യുർഗൻ ഹേബർമാസ് (ജനനം: ജൂൺ 18, 1929) പ്രശസ്തനായ ജർമ്മൻ ദാർശനികനും സാമൂഹ്യ ശാസ്ത്രജ്ഞനുമാണ്. ആധുനിക സമൂഹത്തിൻ്റെ അടിസ്ഥാന സങ്കൽപ്പങ്ങളെ സംബന്ധിച്ചുള്ള ഹാബർമാസിന്റെ വിചാരങ്ങൾ 20-ാം ശതാബ്ദിയിലെ സാമൂഹ്യ സിദ്ധാന്തങ്ങളിലും രാഷ്ട്രീയ തത്ത്വചിന്തകളിലും അവിസ്മരണീയമായ സ്വാധീനം ചെലുത്തിയിട്ടുണ്ട്. സംവാദപരമായ ബുദ്ധിമത്തം (Communicative Rationality) എന്ന ആശയം, പൊതു മേഖലയിലെ ശാസ്ത്രം (Public Sphere) എന്നിവയിലൂടെ സമൂഹത്തിന്റെ സാമൂഹിക സംവാദങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള വ്യക്തമായ ധാരണകളാണ് ഹാബർമാസ് അവതരിപ്പിച്ചത്.
പ്രധാന മേഖലകൾ: സാമൂഹിക തത്ത്വചിന്ത, രാഷ്ട്രീയ തത്ത്വചിന്ത, കമ്മ്യൂണിക്കേഷൻ തിയറി
ഹേബർമാസ് 1929-ൽ ജർമ്മനിയിലെ ഡസ്സെൽഡോർഫിൽ ജനിച്ചു. രണ്ടാം ലോക മഹായുദ്ധത്തിന് ശേഷം അദ്ദേഹം സമൂഹത്തിന്റെ സാമൂഹിക ക്രമീകരണങ്ങൾ, മാദ്ധ്യമങ്ങൾ, കമ്മ്യൂണിക്കേഷൻ, സ്വാതന്ത്ര്യം എന്നിവയെക്കുറിച്ച് പഠനം ആരംഭിച്ചു. ജർമ്മൻ ഫിൽസഫറിലെ ഫ്രാങ്ക്ഫർട്ട് സ്‌കൂളിൽ നിന്നാണ് അദ്ദേഹം വലുതായും കടപ്പാട്.
പ്രധാന ആശയങ്ങൾ
സംവാദപരമായ ബുദ്ധിമത്തം (Communicative Rationality): മനുഷ്യർ തമ്മിലുള്ള സംവാദം എങ്ങനെ യുക്തിപരമായ തീരുമാനങ്ങളിലേക്ക് നയിക്കപ്പെടണം എന്നതിനെക്കുറിച്ചുള്ള ആശയമാണ് ഹാബർമാസിന്റെ തത്ത്വചിന്തയിലെ മുഖ്യവിഷയം. അതായത്, മനസ്സിന്റെ സംവാദങ്ങളിലൂടെ പൊതു തീരുമാനങ്ങൾ എടുക്കാൻ സാധിക്കുമെന്ന തത്വം.
പൊതു മേഖല (Public Sphere): ഹാബർമാസ് സമൂഹത്തിന്റെ പാരമ്പര്യത്തിൽ നിന്ന് പൊതു മേഖല എങ്ങനെ വികസിക്കുകയും ജനാധിപത്യത്തെ സ്വാധീനിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു എന്നതിനെക്കുറിച്ച് വിശദീകരിക്കുന്നു. ജനങ്ങൾക്ക് സ്വതന്ത്രമായ ചർച്ചകൾക്കുള്ള പരിധി എന്ന രീതിയിലാണ് ഇത് അദ്ദേഹം പരിഗണിക്കുന്നത്.
സംവാദ പ്രക്രിയ (Discourse Ethics): ഈ തത്ത്വചിന്ത പ്രകാരം, എല്ലാ വ്യക്തികളും തുല്യമായ വാക്കുകളിലൂടെ പൊതു സംവാദങ്ങളിൽ പങ്കാളികളാകണം എന്നതാണ് ഹാബർമാസിന്റെ അടിസ്ഥാനസങ്കൽപ്പം.
പ്രധാന കൃതികൾ
The Structural Transformation of the Public Sphere (1962) (മലയാളം: പൊതു മേഖലയിലെ ഘടനാപരമായ മാറ്റം): നവീകരണ കാലഘട്ടത്തിൽ നിന്ന് പൊതു മേഖലയിലെ മാറ്റങ്ങളും പ്രഭാവങ്ങളും വിശദീകരിക്കുന്ന പഠനം.
Theory of Communicative Action (1981) (മലയാളം: സംവാദപരമായ പ്രവർത്തനത്തിന്റെ സിദ്ധാന്തം): പൊതു സംവാദം, യുക്തിസമ്പന്നമായ ഇടപെടൽ എന്നിവയിലൂടെ സാമൂഹ്യ നിർമാണത്തെക്കുറിച്ചുള്ള വിശദീകരണം.
Between Facts and Norms (1992) (മലയാളം: വസ്തുതകളും നിബന്ധനകളും തമ്മിൽ): നിയമങ്ങൾ, സാമൂഹ്യ തത്ത്വചിന്ത, ജനാധിപത്യ സംവാദം എന്നിവയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പഠനം.
അവാർഡുകളും ബഹുമതികളും
ഫ്രാങ്ക്ഫർട്ട് സ്‌കൂൾ അംഗത്വം: ജർമ്മൻ സാമൂഹ്യ സിദ്ധാന്തത്തിലെ പ്രമുഖനായ വ്യക്തിത്വമായി ഹാബർമാസ് ഉൾപ്പെടുന്നു.
പിസ്സാര പ്രൈസ് (2004): സോഷ്യൽ സയൻസിൽ നൽകിയ മികച്ച സംഭാവനകൾക്കുള്ള അന്തർദേശീയ അംഗീകാരം.
സൗത്ത് ബങ്ക് അവാർഡ് (2014): ഹാബർമാസിന്റെ ചിന്താഗതികളിലുടെ രാഷ്ട്രീയ തത്ത്വചിന്തകളിൽ പുതിയ മാർഗനിർദ്ദേശങ്ങൾ നൽകിയതിന്.
വ്യക്തിപരമായ ജീവിതം
യുർഗൻ ഹേബർമാസ് തന്റെ ജീവിതകാലമാകെ വിവിധ സർവകലാശാലകളിൽ അധ്യാപനവും ഗവേഷണവും നടത്തി. അദ്ദേഹം സോഷ്യൽ ഫിലോസഫിയിലുടനീളം വിപ്ലവാത്മക ആശയങ്ങളുമായി നിരന്തരം ചർച്ചകൾക്കും പഠനങ്ങൾക്കുമായി സമയം ചെലവഴിച്ചു. ആധുനിക ജനാധിപത്യവും സമൂഹത്തിലെ ആശയങ്ങൾക്കും അന്തസ്സ് നൽകുന്നത് ഇദ്ദേഹത്തിന്റെ പ്രധാന തത്വചിന്തയാണ്.
Andreas Dorschel: 'Handlungstypen und Kriterien. Zu Habermas' Theorie des kommunikativen Handelns', in: Zeitschrift für philosophische Forschung 44 (1990), nr. 2, pp. 220-252. A critical discussion of types of action in Habermas. In German.
Erik Oddvar Eriksen and Jarle Weigard, Understanding Habermas: Communicative Action and Deliberative Democracy, Continuum International Publishing, 2004 (ISBN082647179X).
A recent and comprehensive introduction to Habermas' mature theory and its political implications both national and global.
Detlef Horster. Habermas: An Introduction. Pennbridge, 1992 (ISBN1-880055-01-5)
Martin Jay, Marxism and Totality: The Adventures of a Concept from Lukacs to Habermas (Chapter 9), University of California Press, 1986. (ISBN0-520-05742-2)
Ernst Piper (ed.) "Historikerstreit": Die Dokumentation der Kontroverse um die Einzigartigkeit der nationalsozialistschen Judenvernichtung, Munich: Piper, 1987, translated into English by James Knowlton and Truett Cates as Forever In The Shadow Of Hitler?: Original Documents Of the Historikerstreit, The Controversy Concerning The Singularity Of The Holocaust, Atlantic Highlands, N.J.: Humanities Press, 1993 (ISBN0391037846) Contains Habermas's essays from the Historikerstreit and the reactions of various scholars to his statements.
Edgar, Andrew. The Philosophy of Habermas. Мontreal, McGill-Queen's UP, 2005.
Adams, Nicholas. Habermas & Theology. Cambridge, Cambridge University Press, 2006.
Mike Sandbothe, Habermas, Pragmatism, and the Media, Online publication: sandbothe.net 2008; German original in: Über Habermas. Gespräche mit Zeitgenossen, ed. by Michael Funken, Darmstadt: Primus, 2008.
Müller-Doohm, Stefan. Jürgen Habermas. Frankfurt, Suhrkamp, 2008 (Suhrkamp BasisBiographie, 38).
Moderne Religion? Theologische und religionsphilosophische Reaktionen auf Jürgen Habermas. Hrsg. v. Knut Wenzel und Thomas M. Schmidt. Freiburg, Herder, 2009.
