Теодосиј Зограф

Теодосиј Зограф — македонски зограф од Велес. Точниот датум на неговото раѓање не е познат, но имајќи го предвид фактот дека во 1813 година тој се појавува како наполно афирмиран уметник кој го работи живописот во црквата Успение на Богородица во Ново Село, се претпоставува дека е роден во 1780-те години.^[1] Неговата слика Појавата на новото чудо на Пресвета Богородица од 1813 (или 1828) година се смета за предвесник на македонското профано сликарство.

Сликата е направена во 1813 година, а според други настанот прикажан на сликата е од 1813 година, а самата слика од 1828 година.

На сликата со текст е запишана идејата за сликата, кој транскрибиран на современ јазик, гласи:

Како што самиот зограф кажува, детето што лежи е неговиот син, Илија. Од левата страна на сликата се насликани зографот Теодосиј и неговата сопруга. На црковната фасада, е претставено чудото на Пресвета Богородица со царот кој се потопил во морето, што е предзнак за новото чудо. Од десната страна на сликата е прикажан израснатиот син, момче на 15 години, кој стои молитвено пред сликата на Богородица Одигитрија Брзопомошница. Детето држи голема свеќа и свиток на кој е запишано: И принесе слика за сведоштво. Станува збор за самата слика.

Викторија Поповска – Коробар, историчар на уметноста, успеала да идентификува други дела на Теодосиј Зограф. На иконите на Теодосиј се запазени одликите од неговата слика: хармонична композиција со лица што потсетуваат на семејни портрети. Без разлика на пол и возраст челата на лицата се високи, а нивен особен белег се ушите исцртани со двојна искривена линија, очите се бадемовидни со темен долен и посветол горен капак, правилен долг нос, кој секогаш надвиснува на една страна над малата полна уста, поставеноста на фигурата во просторот, гестовите и анатомските детали со тенденција кон грациозност.^[2] Сигурна поткрепа за правилноста на атрибуцијата е една икона од Старата црква во Јагодина, која е потпишана „од раката на Теодосиј во 1824 г.“.^[2]

• Појавата на новото чудо на Пресвета Богородица