцијални симптоми ако внимателно не се намали нивната употреба. Бензодијазепинските и небензодијазепинските хипнотички лекови исто така имаат голем број странични ефекти како дневен замор, несреќи со моторни возила, когнитивно нарушување и паќања и фрактури. Постарите луѓе се почувствителни на ваквите странични ефекти. Небензодијазепините золпидем и залеплон покажале несоодветност во одржувањето на сонот. Некои бензодијазепини покажале краткорочна делотворност во одржувањето на сонот, но долгорочно покажале толеранција и зависност. Се испитуваат нови лекови коишто ќе покажат поголема делотворност и ќе бидат побезбедни од постоечките лекови за несоница.

Кога ќе се споредат можностите, системскиот преглед покажува дека бензодијазепините и небензодијазепините имаат сличен ефект кој не е позначителен од оној на антидепресивите. Бензодијазепините немаат значајна тенденција за поголеми апстиненцијални реакции.Хроничните корисници на хипнотички лекови за лекување на несоница немаат подобар сон од оние кои страдаат од несоница, но не земаат лекови. Впрочем, хроничните корисници на хипнотички лекови имаат почести ноќни будења од оние кои страдаат од несоница а не земаат хипнотички лекови. Подетално истражување во литературата која што се однесува на бензодијазепинските хипнотици, како и на небензодијазепините покажа дека овие лекови предизвикале неоправдан ризик врз здравјето на поединци и на јавноста и недостаток на докази за долгорочна делотворност. Ризиците вклучуваат зависност, несреќи и други апстиненцијални ефекти. Постепеното откажување од овие хипнотици кај долгогодишните корисници доведува до подобрување на здравјето без да се влоши сонот. Хипнотиците би требало да се препишуваат само на неколку деновиво најмали ефективни дози и понатаму, секако, да се избегнуваат секогаш кога е тоа можно.

Најупотребувана класа на хипнотици препишани за несоница се бензодиjазепините. Тие неселективно се врзуваат за GABAA рецепторот. Тука спаѓаат лековите како темазепимот, флунитразепамот, флуразепам, мидазолам, нитразепам и квазепам. Овие лекови можат да доведат до толеранција, физичка зависност и апстиненцијален синдром по прекинување со употреба, особено после долго користење. Бензодиазепините предизвикуваат несвесност и со тоа го влошуваат спиењето затоа што тие поттикнуваат лесен сон и го намалуваат времето кое треба да се помине во длабок сон, како што е РЕМ фазата. Дополнителен проблем е тоа што со употребата на краткорочни помагала за несоница се појавува дневната растревоженост. Бензодиjазепините помагаат да се заспие и го зголемуваат времето на спиење, но го намалуваат длабокиот сон и поттикнуваат лесен сон. Иако постојат малку докази за ефикасноста на бензодиjазепините во лекувањето на несоница и докази за поголеми штетни особини, сепак нивното препишување продолжува. Генерално сите се свесни дека долгорочната употреба на бензодиjазепини за несоница кај повеќето луѓе е несоодветна и се препорачува постепеното откажување поради апстиненцијалните ефекти по долга употреба.

Небензодиjазепинските седативно-хипнотички лекови, како золпидем, залеплон, зопиклон и есзпопиклон, се нова класа на хипнотички лекови. Некои од нив, но не сите, се селективни кон α1 подединицата од GABAA рецепторите кои се одговорни за поттикнување на спиењето и затоа може да имаат полесни несакани ефекти од постарите бензодиjазепини. Зопиклонот и есзопиклонот неселективно се врзуваат за α1, α2, α3 и α5 GABAA бензодиjазепински рецептори. Золпидемот е поселективен, а залеплонот е високо селективен кон α1 подединиците и тоа им дава предност над бензодиjазепините во поглед на градењето на спиењето и редукцијата на несаканите ефекти. Сепак, постајат контроверзности за тоа дали овие небензодиjазепини се помоќни од бензодиjазепините. Се чини дека овие лекови предизвикуваат психолошка и физичка зависност, но помалку од бензодиjазепините, и можат да предизвикаат нарушувања во помнењето и когнитивноста и утринска седација/мамурлак.

Алкохолот често се користи како форма на само-лекување на несоница со цел да предизвика сон. Но, употребата на алкохол за предизвикување на сон може да биде причина за несоница. Долготрајната употреба на алкохол е поврзана со намалувањето на NREM фазата 3 и 4, како и стопирање на РЕМ фазата на спиење. Меѓу фазите на спиење се појавувва често движење и будења поради главоболки, полиурија, дехидратација и дијафореза. Враќањето на гликоминот исто така има улога, на пример кога некој пие, алкохолот го спречува лачењето на гликомин кој е еден од природните стимуланси на телото. Кога лицето ќе престане да пие, телото се обидува да надомести за изгубеното време со произведување на повеќе гликомин одошто е потребно. Зголеменото ниво на гликомин го стимулира мозокот додека оној што пиел се обидува да заспие и со тоа го спречува длабоко да заспие.Прекинувањето на хронично пиење алкохол исто така може да предизвика сериозни несоници со реалистични сонови. За време на апстиненција, РЕМ фазата е типично нагласена како дел од ефектот на враќање.

Опиоидните лекови како хидрокодонот, оксикодонот и морфинот се користат за несоница која се поврзува со болка поради нивните аналгетски својства и хипнотички ефекти. Опиоидите можат да го обноват сонот и да го намалат РЕМ фазата на спиење и фазата 2. Со произведување на аналгезија и седација, опиоидите можат да бидат соодветни лекови кај внимателно одбрани пациенти со болна несоница.

Одредени антидепресиви како што се амитриптилинот, доксепинот, миртазипинот и тразодонот чесопати имаат многу силни седативни ефекти и се препишуваат надвор од дозволеното за да се лекува несоница. Најголем недостаток на овие лекови е тоа што можат да доведат до многу странични ефекти, на пример амитриптилинот и доксепинот имаат антихистаминергиски, антихоинергиски и антиадренергиски својства коишто можат да придонесат за странични ефекти, додека пак страничните ефекти од митразапинот се примарно антихистаминергиски, а страничните ефекти на тразодонот се примарно антиадренергиски. Некои од нив можат да го сменат начинот на спиење. Како и со бензодиазепините, употребата на антидепресиви во лекувањето на несоница може да доведе до ефекти на повлекување, а тоа може да предизвика повторена несоница.

Миртазипинот ја намалува латентноста на спиењето, ја подобрува ефикасноста на спиењето и го зголемува времето на спиење кај пациентите коишто страдаат и од депресија и од несоница.

Хормонот мелатонин, во некои земји познат како Додаток на исхрана, има добри ефекти кај неколку типови на несоница. Мелатонинот покажува иста делотворност како и лекот зопиклон кој се препишува за опттикнување на спиењето и за регулирање на циклусот на заспивање и будење. Една посебно корисна страна кај мелатонинот е тоа што може да лекува несоница без да го менува начинот на спиење, кое што е случај со другите лекови за спиење коишто се препишуваат. Друга добра страна е тоа што не влијае на извршувањето на физички и психички активноссти.

Антагонистите на мелатонинот, вклучувајќи го и рамелтеонот (Розерем) и тасимелтеонот немаат потенцијал за злоупотреба и зависност. Оваа класа на леокви имаат релативно слаби странични ефекти и мали изгледи за предизвикување на утрински мамурлак. Додека кај лекувањето на несоница предизвикана од промена на часовниот појас и кај хронични нарушувања на биоритамот овие лекови покажуваат добри резултати, тие не ветуваат многу кај лекувањето на други форми на несоница.

Се смета дека природните супстанции како 5-HTP и Л-Триптофанот го засилуваат протокот на сератонин и мелатонин.

Антихистаминот дифенидрамин е широко употребуван лек за спиење кој не мора да биде препишан од лекар, како што е и бенадрилот. Антихистаминот доксиламин е ист таков лек како и Унисом (САД) и Унисом 2 во Канада. Во некои земји, како и во Австралија, се продава под името Реставит и Дозил. Тоа е најефикасниот седатив моментално достапен во САД и има поголеми седативни својства од некои препишувани лекови.

Иако и двата лека се достапни во аптеките во повеќето земји, нивната делотворност се намалува со текот на времето и се случува седацијата да биде поголема следниот ден, додека тоа не се случува кај поновите лекови кои се препишуваат. Несакан ефект од антиколинергиците може да биде апстиненцијата од овие лекови. Се смета дека овие лекови не создаваат зависност.

Кипропептадинот е корисна замена за бензодиазепинските хипнотици во лекувањето на несоница. Кипропептадинот е помоќен од бензодиазепините во лекувањето на несоница затоа што кипропептадинот го подобрува квалитетот на спиење, додека бензодиазепините се чини дека го намалуваат.

Се препишуваат и мали дози од одредени нетипични антипсихотици како кетапинот, оланзапинот и рисперидонот поради нивните седативни својства, но поради опасноста од невролошки, когнитивни и странични ефекти врз метаболизамот, овие лекови се лош избор за лекување на несоница. Со текот на времето кетапинот може да го изгуби дејството како седатив. Својството на кетапинот да предизвикува седација зависи од дозата. Поголеми дози (300-900мг) се употребуваат како антипсихотици, додека помалите дози (25-200мг) имаат само седативен ефект. На пример, ако пациентот земе 300мг, тој/таа ги чувствува само антипсихотичните ефекти, но ако дозата се намали на 100мг, пациентот ќе се чувствува повеќе седатиран, затоа што лекот делува како седатив само во помали дози.

Еплинвазеринот е лек во испитување, со слично дејство како овие антипсихотици, но веројатно со помалку несакани ефекти.

Одредени пациенти со несоница користат билки како што се валеријана, камилица, лаванда, хмељ и часовниче (маракуја). Валеријаната била подложена на повеќе испитувања и се докажало дека може да биде многу ефикасна.

Несоницата може да биде и симптом на недостаток од магнезиум или ниско ниво на магнезиум, но тоа не е конечно докажано. Здрава исхрана која содржи магнезиум може да придонесе за подобрување на спиењето кај одредени луѓе без дополнително внесување на магнезиум.

Л-аргининот, Л-Аспартатот, С-аденозилот и Л-Хомоцистеинот Делта пептидот за потикнување на спиењето (DSIP) можаѕ исто така да помогнат за ублажување на несоницата. Постојат одредени докази дека 3 грама од Л-Глицин пред спиење го подобрува квалитетот на спиењето.

Истражувањето на 1,1 милион жители на САД спроведено од страна на Американското Здружение против Рак откри дека оние кои пријавиле дека просечно спијат 7 часа преку ноќ имаат пониска стапка на смртност, додека оние што спијат помалку од 6 или повеќе од 8 часа имаат поголема стапка на смртност. Спиењето по 8,5 часа или повеќе преку ноќ ја зголемува стапката на смртност за 15%. Сериозната несоница, спиење помалку од 3,5 часа за жени и 4,5 часа за мажи, може исто така да доведе до зголемување на смртноста за 15%. Сепак, тоа зголемување се намалило со контролата на причинителите на несоница. По контролата на траењето на спиењето, се откри дека употребата на лекови за спиење придонесува за зголемување на стапката на смртност.

Најмала смртност е забележана кај поединци коишто спијат помеѓу 6,5 и 7,5 часа. Дури и спиењето од само 4,5 часа многу малку ја зголемува смртноста. Тоа покажува дека благата до умерена несоница кај некои луѓе придонесува за долг живот, а сериозната несоница има мал ефект врз смртноста.

Сè додека пациентот се воздржува од пиење апчиња за спиење, има малку или нема воопшто зголемување на стапката на смртност која ќе биде поврзана со несоница. Но, во овој случај нема да придонесе за долг живот. Ова е оптимистички факт за пациенти со несоница, затоа што и покрај непријатноста, сепак се чини дека таа придонесува за подолг живот. Не јасно зошто спиењето подолго 7,5 часа се поврзува сс зголемена смртност.

Несоницата е за 40% почеста појава кај жените отколку кај мажите.

Анкетата на тема Спиењето во Америка која ја спроведе Националната фондација за спиење во 2002 покажа дека 58% од возрасните луѓе во САД имале симптоми на несоница неколку ноќи неделно или повеќе. Иако несоницата е најпознат проблем со спиењето кај половина од возрасните (48%), тие имаат помалку шанси да имаат симптоми на несоница од помладите (45% наспроти 62%) и има поголема веројатност нивните симптоми да бидат поврзани со здравствената состојба. Ова се резултатите од анкетата на возрасни помеѓу 55 и 84 години.

Како што објаснува Томас Рот, проценката за распространетоста на несоницата зависи од поставените критериуми, како и од населението кое се истражува. Околу 30% од возрасните имале барем еден симптом на несоница. Кога дневното нарушување е критериум, распространетоста е околу 10%. Примарната несоница која трае најмалку месец дена се забележува кај 6% од населението.