Martius (месец)

Martius — месец во римскиот календар, од кого потекнува месецот март во јулијанскиот и грегоријанскиот календар.

Посветен на Марс, римскиот бог на војната, Мартиус постои уште од најстарите познати верзии на римскиот календар. Во најстариот пронајден, Мартиус е првиот од десетте месеци во годината и започнува на денот на пролетната рамноденица. Потоа го означува крајот на зимата (чии денови не се дел од ниту еден месец) и почетокот на сезоната на воени походи.

Со подоцнежните промени, нему му претходи месецот Februarius или, во годините кога е потребно интеркалирање, му претходи месецот Mensis Intercalaris или Mercedonius. По 46 г. пр. н. е. и воведувањето на јулијанскиот календар, на Мартиус едноставно му претходел Februarius.

Од 153 г. пр. н. е., годините понекогаш се именувани по конзулите кои ја преземале функцијата. Ова преземање на функцијата се одвивало на првиот ден на Ianuarius, па Мартиус се нашол симнат на третата позиција во оваа конзуларна година. Мартиус, сепак, продолжува да се смета за прв месец од годината поради други причини. Мартиус, поточно неговата модерна еволуција во месец март, трајно се смета за трет месец во годината во Европа од XVI век. Пред овој датум, вообичаено се сметало дека Денот на Нова година се наоѓа во овој месец (но не нужно на почетокот).

Martius има 31 ден во сите последователни верзии на римскиот календар, вклучително и по јулијанската реформа. Започнува со Календите (Kalendis Martiis). Ноните на Мартиус (Nonis Martiis) биле на седмиот ден, а Идите (Idibus Martiis) на петнаесеттиот ден. Следејќи ја шемата вообичаена за остатокот од римскиот календар, другите денови се именувани според бројот на денови што ги одвојуваат од следните Календи, Нони или Иди. На пример, вториот ден на Мартиус е назначен како шести ден пред Ноните (ante diem sextum Nonas Martias), шестиот како пресрет на Ноните (pridie Nonas Martias), осмиот како осми ден пред Идите (ante diem octavum Idus Martias) и шеснаесеттиот, ден по Идите, како седумнаесеттиот пред Календите на април (ante diem septimum decimum Kalendas Apriles).

Следната табела дава преглед на овие ознаки:

• Римски календар
• Јулијански календар
• Римски верски празници

• (латински) Римски календар
• (латински) Индекс на римските денови