ശതകോടീശ്വരനായ ഒരു ഇന്ത്യൻ വ്യവസായിയും മുംബൈ ആസ്ഥാനമായുള്ള ബിസിനസ്സ് കമ്പനിയായ മഹീന്ദ്ര ഗ്രൂപ്പിന്റെ ചെയർമാനുമാണ് ആനന്ദ് ഗോപാൽ മഹീന്ദ്ര (ജനനം 1 മെയ് 1955).[3][4][5][6] എയ്റോസ്പേസ്, അഗ്രിബിസിനസ്, ആഫ്റ്റർ മാർക്കറ്റ്, ഓട്ടോമോട്ടീവ്, യന്ത്രഘടകങ്ങൾ, നിർമാണ ഉപകരണങ്ങൾ, പ്രതിരോധം, ഊർജം, കാർഷിക ഉപകരണങ്ങൾ, ധനകാര്യം, ഇൻഷുറൻസ്, വ്യാവസായിക ഉപകരണങ്ങൾ, വിവരസാങ്കേതികവിദ്യ, വിനോദം, ഹോസ്പിറ്റാലിറ്റി, ലോജിസ്റ്റിക്സ്, റിയൽ എസ്റ്റേറ്റ്, റീട്ടെയിൽ തുടങ്ങിയ മേഖലകളിൽ പ്രവർത്തിക്കുന്ന ഗ്രൂപ്പാണ് മഹീന്ദ്ര. മഹീന്ദ്ര ആൻഡ് മഹീന്ദ്രയുടെ സഹസ്ഥാപകനായ ജഗദീഷ് ചന്ദ്ര മഹീന്ദ്രയുടെ ചെറുമകനാണ് ആനന്ദ് മഹീന്ദ്ര.
2023 ലെ ഫോർബ്സ് കണക്കുപ്രകാരം അദ്ദേഹത്തിന്റെ ആസ്തി 2.1 ബില്യൺ ഡോളറാണ്. [7]ഹാർവാർഡ് യൂണിവേഴ്സിറ്റിയിലെയും ഹാർവാർഡ് ബിസിനസ് സ്കൂളിലെയും പൂർവ്വ വിദ്യാർത്ഥിയാണ് അദ്ദേഹം. [8] 1996-ൽ അദ്ദേഹം ഇന്ത്യയിലെ അധഃസ്ഥിതരായ പെൺകുട്ടികളുടെ വിദ്യാഭ്യാസത്തെ പിന്തുണയ്ക്കുന്ന ഒരു സർക്കാരിതര സംഘടനയായ നാൻഹി കാലി സ്ഥാപിച്ചു. [9]
ഫോർച്യൂൺ മാഗസിൻലോകത്തിലെ ഏറ്റവും മികച്ച 50 നേതാക്കളിൽ[10] ആനന്ദ് മഹീന്ദ്രയെയും ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്, കൂടാതെ ഏഷ്യയിലെ ഏറ്റവും ശക്തരായ 25 വ്യവസായികളുടെ മാസികയുടെ 2011 ലിസ്റ്റിംഗിലും അദ്ദേഹത്തെ ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. [11] ഫോർബ്സ് (ഇന്ത്യ) അവരുടെ 2013-ലെ മികച്ച സംരംഭകനായി ആനന്ദിനെ തിരഞ്ഞെടുത്തു [12] 2020 ജനുവരിയിൽ അദ്ദേഹത്തിന് ഇന്ത്യയിലെ മൂന്നാമത്തെ ഏറ്റവും ഉയർന്ന സിവിലിയൻ ബഹുമതിയായ പത്മഭൂഷൺ അവാർഡ് ലഭിച്ചു [13][14]
ആദ്യകാല ജീവിതം
അന്തരിച്ച വ്യവസായി ഹരീഷ് മഹീന്ദ്രയുടെയും ഇന്ദിര മഹീന്ദ്രയുടെയും മകനായി 1955 മെയ് 1 ന് ബോംബെയിലാണ് ആനന്ദ് മഹീന്ദ്ര ജനിച്ചത്. [15] ആനന്ദിന് രണ്ട് സഹോദരിമാരുണ്ട്; അനുജ ശർമ്മയും രാധിക നാഥും.[16] ലവ്ഡെയ്ലിലെ ലോറൻസ് സ്കൂളിൽ നിന്ന് തന്റെ ആദ്യകാല സ്കൂൾ വിദ്യാഭ്യാസം പൂർത്തിയാക്കിയ അദ്ദേഹം [17] തുടർന്ന് ഹാർവാർഡ് യൂണിവേഴ്സിറ്റിയിൽ നിന്ന് ഫിലിം മേക്കിംഗും ആർക്കിടെക്ചറും പഠിച്ചു, അവിടെ 1977-ൽ മാഗ്ന കം ലോഡ് ബിരുദം നേടി. 1981-ൽ അദ്ദേഹം ഹാർവാർഡ് ബിസിനസ് സ്കൂളിൽ നിന്ന് എംബിഎ പൂർത്തിയാക്കി. [8][18]
കരിയർ
1981-ൽ മഹീന്ദ്ര യുജിൻ സ്റ്റീൽ കമ്പനി ലിമിറ്റഡിൽ (മസ്കോ) ഫിനാൻസ് ഡയറക്ടറുടെ എക്സിക്യൂട്ടീവ് അസിസ്റ്റന്റായി ആനന്ദ് ചേർന്നു.
1989-ൽ അദ്ദേഹം മുസ്കോയുടെ പ്രസിഡന്റും ഡെപ്യൂട്ടി മാനേജിംഗ് ഡയറക്ടറുമായി നിയമിതനായി. റിയൽ എസ്റ്റേറ്റ് വികസനത്തിന്റെയും ഹോസ്പിറ്റാലിറ്റി മാനേജ്മെന്റിന്റെയും പുതിയ ബിസിനസ് മേഖലകളിലേക്ക് മഹീന്ദ്ര ഗ്രൂപ്പിന്റെ വൈവിധ്യവൽക്കരണത്തിന് അദ്ദേഹം തുടക്കമിട്ടു. [19]
1991 ഏപ്രിൽ 4-ന്, ഇന്ത്യയിലെ ഓഫ്-റോഡ് വാഹനങ്ങളുടെയും കാർഷിക ട്രാക്ടറുകളുടെയും നിർമ്മാതാവായ മഹീന്ദ്ര ആൻഡ് മഹീന്ദ്ര ലിമിറ്റഡിന്റെ ഡെപ്യൂട്ടി മാനേജിംഗ് ഡയറക്ടറായി അദ്ദേഹം ചുമതലയേറ്റു. 1997 ഏപ്രിലിൽ ആനന്ദ് മാനേജിംഗ് ഡയറക്ടറായും തുടർന്ന് 2001ൽ മഹീന്ദ്ര ആൻഡ് മഹീന്ദ്ര ലിമിറ്റഡിന്റെ വൈസ് ചെയർമാനായും നിയമിതനായി [20]
2012 ഓഗസ്റ്റിൽ, അമ്മാവനായ കേശുബ് മഹീന്ദ്രയിൽ നിന്ന് മഹീന്ദ്ര ഗ്രൂപ്പിന്റെ ബോർഡ് ചെയർമാനും മാനേജിംഗ് ഡയറക്ടറുമായി അദ്ദേഹം ചുമതലയേറ്റു. [21][20]
2016 നവംബറിൽ ആനന്ദിനെ മഹീന്ദ്ര ആൻഡ് മഹീന്ദ്ര ലിമിറ്റഡിന്റെ എക്സിക്യൂട്ടീവ് ചെയർമാനായി വീണ്ടും നിയമിക്കപ്പെടുകയും മഹീന്ദ്ര ഗ്രൂപ്പിന്റെ ചെയർമാനായി തുടരുകയും ചെയ്തു. [22][23]
കൊട്ടക് മഹീന്ദ്ര ബാങ്കിന്റെ (ഔപചാരികമായി കൊട്ടക് മഹീന്ദ്ര ഫിനാൻസ് ലിമിറ്റഡ് എന്നറിയപ്പെടുന്നു) സഹ പ്രൊമോട്ടർ ആയിരുന്നു ആനന്ദ് . 2013-ൽ അദ്ദേഹം പ്രൊമോട്ടർ സ്ഥാനം അവസാനിപ്പിക്കുകയും നോൺ എക്സിക്യൂട്ടീവ് ഡയറക്ടറായി തുടരുകയും ചെയ്തു. [24]
ഇന്ന്, മഹീന്ദ്ര ഗ്രൂപ്പ് 19 ബില്യൺ യുഎസ് ഡോളർ ആസ്തിയുള്ള സ്ഥാപനമാണെന്നു മാത്രമല്ല ഇന്ത്യയിലെ മികച്ച 10 വ്യവസായ സ്ഥാപനങ്ങളിൽ ഒന്നുമാണ്. [25]
ഇന്ത്യൻ മുതലാളിത്തത്തിന്റെ മുഖമായാണ് ആനന്ദ് മഹീന്ദ്രയെ ദ ഇക്കണോമിസ്റ്റ് വിശേഷിപ്പിച്ചത്. ഫോബ്സ് ഇന്ത്യ മാഗസിൻ 2013-ലെ അവരുടെ ഈ വർഷത്തെ സംരംഭകൻ ആയി അദ്ദേഹത്തെ തെരഞ്ഞെടുത്തു[26]
മഹീന്ദ്രയ്ക്ക് ശേഷം
2014 ഏപ്രിലിൽ ആനന്ദ് യുഎസ്-ഇന്ത്യ ബിസിനസ് കൗൺസിലിന്റെ (USIBC) ബോർഡിൽ അംഗമായി. യുഎസ്ഐബിസിയുടെ നയങ്ങളുടെ മുൻഗണനകൾ വിലയിരുത്താൻ അദ്ദേഹം സഹായിക്കുകയും അംഗങ്ങളെയും മുതിർന്ന യുഎസ്ഐബിസി സ്റ്റാഫിനെയും ഉപദേശിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. [27][28]
2011-ൽ, സിംഗപ്പൂരിന്റെ സാമ്പത്തിക വികസന ബോർഡിന്റെ ഇന്റർനാഷണൽ അഡ്വൈസറി കൗൺസിലിൽ ചേരാൻ ആനന്ദിനെ ക്ഷണിച്ചു. [29]
മാനുഷിക സന്തോഷത്തിന് വേണ്ടിയുള്ള ഡിസൈൻ ഉപയോഗിക്കുന്നതിൽ തീവ്രമായി വാദിക്കുന്ന [32], ഗവേണിംഗ് കൗൺസിൽ നാഷണൽ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് ഡിസൈൻ ചെയർമാനും ഇന്ത്യ ഡിസൈൻ കൗൺസിൽ പ്രസിഡന്റുമാണ് ആനന്ദ്. [33]
2014-ൽ ആനന്ദ് മഹീന്ദ്ര തന്റെ ഭാര്യാസഹോദരനും സ്പോർട്സ് കമന്റേറ്ററുമായ ചാരു ശർമ്മയുമായി ചേർന്ന് ഇന്ത്യയിൽ പ്രൊഫഷണൽ ലെവൽ കബഡി ലീഗായ പ്രോ കബഡി ലീഗ് ആരംഭിച്ചു. [34][35]
2014 ൽ ആനന്ദ്, മുകേഷ് അംബാനി, മഹേഷ് സമത് എന്നിവരോടൊപ്പം ഹിന്ദി ഉള്ളടക്കം പ്രദർശിപ്പിക്കുന്ന ഒരു ഇന്ത്യൻ ടെലിവിഷൻ ചാനലായ EPIC ന്റെ സഹസ്ഥാപകനായിരുന്നു. 2016 ൽ, രണ്ട് സഹസ്ഥാപകരും തങ്ങളുടെ ഓഹരികൾ മഹീന്ദ്രയ്ക്ക് വിറ്റതിനെത്തുടർന്ന് അദ്ദേഹം ആ കമ്പനിയുടെ ഏക ഉടമയായി. [36][37]
2014ൽ ഫോർച്യൂൺ മാഗസിന്റെ ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും മികച്ച 50 നേതാക്കളുടെ പട്ടികയിലും 2011ൽ ഏഷ്യയിലെ ഏറ്റവും ശക്തരായ 25 ബിസിനസ്സ് ആളുകളുടെ പട്ടികയിലും ആനന്ദ് ഇടംനേടി [38] 2009-ൽ വേൾഡ് ഇക്കണോമിക് ഫോറം കോ-ചെയർമാനായിരുന്നു [39] മക്കിൻസി ആൻഡ് കമ്പനി പ്രസിദ്ധീകരിച്ച റീമാജിനിംഗ് ഇന്ത്യ എന്ന പുസ്തകത്തിൽ ലേഖനം എഴുതിയ ആൾക്കാരിൽ ഒരാളായിരുന്നു അദ്ദേഹം. [40] 2003-ൽ കോൺഫെഡറേഷൻ ഓഫ് ഇന്ത്യൻ ഇൻഡസ്ട്രിയുടെ പ്രസിഡന്റായി തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു. [41]
പത്രപ്രവർത്തകയായിരുന്ന അനുരാധയെ ആനന്ദ് വിവാഹം കഴിക്കുകയും പിന്നീട് വെർവ് എന്ന മാസിക പുറത്തിറക്കുകയും ചെയ്തു. അവർ നിലവിൽ വെർവ്, മാൻസ് വേൾഡ് എന്നീ മാസികകളുടെ എഡിറ്ററാണ്. ഇവർക്ക് ദിവ്യ, ആലിക എന്നിങ്ങനെ രണ്ട് പെൺമക്കളുണ്ട്. [54]
ഹാർവാർഡിൽ ബിരുദാനന്തര ബിരുദധാരിയായി പഠിച്ചിരുന്ന ചലച്ചിത്ര നിർമ്മാണത്തിൽ ആനന്ദിന് അതീവ താല്പര്യമുണ്ട്. [55] സിനിമകളോട് കടുത്ത താൽപ്പര്യമുള്ള അദ്ദേഹം ഒരു മികച്ച ഫോട്ടോഗ്രാഫറാണ്. ബ്ലൂസ് കേൾക്കുന്നത് ആസ്വദിക്കുന്ന അദ്ദേഹം 2011 മുതൽ മുംബൈയിൽ എല്ലാ വർഷവും മഹീന്ദ്ര ബ്ലൂസ് ഉൽസവം നടത്തുകയും ചെയ്യുന്നു [56]
തിയറ്റർ അവാർഡുകൾക്കായി മഹീന്ദ്ര എക്സലൻസ് എന്ന പേരിൽ ഒരു അവാർഡ് പ്ലാറ്റ്ഫോം രൂപീകരിച്ച അദ്ദേഹം കലയും സംസ്കാരവും പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുകയും [57] ചെയ്യുന്ന അദ്ദേഹം ലക്നൗവിൽ വർഷം തോറും മഹീന്ദ്ര സനത്കട ലഖ്നൗ ഫെസ്റ്റിവലും കരകൗശല പ്രദർശനവും കലാപരിപാടികളും സംഘടിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. [58]
ചാരിറ്റി
ഹ്യുമാനിറ്റീസ് പഠനത്തിന്റെ വക്താവാണ് ആനന്ദ്, കാരണം പരസ്പരാശ്രിതത്വം മൂലം ഉണ്ടാകുന്ന ലോകത്തിലെ വിവിധ പ്രശ്നങ്ങൾ പരിഹരിക്കാൻ ഇത് സഹായിക്കുമെന്ന് അദ്ദേഹം വിശ്വസിക്കുന്നു. ഹാർവാർഡ് ഹ്യുമാനിറ്റീസ് സെന്ററിനെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നതിനായി അദ്ദേഹം 10 മില്യൺ ഡോളർ സംഭാവന നൽകി. ഈ സംഭാവനയ്ക്കുള്ള അംഗീകാരമായി, കേന്ദ്രത്തിന്റെ പേര് ഹാർവാർഡിലെ മഹീന്ദ്ര ഹ്യുമാനിറ്റീസ് സെന്റർ എന്ന് പുനർനാമകരണം ചെയ്തു. [59][60]
ഇന്ത്യയിലെ അധഃസ്ഥിതരായ പെൺകുട്ടികൾക്ക് പ്രാഥമിക വിദ്യാഭ്യാസം നൽകാൻ ലക്ഷ്യമിടുന്ന നൻഹി കലി എന്ന പദ്ധതിയുടെ സ്ഥാപകനാണ് അദ്ദേഹം. 2017 സെപ്തംബർ വരെ, ഈ പദ്ധതി 130,000 നിരാലംബരായ പെൺകുട്ടികളെ പിന്തുണച്ചിട്ടുണ്ട്. [9]
ഇന്ത്യയുടെ സാമൂഹിക-സാമ്പത്തിക വികസനത്തിനായി പ്രവർത്തിക്കുന്ന ഒരു ഇന്ത്യൻ ചാരിറ്റബിൾ ട്രസ്റ്റായ നന്ദി ഫൗണ്ടേഷന്റെ ആജീവനാന്ത ചെയർമാനും ഡയറക്ടർ ബോർഡിൽ ഒരാളുമാണ് ആനന്ദ്. [61]