ഇന്ത്യൻ ബഹുമുഖ പ്രതിഭയും പൗരാവകാശ പ്രവർത്തകനുമായ ബി.ആർ. അംബേദ്കറുടെ സ്മരണയ്ക്കായി ഏപ്രിൽ 14-ന് ആചരിക്കുന്ന വാർഷിക ഉത്സവമാണ് അംബേദ്കർ ജയന്തി അല്ലെങ്കിൽ ഭീം ജയന്തി .[2] 1891 ഏപ്രിൽ 14-ന് ജനിച്ച ഡോ. ബാബാസാഹെബ് അംബേദ്കറുടെ ജന്മദിനമാണ് ഇത്.[3] 2015 മുതൽ ഇത് ഇന്ത്യയിലുടനീളം ഔദ്യോഗിക പൊതു അവധിയായി ആചരിച്ചുവരുന്നു.[4] അംബേദ്കർ ജയന്തി ഇന്ത്യയിൽ മാത്രമല്ല, ലോകമെമ്പാടും ആഘോഷിക്കപ്പെടുന്നു.[5] അംബേദ്കർ തന്റെ ജീവിതകാലം മുഴുവൻ സമത്വത്തിന് വേണ്ടി പോരാടി. അതിനാൽ അദ്ദേഹത്തിന്റെ ജന്മദിനം ഇന്ത്യയിൽ 'സമത്വ ദിനം' ആയി ആഘോഷിക്കുന്നു.[6][7][8] ഈ ദിവസം "അന്താരാഷ്ട്ര സമത്വ ദിനം" ആയി പ്രഖ്യാപിക്കണമെന്ന ആവശ്യം ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ അംഗീകരിച്ചു.[9][10]
മുംബൈയിലെ ചൈത്യഭൂമിയിലും നാഗ്പൂരിലെ ദീക്ഷാഭൂമിയിലും അംബേദ്കർ ജയന്തി ഘോഷയാത്രകൾ അദ്ദേഹത്തിന്റെ അനുയായികൾ നടത്തുന്നു.[11] ന്യൂഡൽഹിയിലെ ഇന്ത്യൻ പാർലമെന്റിലെ അംബേദ്കറുടെ പ്രതിമയിൽ രാഷ്ട്രപതി, പ്രധാനമന്ത്രി, പ്രമുഖ രാഷ്ട്രീയ പാർട്ടി നേതാക്കൾ തുടങ്ങിയ മുതിർന്ന ദേശീയ വ്യക്തികൾ ആദരാഞ്ജലി അർപ്പിക്കുന്നത് പതിവാണ്. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള ദളിതർ, ആദിവാസികൾ, തൊഴിലാളികൾ, സ്ത്രീകൾ, കൂടാതെ അദ്ദേഹത്തിന്റെ മാതൃകയ്ക്ക് ശേഷം ബുദ്ധമതം സ്വീകരിച്ചവരും ഇത് ആഘോഷിക്കുന്നു. ഇന്ത്യയിൽ, അംബേദ്കറെ അനുസ്മരിക്കുന്ന പ്രാദേശിക പ്രതിമകൾ ഘോഷയാത്രയിൽ ധാരാളം ആളുകൾ കൊട്ടിഘോഷിക്കുന്നു. 2020-ൽ, ലോകത്തിലെ ആദ്യത്തെ ഓൺലൈൻ അംബേദ്കർ ജയന്തി ആഘോഷിച്ചു.[12][13]
ഡോ. ആന്ധ്രാപ്രദേശ്, ബീഹാർ, ചണ്ഡീഗഡ്, ഛത്തീസ്ഗഡ്, ഗോവ, ഗുജറാത്ത്, ഹരിയാന, ഹിമാചൽ പ്രദേശ്, ജമ്മു കശ്മീർ, ജാർഖണ്ഡ്, കർണാടക, കേരളം, ലഡാക്ക്, മധ്യപ്രദേശ്, മഹാരാഷ്ട്ര, ഒഡീഷ, പോണ്ടിച്ചേരി, പഞ്ചാബ്, രാജസ്ഥാൻ, സിക്കിം, തമിഴ്നാട്, തെലങ്കാന, ഉത്തരാഖണ്ഡ്, ഉത്തർപ്രദേശ്, പശ്ചിമ ബംഗാൾ എന്നിവയുൾപ്പെടെ ഇന്ത്യയിലെ 25-ലധികം സംസ്ഥാനങ്ങളിലും കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശങ്ങളിലും ബാബാസാഹെബ് അംബേദ്കർ ജയന്തി പൊതു അവധിയാണ്. [14]
പശ്ചാത്തലം
ബി.ആർ. അംബേദ്കർ (1891-1956).
.
ബാബാസാഹെബ് അംബേദ്കറുടെ ഒന്നാം ജന്മദിനം 1928 ഏപ്രിൽ 14-ന് പൂനെയിൽ വെച്ച് അംബേദ്കറൈറ്റും സാമൂഹിക പ്രവർത്തകനുമായ ജനാർദൻ സദാശിവ് രണപിസെ[15]പൊതുവേദിയിൽ ആഘോഷിച്ചു. അദ്ദേഹം ബാബാസാഹിബിന്റെ ജന്മദിനം അല്ലെങ്കിൽ അംബേദ്കർ ജയന്തിയുടെ പാരമ്പര്യം ആരംഭിച്ചു.[16] 1907-ൽ അംബേദ്കർ മെട്രിക്കുലേഷൻ പാസായി. തുടർന്ന് എൽഫിൻസ്റ്റൺ കോളേജിൽ നിന്ന് സാമ്പത്തിക ശാസ്ത്രത്തിലും പൊളിറ്റിക്കൽ സയൻസിലും ബിഎ ബിരുദം നേടി. ന്യൂയോർക്കിലെ കൊളംബിയ യൂണിവേഴ്സിറ്റിയിൽ മാസ്റ്റേഴ്സ് ഓഫ് ആർട്സിനായി എൻറോൾ ചെയ്യുകയും 1927-ൽ സാമ്പത്തിക ശാസ്ത്രത്തിൽ പിഎച്ച്ഡി നേടുകയും ചെയ്തു. 1916-ൽ ഗ്രേസ് ഇന്നിൽ ബാർ കോഴ്സിന് പ്രവേശനം നേടി. ഇതോടൊപ്പം ലണ്ടനിൽ സ്കൂൾ ഓഫ് ഇക്കണോമിക്സിൽ നിന്ന് സാമ്പത്തിക ശാസ്ത്രത്തിൽ മറ്റൊരു ഡോക്ടറൽ തീസിസും ചെയ്തു. [17] അംബേദ്കർ 64 വിഷയങ്ങളിൽ മാസ്റ്ററും 11 ഭാഷകളിൽ പ്രാവീണ്യവും നേടിയിരുന്നു.[18]
ആദരാഞ്ജലികൾ
ഇന്ത്യൻ തപാൽ 1966, 1973, 1991, 2001, 2013 വർഷങ്ങളിൽ അംബേദ്കറുടെ ജന്മദിനത്തിനായി സമർപ്പിച്ച സ്റ്റാമ്പുകൾ പുറത്തിറക്കി. 2009, 2015, 2016, 2017, 2020 വർഷങ്ങളിൽ അദ്ദേഹത്തെ മറ്റ് സ്റ്റാമ്പുകളിൽ ഉൾപ്പെടുത്തി.[19][20]
1990 ഏപ്രിൽ 14ന് അംബേദ്കറിന് ഭാരതരത്ന പുരസ്കാരം ലഭിച്ചു. അതേ വർഷം പാർലമെന്റിന്റെ സെൻട്രൽ ഹാളിൽ അദ്ദേഹത്തിന്റെ ലൈഫ് സൈസ് ഛായാചിത്രവും അനാച്ഛാദനം ചെയ്തു. 1990 ഏപ്രിൽ 14 മുതൽ 1991 ഏപ്രിൽ 14 വരെയുള്ള കാലയളവ് ബാബാസാഹെബിന്റെ സ്മരണാർത്ഥം "സാമൂഹിക നീതിയുടെ വർഷം" ആയി ആചരിച്ചു.[21]
അംബേദ്കറുടെ ബഹുമാനാർത്ഥം 125-ാം ജന്മവാർഷികത്തോടനുബന്ധിച്ച് 2015-ൽ ഇന്ത്യാ ഗവൺമെന്റ് 10 രൂപയുടെയും 125 രൂപയുടെയും നാണയങ്ങൾ പുറത്തിറക്കി.[22]
2015 ഏപ്രിൽ 14-ന്, അംബേദ്കറുടെ 124-ാം ജന്മദിനത്തോടനുബന്ധിച്ച് ഒരു Google ഡൂഡിൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു.[23][24][25] ഇന്ത്യ, അർജന്റീന, ചിലി, അയർലൻഡ്, പെറു, പോളണ്ട്, സ്വീഡൻ, യുണൈറ്റഡ് കിംഗ്ഡം എന്നിവിടങ്ങളിൽ ഡൂഡിൽ പ്രദർശിപ്പിച്ചിരുന്നു.[26][27][28]
ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ 2016, 2017, 2018 വർഷങ്ങളിൽ അംബേദ്കർ ജയന്തി ആഘോഷിച്ചു.[29][30][31]
2017-ൽ, മഹാരാഷ്ട്ര ഗവൺമെന്റിന്റെ അഭിപ്രായത്തിൽ, ഡോ. ബാബാസാഹെബ് അംബേദ്കറുടെ സ്മരണയ്ക്കായി ഇന്ത്യൻ സംസ്ഥാനമായ മഹാരാഷ്ട്രയിൽ ഏപ്രിൽ 14 വിജ്ഞാന ദിനമായി ആചരിക്കുന്നു.[32][33]
2017-ൽ, ഡോ. അംബേദ്കർ ജയന്തി ദിനത്തിൽ, ട്വിറ്റർ ഇതിഹാസത്തോടുള്ള ആദരസൂചകമായി ഡോ. അംബേദ്കർ ഇമോജി പുറത്തിറക്കി.[34]
2020 ഏപ്രിൽ 6-ന്, കാനഡയിൽ, ഏപ്രിൽ 14 "ഡോ. ബി.ആർ. അംബേദ്കർ സമത്വ ദിനമായി" ആചരിക്കാൻ തീരുമാനിച്ചു. കാനഡയിലെ ബർണബി സിറ്റി കൗൺസിലാണ് ഈ തീരുമാനമെടുത്തത്.[35][36]
2021-ൽ, കാനഡയിലെ ബ്രിട്ടീഷ് കൊളംബിയ പ്രവിശ്യയിൽ ഏപ്രിൽ 14 "ഡോ. ബി. ആർ. അംബേദ്കർ തുല്യതാ ദിനം" ആയി ആചരിക്കാൻ ബ്രിട്ടീഷ് കൊളംബിയ സർക്കാർ തീരുമാനിച്ചു.[37][38]