Социјална заштитаСоцијалната заштита, како што е дефинирана од Институтот за истражување на Обединетите нации за социјален развој, се занимава со спречување, управување и надминување на ситуации што негативно влијаат на благосостојбата на луѓето[1]. Социјалната заштита се состои од политики и програми дизајнирани за намалување на сиромаштијата и ранливоста преку промовирање на ефикасни пазари на труд, намалување на изложеноста на луѓето на ризици и зајакнување на нивниот капацитет за управување со економските и социјалните ризици, како што се невработеност, исклучување, болест, попреченост и старост[2]. Најчести видови на социјална заштита:
ИсторијаТрадиционално, социјалната заштита се користи во европската социјална држава и другите делови на развиениот свет за одржување на одреден животен стандард и справување со минливата сиромаштија[3]. Еден од првите примери на социјална заштита обезбедена од државата била од римскиот цар Трајан, кој ја проширил програмата за бесплатно жито за да вклучи повеќе сиромашни граѓани на цартвото. Покрај тоа, тој воспоставил јавни средства за поддршка на сиромашните деца[4]. Организираната благосостојба не била вообичаена сè до крајот на 19-от и почетокот на 20-от век. Во овој период, и во Германија и во Велика Британија, биле воспоставени системи на социјална помош за насочување кон работничките класи (види Национално осигурување)[5]. САД следеле неколку години подоцна, за време на Големата депресија, со итно олеснување за оние кои биле најтешко погодени. Сепак, современата социјална заштита прераснала во многу поширок спектар на прашања и цели; денес се користи како пристап на политика кај земјите во развој, за да се решат прашањата на постојаната сиромаштија и целните структурни причини. Покрај тоа, социјалната заштита е дизајнирана да ги извлече примателите од сиромаштија, наместо исклучиво да обезбедува пасивна заштита од непредвидени ситуации, и да се зајакне и промовира економскиот и социјалниот раст. ВидовиИнтервенции на пазарот на трудотИнтервенциите на пазарот на трудот, кои се состојат од активна и пасивна политика, обезбедуваат заштита на сиромашните кои се способни да добијат вработување. Пасивните програми, како што се осигурување при невработеност, поддршка за приход и промени во законодавството за работни односи, ги ублажуваат финансиските потреби на невработените, но не се дизајнирани да ја подобрат нивната вработливост[6]. Од друга страна, активните програми се фокусираат на директно зголемување на пристапот на невработените работници на пазарот на трудот[7]. Активните политики на пазарот на трудот (АППТ) имаат две основни цели: (1) економска, преку намалување на ризикот од невработеност, зголемување на способноста на невработените да најдат работа и зголемување на нивниот капацитет за заработка, продуктивност и заработка; и (2) социјална, преку подобрување на социјалната вклученост и учеството во продуктивно вработување. Овие програми имаат за цел да ги зголемат можностите за вработување и да ги решат социјалните проблеми кои честопати ја придружуваат високата невработеност. Активните политики се начин на враќање на негативните ефекти од индустриското преструктуирање во економиите во транзиција и да помогнат во интеграцијата на ранливите луѓе кои се најоддалечени од пазарите на труд[8]. Тие честопати се насочени кон долгорочни невработени луѓе, работници во сиромашни семејства и кон одредени групи со недостатоци на пазарот на трудот. Истражувањето финансирано од Европската Унија, како дел од проектот DRIVERS, открило линеарна врска помеѓу инвестициите во националните активни политики на пазарот на трудот (конкретно оние насочени кон интеграција на ранливите групи во вработувањето) и квалитетот на работата. Откриено е дека европските земји со поактивна политика на пазарот на трудот се чини дека имаат поздрави, помалку стресни работни места[9]. Активните програми на пазарот на трудот вклучуваат широк спектар на активности за стимулирање на вработувањето и продуктивноста, како што се:
Заедничко прашање при спроведување на успешни интервенции на пазарот на трудот е како да се вклучи неформалната економија, која сочинува значителен дел од работната сила во земјите во развој[11]. Неформалното вработување опфаќа помеѓу половина и три четвртини од неземјоделско вработување во мнозинството од овие земји. Пропорцијата на неформално вработување се зголемува кога ќе се земе предвид земјоделството[12]. Повеќето неформални работници не се опфатени со шеми за социјално осигурување, мерки за безбедност и здравје при работа, прописи за условите за работа и имаат ограничен пристап до здравствени услуги и мерки за социјална заштита поврзани со работата. Интервенциите на пазарот на трудот работат на интеграција на различните стратегии за спречување и компензација на професионалните и социјалните ризици во неформалната економија. Стратегиите што вклучуваат мерки за спречување и ублажување на влијанието на ризиците се најефикасни[13]. Општо земено, јавните трошоци за интервенции на политиката на пазарот на трудот (ЛМП) спаѓаат во три главни категории:
Социјално осигурувањеШемите за социјално осигурување се програми со придонес што ги штитат корисниците од катастрофални трошоци во замена за редовна исплата на премии. Здравствените трошоци можат да бидат многу високи, така што шемите за здравствено осигурување се популарен начин за намалување на ризикот во случај на шок[11]. Сепак, поединец со ниски примања можеби нема да може да си дозволи осигурување. Некои тврдат дека шемите за осигурување треба да бидат надополнети со социјална помош. Здравствено осигурување засновано на заедницата овозможува здружување во услови каде институционалниот капацитет е преслаб за да се организира здружување на ризици низ целата земја, особено во земјите со ниски примања, што го прави осигурувањето попристапно. Во шемите за поделба на ризикот, премијата за осигурување не е поврзана со веројатноста дека корисникот ќе се разболи и бенефициите се обезбедуваат врз основа на потреба[14]. Социјална помошШемите за социјална помош опфаќаат програми дизајнирани да им помогнат на најранливите поединци (т.е. на оние кои немаат други средства за поддршка, како што се домаќинства со самохрани родители, жртви на природни катастрофи или граѓански конфликт, хендикепирани лица или сиромашни лица). Овие програми се состојат од сите форми на јавно дејствување, владини и невладини, кои се дизајнирани да пренесуваат ресурси, или во готовина или во натура (на пример, трансфери на храна), на подобни ранливи и лишени лица[15]. Интервенциите за социјална помош може да вклучуваат:
Наводи
|
Portal di Ensiklopedia Dunia
