ഏഷ്യ-പസഫിക് എക്കണോമിക് കോഓപ്പറേഷൻ
ഏഷ്യ-പസഫിക് മേഖലയിലുടനീളം സ്വതന്ത്ര വ്യാപാരം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്ന പസഫിക് റിമ്മിലെ 21 അംഗ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾക്കായുള്ള ഒരു അന്തർ സർക്കാർ ഫോറമാണ് അപെക് എന്ന് ചുരുക്കി വിളിക്കുന്ന ഏഷ്യ-പസഫിക് എക്കണോമിക് കോഓപ്പറേഷൻ.[1] 1980-കളുടെ മധ്യത്തിൽ ആരംഭിച്ച ആസിയാൻ മന്ത്രിസഭാനന്തര സമ്മേളനങ്ങളുടെ വിജയത്തെത്തുടർന്ന്,[2] ഏഷ്യ-പസഫിക് സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളുടെ വർദ്ധിച്ചുവരുന്ന പരസ്പരാശ്രിതത്വത്തിനും പ്രാദേശിക വ്യാപാര സംഘങ്ങളുടെ വരവിനും മറുപടിയായി യൂറോപ്പിനപ്പുറം കാർഷിക ഉൽപന്നങ്ങൾക്കും അസംസ്കൃത വസ്തുക്കൾക്കും പുതിയ വിപണികൾ സ്ഥാപിക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെയാണ് 1989-ൽ അപെക് ആരംഭിച്ചത്.[3][4] സിംഗപ്പൂർ ആസ്ഥാനമായ [5] അപെക് ഏഷ്യാ-പസഫിക് മേഖലയിലെ ഏറ്റവും ഉയർന്ന തലത്തിലുള്ള ബഹുരാഷ്ട്ര ബ്ളോക്കുകളിലും ഏറ്റവും പഴയ ഫോറങ്ങളിലും ഒന്നായി അംഗീകരിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.[6] കൂടാതെ ഇത് ആഗോളതലത്തിൽ കാര്യമായ രാഷ്ട്രീയ സ്വാധീനം ചെലുത്തുന്നു.[7] [8] [9] തായ്വാൻ (ചൈനീസ് തായ്പേയ് എന്ന പേരിൽ ഒരു മന്ത്രിതല ഉദ്യോഗസ്ഥൻ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു) ഒഴികെയുള്ള എല്ലാ അപെക് അംഗങ്ങളുടെയും സർക്കാർ മേധാവികൾ [10] അപ്പെക്കിന്റെ വാർഷിക സമ്മേളനത്തിൽ പങ്കെടുക്കുന്നു. സമ്മേളന സ്ഥലം അംഗങ്ങൾക്കിടയിൽ വർഷം തോറും മാറിമാറി വരുന്നു. മിക്ക (എല്ലാം അല്ല) ഉച്ചകോടികളിലും പിന്തുടരുന്ന ഒരു പ്രശസ്തമായ പാരമ്പര്യം, പങ്കെടുക്കുന്ന നേതാക്കൾ ആതിഥേയ രാജ്യത്തിന്റെ ദേശീയ വസ്ത്രം ധരിക്കുന്നത് ആണ്. അപെകിന് അസോസിയേഷൻ ഓഫ് സൗത്ത് ഈസ്റ്റ് ഏഷ്യൻ നേഷൻസ് സെക്രട്ടേറിയറ്റ്, പസഫിക് ഇക്കണോമിക് കോ-ഓപ്പറേഷൻ കൗൺസിൽ, പസഫിക് ഐലൻഡ് ഫോറം സെക്രട്ടേറിയറ്റ് എന്നീ മൂന്ന് ഔദ്യോഗിക നിരീക്ഷകരുണ്ട്. [11] G20 മാർഗ്ഗനിർദ്ദേശങ്ങൾ പാലിച്ച് G20 മീറ്റിംഗുകളിൽ പങ്കെടുക്കുന്നതിന് ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ പ്രാതിനിധ്യത്തിനായി അപെകിന്റെ ഹോസ്റ്റ് ഇക്കണോമി ഓഫ് ദ ഇയർ ക്ഷണിക്കപ്പെടുന്നു. [12] [13] ചരിത്രം1980-കളുടെ മധ്യത്തിൽ ആരംഭിച്ച ആസിയാൻ -ന്റെ മന്ത്രിതല സമ്മേളനങ്ങളുടെ പരമ്പര, വികസിതവും വികസ്വരവുമായ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളിലെ മന്ത്രിതല പ്രതിനിധികൾക്കിടയിൽ പതിവ് കോൺഫറൻസുകളുടെ സാധ്യതയും മൂല്യവും പ്രകടമാക്കിയതാണ് അപെകിന്റെ ആദ്യ പ്രചോദനം. 1996 ആയപ്പോഴേക്കും മന്ത്രിതല സമ്മേളനങ്ങൾ 12 അംഗങ്ങളെ (ആസിയാനിലെ അന്നത്തെ ആറ് അംഗങ്ങളും അതിന്റെ ആറ് ഡയലോഗ് പങ്കാളികളും) ഒരുമിപ്പിക്കുന്ന തരത്തിൽ വികസിച്ചു. ഈ സംഭവവികാസങ്ങൾ സാമ്പത്തിക കാര്യങ്ങളിൽ മേഖലാ വ്യാപകമായ സഹകരണത്തിന് ഓസ്‌ട്രേലിയൻ പ്രധാനമന്ത്രി ബോബ് ഹോക്കിനെ പ്രേരിപ്പിച്ചു. 1989 ജനുവരിയിൽ, പസഫിക് റിം മേഖലയിലുടനീളം കൂടുതൽ ഫലപ്രദമായ സാമ്പത്തിക സഹകരണത്തിന് ബോബ് ഹോക്ക് ആഹ്വാനം ചെയ്തു. ഇത് നവംബറിൽ ഓസ്‌ട്രേലിയൻ തലസ്ഥാനമായ കാൻബെറയിൽ ഓസ്‌ട്രേലിയൻ വിദേശകാര്യ മന്ത്രി ഗാരെത് ഇവാൻസിന്റെ അധ്യക്ഷതയിൽ അപെകിന്റെ ആദ്യ യോഗത്തിലേക്ക് നയിച്ചു. പന്ത്രണ്ട് രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള മന്ത്രിമാർ പങ്കെടുത്ത യോഗം സിംഗപ്പൂരിലും ദക്ഷിണ കൊറിയയിലും ഭാവി വാർഷിക യോഗങ്ങൾക്കുള്ള പ്രതിജ്ഞാബദ്ധതയോടെ സമാപിച്ചു. പത്തുമാസത്തിനുശേഷം, 12 ഏഷ്യ-പസഫിക് സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ ഓസ്‌ട്രേലിയയിലെ കാൻബെറയിൽ അപെക് സ്ഥാപിക്കുന്നതിനായി യോഗം ചേർന്നു. സംഘടനയുടെ പ്രവർത്തനങ്ങൾ ഏകോപിപ്പിക്കുന്നതിന് സിംഗപ്പൂർ ആസ്ഥാനമായി അപെക് സെക്രട്ടേറിയറ്റ് സ്ഥാപിതമായി. [3] [4] 1994-ൽ ഇന്തോനേഷ്യയിലെ ബോഗോറിൽ നടന്ന യോഗത്തിൽ, 2010-ഓടെ വ്യാവസായിക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾക്കും 2020-ഓടെ വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾക്കും ഏഷ്യ-പസഫിക്കിൽ സ്വതന്ത്രവും തുറന്നതുമായ വ്യാപാരവും നിക്ഷേപവും ലക്ഷ്യമിടുന്ന ബോഗോർ ലക്ഷ്യങ്ങൾ അപെക് നേതാക്കൾ അംഗീകരിച്ചു. 1995-ൽ, ഓരോ അംഗത്തിന്റെയും സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ നിന്നുള്ള മൂന്ന് ബിസിനസ് എക്‌സിക്യൂട്ടീവുകൾ അടങ്ങുന്ന അപെക് ബിസിനസ് അഡൈ്വസറി കൗൺസിൽ (ABAC) എന്ന പേരിൽ ഒരു ബിസിനസ് ഉപദേശക സമിതി സ്ഥാപിച്ചു. 2001 ഏപ്രിലിൽ, മറ്റ് അഞ്ച് അന്താരാഷ്ട്ര സംഘടനകളുമായി (യൂറോസ്റ്റാറ്റ്, ഐഇഎ, ഒഎൽഎഡിഇ, ഒപെക്,യുഎൻഎസ്ഡി) സഹകരിച്ച് അപെക് സംയുക്ത എണ്ണ ഡാറ്റാ എക്സർസൈസ് ആരംഭിച്ചു, അത് 2005-ൽ ജോയിന്റ് ഓർഗനൈസേഷൻസ് ഡാറ്റാ ഇനിഷ്യേറ്റീവ് (JODI) ആയി മാറി. മീറ്റിംഗ് സ്ഥലങ്ങൾമീറ്റിംഗിന്റെ സ്ഥാനം വർഷം തോറും അംഗങ്ങൾക്കിടയിൽ മാറുന്നു.
അംഗ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ നിലവിൽ, അപെക് ന് 21 അംഗങ്ങളുണ്ട്. എന്നിരുന്നാലും, അംഗത്വത്തിനുള്ള മാനദണ്ഡം, ഓരോ അംഗവും ഒരു പരമാധികാര രാഷ്ട്രത്തിന് പകരം ഒരു സ്വതന്ത്ര സാമ്പത്തിക സ്ഥാപനമായിരിക്കണം എന്നതാണ്. തൽഫലമായി, അപെക് അതിന്റെ അംഗങ്ങളെ സൂചിപ്പിക്കാൻ അംഗരാജ്യങ്ങൾ എന്നതിനെക്കാൾ അംഗ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ എന്ന പദം ഉപയോഗിക്കുന്നു. പീപ്പിൾസ് റിപ്പബ്ലിക് ഓഫ് ചൈനയ്‌ക്കൊപ്പം ( ക്രോസ്-സ്ട്രെയിറ്റ് ബന്ധങ്ങൾ കാണുക), ഹോങ്കോങും തായ്‌വാനും (ഔദ്യോഗികമായി റിപ്പബ്ലിക് ഓഫ് ചൈന, "ചൈനീസ് തായ്പേയ്" എന്ന പേരിൽ) ഉൾപ്പെടുന്നു എന്നതാണ് ഈ മാനദണ്ഡത്തിന്റെ ഒരു ഫലം. അപെക്-ൽ ആസിയാൻ, പസഫിക് ഐലൻഡ് ഫോറം, പസഫിക് ഇക്കണോമിക് കോഓപ്പറേഷൻ കൗൺസിൽ എന്നീ മൂന്ന് ഔദ്യോഗിക നിരീക്ഷകരും ഉൾപ്പെടുന്നു. [1]
നേതാക്കൾനേതാക്കൾസാധ്യമായ വിപുലീകരണം നിലവിലെ അംഗങ്ങൾ അംഗത്വത്തിന് താൽപ്പര്യം പ്രകടിപ്പിച്ച രാജ്യങ്ങൾ ഇന്ത്യ അപെക്-ൽ അംഗത്വം അഭ്യർത്ഥിക്കുകയും അമേരിക്ക, ജപ്പാൻ, ഓസ്ട്രേലിയ, പാപുവ ന്യൂ ഗിനിയ എന്നിവിടങ്ങളിൽ നിന്ന് പ്രാഥമിക പിന്തുണ ലഭിക്കുകയും ചെയ്തു. [19] നിലവിലെ എല്ലാ അംഗങ്ങളും അതിർത്തി പങ്കിടുന്ന പസഫിക് സമുദ്രവുമായി ഇന്ത്യ അതിർത്തി പങ്കിടുന്നില്ല എന്നതുൾപ്പെടെ വിവിധ കാരണങ്ങളാൽ ഇന്ത്യയെ ചേരാൻ അനുവദിക്കേണ്ടതില്ലെന്ന് ഉദ്യോഗസ്ഥർ തീരുമാനിച്ചു. [20] എന്നിരുന്നാലും, 2011 നവംബറിൽ ഇന്ത്യയെ ആദ്യമായി നിരീക്ഷകനാകാൻ ക്ഷണിച്ചു. [21] അപെക്-ൽ അംഗത്വത്തിനായി അപേക്ഷിച്ച മറ്റ് ഒരു ഡസൻ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളിൽ ബംഗ്ലാദേശ്, [22] പാകിസ്ഥാൻ, [22] ശ്രീലങ്ക, [22] മക്കാവു, [22] മംഗോളിയ, [22] ലാവോസ്, [22] കംബോഡിയ, [23] കോസ്റ്റാറിക്ക,[24] കൊളംബിയ, [24] [25] പനാമ[24] ഇക്വഡോർ [26] എന്നിവയും ഉൾപ്പെടുന്നു. കൊളംബിയ 1995-ൽ തന്നെ അപെക്-ന്റെ അംഗത്വത്തിനായി അപേക്ഷിച്ചു, എന്നാൽ 1993 മുതൽ 1996 വരെ പുതിയ അംഗങ്ങളെ സ്വീകരിക്കുന്നത് സംഘടന നിർത്തിയതിനാൽ അതിന്റെ ബിഡ് നിർത്തിവച്ചു, [27] 1997 ലെ ഏഷ്യൻ സാമ്പത്തിക പ്രതിസന്ധി കാരണം മൊറട്ടോറിയം 2007 വരെ നീട്ടി. ഹോങ്കോങ്ങിന്റെ ഉദാഹരണം ഉദ്ധരിച്ച് ഗുവാമും ഒരു പ്രത്യേക അംഗത്വത്തിനായി സജീവമായി ശ്രമിക്കുന്നു, എന്നാൽ നിലവിൽ ഗുവാമിനെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്ന യുണൈറ്റഡ് സ്റ്റേറ്റ്സ് ഈ അഭ്യർത്ഥനയെ എതിർക്കുന്നു. ബിസിനസ് ഫെസിലിറ്റേഷൻഒരു പ്രാദേശിക സംഘടന എന്ന നിലയിൽ, ബിസിനസ് സുഗമമാക്കുന്നതിനുള്ള മേഖലയിലെ പരിഷ്കരണ സംരംഭങ്ങളുടെ മേഖലയിൽ അപെക് എല്ലായ്പ്പോഴും ഒരു പ്രധാന പങ്ക് വഹിച്ചിട്ടുണ്ട്. അപെക് ട്രേഡ് ഫെസിലിറ്റേഷൻ ആക്ഷൻ പ്ലാൻ (TFAPI) 2002 നും 2006 നും ഇടയിൽ മേഖലയിലുടനീളമുള്ള ബിസിനസ്സ് ഇടപാടുകളുടെ ചിലവിൽ 6% കുറവ് വരുത്തിയിട്ടുണ്ട്. അപെക് ന്റെ പ്രവചനങ്ങൾ അനുസരിച്ച്, 2007 നും 2010 നും ഇടയിൽ ബിസിനസ്സ് ഇടപാടുകൾ നടത്തുന്നതിനുള്ള ചെലവ് 5% കൂടി കുറയും. ഇതിനായി ഒരു പുതിയ വ്യാപാര സുഗമമായ പ്രവർത്തന പദ്ധതി അംഗീകരിച്ചു. ലോകബാങ്ക് അതിന്റെ ട്രേഡ് കോസ്റ്റ് ആൻഡ് ഫെസിലിറ്റേഷൻ പ്രോജക്ടിന്റെ ഭാഗമായി പ്രസിദ്ധീകരിച്ച 2008-ലെ ഒരു ഗവേഷണ ലഘുലേഖ അനുസരിച്ച്, അപെക് അതിന്റെ ബോഗോർ ലക്ഷ്യങ്ങൾ കൈവരിക്കണമെങ്കിൽ, ഈ മേഖലയിലെ വ്യാപാര സംവിധാനത്തിൽ സുതാര്യത വർദ്ധിപ്പിക്കേണ്ടത് നിർണായകമാണ്. മേഖലയ്ക്കുള്ളിലെ വിസ രഹിത ബിസിനസ്സ് യാത്രയ്ക്കുള്ള യാത്രാ രേഖയായ അപെക് ബിസിനസ്സ് ട്രാവൽ കാർഡ്, ബിസിനസ് സുഗമമാക്കുന്നതിനുള്ള ശക്തമായ നടപടികളിലൊന്നാണ്. 2010 മെയ് മാസത്തിൽ റഷ്യ ഈ പദ്ധതിയിൽ ചേർന്നു, അങ്ങനെ സർക്കിൾ പൂർത്തിയാക്കി. [28] നിർദ്ദേശിച്ച ഏഷ്യ-പസഫിക്കിന്റെ സ്വതന്ത്ര വ്യാപാര മേഖല2006-ൽ ഹനോയിയിൽ നടന്ന ഉച്ചകോടിയിൽ ഏഷ്യ-പസഫിക്കിന്റെ സ്വതന്ത്ര വ്യാപാര മേഖല (Free Trade Area of the Asia-Pacific-എഫ്ടിഎഎപി) എന്ന ആശയം അപെക് ആദ്യമായി ഔപചാരികമായി ചർച്ച ചെയ്തു. എന്നിരുന്നാലും, അത്തരമൊരു പ്രദേശത്തിനായുള്ള നിർദ്ദേശം കുറഞ്ഞത് 1966 മുതൽ ഒരു പസഫിക് സ്വതന്ത്ര വ്യാപാര കരാർ നിർദ്ദേശത്തിനായുള്ള ജാപ്പനീസ് സാമ്പത്തിക ശാസ്ത്രജ്ഞനായ Kiyoshi Kojima ന്റെ നിർദ്ദേശം മുതൽ നിലവിലുണ്ട്. അന്ന് ഇതിന് ചെറിയ സ്വാധീനം മാത്രമേ ലഭിച്ചിരുന്നുവെങ്കിലും, ഈ ആശയം പസഫിക് ട്രേഡ് ആൻഡ് ഡെവലപ്‌മെന്റ് കോൺഫറൻസിന്റെ രൂപീകരണത്തിലേക്കും പിന്നീട് 1980-ൽ പസഫിക് ഇക്കണോമിക് കോ-ഓപ്പറേഷൻ കൗൺസിലിന്റെയും തുടർന്ന് 1989-ൽ അപെക്-ന്റെയും രൂപീകരണത്തിലേക്ക് നയിച്ചു. 2006-ലെ ഉച്ചകോടിയുടെ പശ്ചാത്തലത്തിൽ, സാമ്പത്തിക ശാസ്ത്രജ്ഞനായ സി. ഫ്രെഡ് ബെർഗ്‌സ്റ്റൺ, അക്കാലത്തെ ഏതെങ്കിലും കരാറിൽ ഏർപ്പെട്ടിരുന്ന കക്ഷികളിൽ അമേരിക്ക ഉൾപ്പെടെയുള്ള ഏഷ്യ-പസഫിക്കിന്റെ സ്വതന്ത്ര വ്യാപാര കരാറിന് വാദിച്ചു. [29] അദ്ദേഹത്തിന്റെ ആശയങ്ങൾ ഈ ആശയത്തെ പിന്തുണയ്ക്കാൻ അപെക് ബിസിനസ് ഉപദേശക സമിതിയെ ബോധ്യപ്പെടുത്തി. അനുബന്ധമായി, ആസിയാനും നിലവിലുള്ള സ്വതന്ത്ര വ്യാപാര ഉടമ്പടി (എഫ്ടിഎ) പങ്കാളികളും റീജിയണൽ കോംപ്രിഹെൻസീവ് ഇക്കണോമിക് പാർട്ണർഷിപ്പുമായി (ആർസിഇപി) ചർച്ച നടത്തി, റഷ്യയെ ഔദ്യോഗികമായി ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടില്ല. [30] ചൈനയോ റഷ്യയോ ഉൾപ്പെടാത്ത ട്രാൻസ്-പസഫിക് പാർട്ണർഷിപ്പ് (TPP) ഈ മേഖലയിൽ യുഎസ് പ്രോത്സാഹിപ്പിച്ച വ്യാപാര ചർച്ചയായി മാറി. 2014-ൽ ബെയ്ജിംഗിൽ നടന്ന അപെക് ഉച്ചകോടിയിൽ മൂന്ന് പദ്ധതികളും ചർച്ചയിലായിരുന്നു. [31] അപെക് സമ്മേളനത്തിന് മുന്നോടിയായി ബെയ്ജിംഗിലെ യുഎസ് എംബസിയിൽ പ്രസിഡന്റ് ഒബാമ ടിപിപി മീറ്റിംഗ് സംഘടിപ്പിച്ചു. [32] ദോഹ റൗണ്ട് വേൾഡ് ട്രേഡ് ഓർഗനൈസേഷന്റെ ചർച്ചകളിലെ പുരോഗതിയുടെ അഭാവം മൂലവും ധാരാളം സ്വതന്ത്ര വ്യാപാര കരാറുകളുടെ ഓവർലാപ്പിംഗും പരസ്പരവിരുദ്ധവുമായ ഘടകങ്ങൾ സൃഷ്ടിച്ച "നൂഡിൽ ബൗൾ" ഇഫക്റ്റ് മറികടക്കാനുള്ള ഒരു മാർഗമെന്ന നിലയിലാണ് ഒരു എഫ്ടിഎഎപി എന്ന നിർദ്ദേശം ഉയർന്നുവന്നത്. 2007-ൽ 60 സ്വതന്ത്ര വ്യാപാര കരാറുകൾ, തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യയിലും ഏഷ്യ-പസഫിക് മേഖലയിലും കൂടിയുണ്ടായിരുന്നു. [33] 2012-ൽ ആസിയാൻ+6 രാജ്യങ്ങൾക്ക് മാത്രം 339 സ്വതന്ത്ര വ്യാപാര കരാറുകൾ ഉണ്ടായിരുന്നു - അവയിൽ പലതും ഉഭയകക്ഷി കരാറുകളായിരുന്നു. [d] വ്യാപാര നിയന്ത്രണങ്ങൾ കുറയ്ക്കുന്നതിന് സ്വയം പരിമിതപ്പെടുത്തുന്ന ദോഹ റൗണ്ടിനേക്കാൾ വ്യാപ്തിയിൽ എഫ്ടിഎഎപി കൂടുതൽ അഭിലഷണീയമാണ്. എഫ്ടിഎഎപി ഒരു സ്വതന്ത്ര വ്യാപാര മേഖല സൃഷ്ടിക്കും, അത് മേഖലയിലെ വാണിജ്യവും സാമ്പത്തിക വളർച്ചയും ഗണ്യമായി വികസിപ്പിക്കും. [33] [35] സാമ്പത്തിക വികാസവും വ്യാപാരത്തിലെ വളർച്ചയും ആസിയാൻ പ്ലസ് ത്രീ ( ആസിയാൻ + ചൈന, ദക്ഷിണ കൊറിയ, ജപ്പാൻ) പോലുള്ള മറ്റ് പ്രാദേശിക സ്വതന്ത്ര വ്യാപാര മേഖലകളുടെ പ്രതീക്ഷകളെ മറികടക്കും. [36] അപെക് അംഗങ്ങൾക്കുള്ളിലെ വ്യാപാരം വഴിതിരിച്ചുവിടുന്നത് വ്യാപാര അസന്തുലിതാവസ്ഥയും വിപണി സംഘർഷങ്ങളും മറ്റ് പ്രദേശങ്ങളിലെ രാഷ്ട്രങ്ങളുമായി സങ്കീർണതകളും സൃഷ്ടിക്കുമെന്ന് ചില വിമർശനങ്ങളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. [35] അംഗ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ തമ്മിലുള്ള അവശ്യ പഠനങ്ങൾ, വിലയിരുത്തലുകൾ, ചർച്ചകൾ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്ന എഫ്‌ടിഎഎപിയുടെ വികസനത്തിന് വർഷങ്ങളെടുക്കുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. [33] രാഷ്ട്രീയ ഇച്ഛാശക്തിയുടെ അഭാവവും ആഭ്യന്തര രാഷ്ട്രീയത്തിലെ സ്വതന്ത്ര വ്യാപാരത്തിനെതിരായ ജനകീയ പ്രക്ഷോഭങ്ങളും ലോബിയിംഗും ഇതിനെ ബാധിക്കുന്നു. [33] [37] 2014-ൽ ബെയ്ജിംഗിൽ നടന്ന അപെക് ഉച്ചകോടിയിൽ, എഫ്‌ടിഎഎപിയിൽ "ഒരു കൂട്ടായ തന്ത്രപരമായ പഠനം" ആരംഭിക്കാനും 2016 അവസാനത്തോടെ പഠനം നടത്താനും ബന്ധപ്പെട്ടവരുമായി കൂടിയാലോചിക്കാനും ഫലം റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യാനും ഉദ്യോഗസ്ഥരോട് നിർദ്ദേശിക്കാനും [38] നേതാക്കൾ സമ്മതിച്ചു. അപെക് എക്സിക്യൂട്ടീവ് ഡയറക്ടർ അലൻ ബൊള്ളാർഡ് എലൈറ്റ് ടോക്ക് ഷോയിൽ എഫ്ടിഎഎപി ഭാവിയിൽ അപെക്-ന്റെ വലിയ ലക്ഷ്യമായിരിക്കുമെന്ന് വെളിപ്പെടുത്തി. [39] ട്രാൻസ്-പസഫിക് പങ്കാളിത്തത്തിൽ 21 അപെക് അംഗങ്ങളിൽ 12 പേർ ഉൾപ്പെടുന്നു, കൂടാതെ മറ്റ് അപെക് അംഗങ്ങളുടെ പ്രവേശനത്തിനുള്ള വ്യവസ്ഥകളും ഉണ്ടായിരുന്നു, അതിൽ അഞ്ച് അംഗത്വത്തിൽ താൽപ്പര്യം പ്രകടിപ്പിച്ചു. അപെക് സ്റ്റഡി സെന്റർ കൺസോർഷ്യം1993-ൽ, അംഗ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളിലെ സർവകലാശാലകൾക്കും ഗവേഷണ സ്ഥാപനങ്ങൾക്കുമിടയിൽ അപെക് പഠന കേന്ദ്രങ്ങളുടെ (എപിസി) ഒരു ശൃംഖല സ്ഥാപിക്കാൻ അപെക് നേതാക്കൾ തീരുമാനിച്ചു. അംഗ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളുടെ തൃതീയ, ഗവേഷണ സ്ഥാപനങ്ങൾക്കിടയിൽ സഹകരണം വളർത്തിയെടുക്കുക, അങ്ങനെ പ്രധാന പ്രാദേശിക സാമ്പത്തിക വെല്ലുവിളികളിൽ മികച്ച അക്കാദമിക് സഹകരണം നേടുക എന്നതാണ് ലക്ഷ്യം. അപെക് കോൺഫറൻസിൽ നിന്ന് സ്വാതന്ത്ര്യം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിന്, എപിസി-കൾ സ്വതന്ത്രമായി ധനസഹായം നൽകുകയും അവരുടെ സ്വന്തം ഗവേഷണ വിഷയങ്ങൾ തിരഞ്ഞെടുക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. [40] 2018 ഡിസംബർ വരെ, അംഗ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളിൽ 70 എപിസി-കൾ ഉണ്ട്. ഓരോ വർഷവും ആതിഥേയ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ ഒരു വാർഷിക സമ്മേളനം നടത്താറുണ്ട്. [40] അപെക് ബിസിനസ് ഉപദേശക സമിതി1995 നവംബറിൽ അപെക് സാമ്പത്തിക നേതാക്കൾ അപെക് ബിസിനസ് അഡൈ്വസറി കൗൺസിൽ (എബിഎസി) രൂപീകരിച്ചത്, ബോഗോർ ലക്ഷ്യങ്ങളും മറ്റ് നിർദ്ദിഷ്ട ബിസിനസ്സ് മേഖല മുൻഗണനകളും കൈവരിക്കുന്നതിനുള്ള മാർഗങ്ങളെക്കുറിച്ച് അപെക് സാമ്പത്തിക നേതാക്കൾക്ക് ഉപദേശം നൽകാനും സഹകരണത്തിന്റെ പ്രത്യേക മേഖലകളിൽ ബിസിനസ്സ് കാഴ്ചപ്പാട് നൽകാനും ലക്ഷ്യമിട്ടാണ്. [41] [42] ഓരോ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയും സ്വകാര്യ മേഖലയിൽ നിന്ന് എബിഎസി-ലേക്ക് മൂന്ന് അംഗങ്ങളെ വരെ നാമനിർദ്ദേശം ചെയ്യുന്നു. ഈ ബിസിനസ്സ് നേതാക്കൾ വിശാലമായ വ്യവസായ മേഖലകളെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു. ഏഷ്യ-പസഫിക് മേഖലയിലെ ബിസിനസ്, നിക്ഷേപ അന്തരീക്ഷം മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിനുള്ള ശുപാർശകൾ അടങ്ങുന്ന ഒരു വാർഷിക റിപ്പോർട്ട് എബിഎസി, അപെക് സാമ്പത്തിക നേതാക്കൾക്ക് നൽകുന്നു, കൂടാതെ മുൻഗണനയുള്ള പ്രാദേശിക വിഷയങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള ബിസിനസ്സ് വീക്ഷണങ്ങൾ വിവരിക്കുന്നു. അപെക് ഇക്കണോമിക് ലീഡേഴ്സ് മീറ്റിംഗിന്റെ ഔദ്യോഗിക അജണ്ടയിലുള്ള ഏക സർക്കാരിതര സംഘടന കൂടിയാണ് എബിഎസി. [43] വാർഷിക അപെക് സാമ്പത്തിക നേതാക്കളുടെ മീറ്റിംഗുകൾ1989-ൽ രൂപീകൃതമായതുമുതൽ, എല്ലാ അംഗ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളിൽ നിന്നുമുള്ള പ്രതിനിധികളുമായി അപെക് വാർഷിക മീറ്റിംഗുകൾ നടത്തിയിട്ടുണ്ട്. ആദ്യ നാല് വാർഷിക യോഗങ്ങളിൽ മന്ത്രിതല ഉദ്യോഗസ്ഥർ പങ്കെടുത്തു. 1993 മുതൽ, വാർഷിക മീറ്റിംഗുകൾക്ക് അപെക് എക്കണോമിക് ലീഡേഴ്സ് മീറ്റിങ് എന്ന് പേരിട്ടു, തായ്വാൻ ഒഴികെയുള്ള എല്ലാ അംഗ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളിലെയും ഗവൺമെന്റ് മേധാവികൾ ഇതിൽ പങ്കെടുക്കുന്നു. സമാനമായ സ്വഭാവം ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും, വാർഷിക നേതാക്കളുടെ മീറ്റിംഗുകളെ ഉച്ചകോടികൾ എന്ന് വിളിക്കുന്നില്ല. മീറ്റിംഗ് സംഭവവികാസങ്ങൾ1997-ൽ വാൻകൂവറിൽ അപെക് യോഗം നടന്നു. റോയൽ കനേഡിയൻ മൗണ്ടഡ് പോലീസ് ഉദ്യോഗസ്ഥർ പ്രതിഷേധക്കാർക്ക് നേരെ കുരുമുളക് സ്പ്രേ പ്രയോഗിച്ചതിനെത്തുടർന്ന് വിവാദം ഉയർന്നു. ഇന്തോനേഷ്യൻ പ്രസിഡന്റ് സുഹാർട്ടോയെപ്പോലുള്ള സ്വേച്ഛാധിപത്യ നേതാക്കളുടെ സാന്നിധ്യത്തെ പ്രതിഷേധക്കാർ എതിർത്തു. [44] 2001-ൽ ഷാങ്ഹായിൽ നടന്ന ലീഡേഴ്സ് മീറ്റിംഗിൽ, അപെക് നേതാക്കൾ ഒരു പുതിയ റൗണ്ട് വ്യാപാര ചർച്ചകൾക്കും വ്യാപാര ശേഷി വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള സഹായ പരിപാടിക്ക് പിന്തുണ നൽകാനും ശ്രമിച്ചു, ഇത് ഏതാനും ആഴ്ചകൾക്ക് ശേഷം ദോഹ വികസന അജണ്ടയുടെ സമാരംഭത്തിലേക്ക് നയിച്ചു. ഓപ്പൺ മാർക്കറ്റ് നടപ്പാക്കൽ, ഘടനാപരമായ പരിഷ്കരണം, ശേഷി വർധിപ്പിക്കൽ എന്നിവയ്ക്ക് ഊന്നൽ നൽകിക്കൊണ്ട് അമേരിക്ക നിർദ്ദേശിച്ച ഷാങ്ഹായ് ഉടമ്പടിയും യോഗം അംഗീകരിച്ചു. കരാറിന്റെ ഭാഗമായി, 5 വർഷത്തിനുള്ളിൽ ഏഷ്യ-പസഫിക് മേഖലയിലെ വ്യാപാര ഇടപാടുകളുടെ ചെലവ് 5 ശതമാനം കുറയ്ക്കുക, വിവരസാങ്കേതിക ചരക്കുകളും സേവനങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട വ്യാപാര ഉദാരവൽക്കരണ നയങ്ങൾ പിന്തുടരുക എന്നീ അപെക് സുതാര്യത മാനദണ്ഡങ്ങൾ വികസിപ്പിക്കുന്നതിനും നടപ്പിലാക്കുന്നതിനും യോഗം പ്രതിജ്ഞാബദ്ധമാണ്. 2003ൽ, ഒക്ടോബറിൽ ബാങ്കോക്കിൽ നടക്കുന്ന അപെക് നേതാക്കളുടെ യോഗത്തെ ആക്രമിക്കാൻ ജെമാ ഇസ്‌ലാമിയ നേതാവ് റിദുവാൻ ഇസാമുദ്ദീൻ പദ്ധതിയിട്ടിരുന്നു. ആക്രമണത്തിന്റെ ആസൂത്രണം പൂർത്തിയാക്കുന്നതിന് മുമ്പ് 2003 ഓഗസ്റ്റ് 11-ന് തായ്‌ലൻഡിലെ അയുത്തായ നഗരത്തിൽ തായ് പോലീസ് പിടികൂടി. 2004-ൽ ലീഡേഴ്സ് മീറ്റിംഗിന് ആതിഥേയത്വം വഹിക്കുന്ന ആദ്യത്തെ ദക്ഷിണ അമേരിക്കൻ രാജ്യമായി ചിലി മാറി. ആ വർഷത്തെ അജണ്ട തീവ്രവാദവും വാണിജ്യവും, ചെറുകിട ഇടത്തരം സംരംഭങ്ങളുടെ വികസനം, സ്വതന്ത്ര കരാറുകളുടെയും പ്രാദേശിക വ്യാപാര കരാറുകളുടെയും ആലോചന എന്നിവയിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചു. 2005 ലെ ലീഡേഴ്സ് മീറ്റിംഗ് ദക്ഷിണ കൊറിയയിലെ ബുസാനിൽ നടന്നു. ഡിസംബറിൽ ഹോങ്കോങ്ങിൽ നടന്ന 2005-ലെ ഡബ്ല്യുടിഒ മന്ത്രിതല സമ്മേളനത്തിന് മുന്നോടിയായുള്ള ദോഹ റൗണ്ട് വേൾഡ് ട്രേഡ് ഓർഗനൈസേഷൻ (ഡബ്ല്യുടിഒ) ചർച്ചകളിൽ യോഗം ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചു. ആഴ്ചകൾക്ക് മുമ്പ്, കാർഷിക വ്യാപാര തടസ്സങ്ങൾ കുറയ്ക്കുന്നതിന് കേന്ദ്രീകരിച്ച് യുണൈറ്റഡ് സ്റ്റേറ്റ്സും യൂറോപ്യൻ യൂണിയനും ഉൾപ്പെടെ നിരവധി ഡബ്ല്യുടിഒ അംഗങ്ങൾ തമ്മിൽ പാരീസിൽ വ്യാപാര ചർച്ചകൾ നടന്നിരുന്നു. കാർഷിക സബ്‌സിഡി കുറയ്ക്കാൻ യൂറോപ്യൻ യൂണിയൻ സമ്മതിക്കണമെന്ന് ഉച്ചകോടിയിൽ അപെക് നേതാക്കൾ ആവശ്യപ്പെട്ടു. അപെക് ക്ലൈമറ്റ് നെറ്റ്‌വർക്ക് വർക്കിംഗ് ഗ്രൂപ്പ് സ്ഥാപിച്ച കാലാവസ്ഥാ വിവര പങ്കിടൽ സംരംഭത്തിന്റെ തുടർച്ചയായി, ബുസാനിൽ അപെക് കാലാവസ്ഥാ കേന്ദ്രം സ്ഥാപിക്കാൻ നേതാക്കൾ തീരുമാനിച്ചു. ബുസാനിൽ അപെക്കിനെതിരെ സമാധാനപരമായ പ്രതിഷേധം സംഘടിപ്പിച്ചെങ്കിലും മീറ്റിംഗ് ഷെഡ്യൂളിനെ ബാധിച്ചില്ല. 2006 നവംബർ 19 ന് ഹനോയിയിൽ നടന്ന ലീഡേഴ്സ് മീറ്റിംഗിൽ, തീവ്രവാദത്തെയും സുരക്ഷയ്‌ക്കെതിരായ മറ്റ് ഭീഷണികളെയും അപലപിച്ചുകൊണ്ട് ആഗോള സ്വതന്ത്ര വ്യാപാര ചർച്ചകൾക്ക് ഒരു പുതിയ തുടക്കത്തിനായി അപെക് നേതാക്കൾ ആഹ്വാനം ചെയ്തു. ആ വർഷം ആണവ പരീക്ഷണവും മിസൈൽ പരീക്ഷണ വിക്ഷേപണവും നടത്തിയതിന് ഉത്തരകൊറിയയെ അപെക് വിമർശിച്ചു, ആണവ നിരായുധീകരണത്തിനായുള്ള "കോൺക്രീറ്റും ഫലപ്രദവുമായ" നടപടികൾ സ്വീകരിക്കാൻ രാജ്യത്തെ പ്രേരിപ്പിച്ചു. സാമ്പത്തിക വിഷയങ്ങൾക്കു പുറമെ മേഖലയിലെ ആണവ വ്യാപനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ആശങ്കകളും ചർച്ച ചെയ്യപ്പെട്ടു. വേൾഡ് ട്രേഡ് ഓർഗനൈസേഷനിൽ ചേരാനുള്ള റഷ്യയുടെ ശ്രമത്തിന്റെ ഭാഗമായാണ് അമേരിക്കയും റഷ്യയും കരാർ ഒപ്പിട്ടത്. അപെക് ഓസ്ട്രേലിയ 2007 ലീഡേഴ്സ് മീറ്റിംഗ് 2007 സെപ്റ്റംബർ 2 മുതൽ 9 വരെ സിഡ്‌നിയിൽ നടന്നു. സാമ്പത്തിക വികസനവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് ഊർജ്ജ തീവ്രത 25% കുറയ്ക്കുക എന്ന "അഭിലാഷ ലക്ഷ്യം" രാഷ്ട്രീയ നേതാക്കൾ അംഗീകരിച്ചു. [45] പ്രതീക്ഷിക്കുന്ന പ്രതിഷേധക്കാർക്കും തീവ്രവാദികൾക്കും എതിരെ വായുവിലൂടെയുള്ള ഷാർപ്പ് ഷൂട്ടറുകളും വിപുലമായ സ്റ്റീൽ-കോൺക്രീറ്റ് ബാരിക്കേഡുകളും ഉൾപ്പെടെയുള്ള അതീവ സുരക്ഷാ സംവിധാനങ്ങൾ വിന്യസിച്ചു. എന്നിരുന്നാലും, പ്രതിഷേധ പ്രവർത്തനങ്ങൾ സമാധാനപരമായിരുന്നു, കൂടാതെ ഓസ്‌ട്രേലിയൻ ടെലിവിഷൻ പ്രോഗ്രാമായ ദി ചേസർ അംഗങ്ങൾ നയിക്കുന്ന ഒരു വ്യാജ നയതന്ത്ര മോട്ടോർ കേഡിലൂടെ സുരക്ഷാ നടപടികൾ മറികടന്ന് ഉള്ളിൽ എളുപ്പത്തിൽ നുഴഞ്ഞുകയറുകയും ചെയ്തു, അവരിൽ ഒരാൾ അൽ-ക്വയ്‌ദ നേതാവ് ഒസാമ ബിൻ ലാദനെപ്പോലെ വസ്ത്രം ധരിച്ചിരുന്നു. 2019 നവംബർ 16-17 തീയതികളിൽ ചിലിയിൽ നടക്കാനിരുന്ന അപെക് ചിലി 2019, അസമത്വം, ജീവിതച്ചെലവ്, പോലീസ് അടിച്ചമർത്തൽ എന്നിവയ്‌ക്കെതിരെ ഒരു വിഭാഗത്തിന്റെ തുടർച്ചയായ പ്രതിഷേധങ്ങൾ കാരണം റദ്ദാക്കപ്പെട്ടു. അപെക് നേതാക്കളുടെ ഗ്രൂപ്പ് ഫോട്ടോഅപെക് എക്കണോമിക് ലീഡേഴ്സ് മീറ്റിംഗിന്റെ അവസാനം, നേതാക്കൾ ഔദ്യോഗിക അപെക് ഫോട്ടോയ്ക്കായി ഒത്തുകൂടുന്നു. ആതിഥേയ അംഗത്തിന്റെ സംസ്കാരം പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്ന തരത്തിൽ നേതാക്കൾ വസ്ത്രം ധരിക്കുന്നതാണ് ഒരു പാരമ്പര്യം. ഈ പാരമ്പര്യം 1993-ൽ അന്നത്തെ യു.എസ് പ്രസിഡന്റ് ബിൽ ക്ലിന്റൻ അനൗപചാരിക വസ്ത്രം ധരിക്കാൻ നേതാക്കളെ നിർബന്ധിക്കുകയും നേതാക്കൾക്ക് തുകൽ ബോംബർ ജാക്കറ്റുകൾ നൽകുകയും ചെയ്തതോടെയാണ്. 2010 ലെ മീറ്റിംഗിൽ, ജപ്പാനിലെ നേതാക്കൾ പരമ്പരാഗത കിമോണോയ്ക്ക് പകരം സ്മാർട്ട് കാഷ്വൽ വസ്ത്രം ധരിച്ചിരുന്നു. അതുപോലെ, 2011-ലെ അപെക് മീറ്റിംഗിന്റെ സ്ഥലമായി 2009-ൽ ഹോണോലുലു തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടപ്പോൾ, പൂക്കളുള്ള കുപ്പായവും പുൽപ്പാവാടയും’ അണിഞ്ഞ നേതാക്കളെ കാണാൻ താൻ ആകാംക്ഷയോടെ കാത്തിരിക്കുകയാണെന്ന് യു.എസ്. പ്രസിഡന്റ് ബരാക് ഒബാമ കളിയാക്കി. മുമ്പത്തെ ഫോട്ടോകൾ കണ്ടതിനുശേഷം, സാമ്പത്തിക ചെലവുചുരുക്കൽ കാലഘട്ടത്തിൽ നേതാക്കൾ അലോഹ ഷർട്ടുകൾ ധരിക്കുന്നത് തെറ്റായ ധാരണ ഉണ്ടാക്കുമെന്ന് ആശങ്കാകുലനായ ഒബാമ പകരം ഈ പാരമ്പര്യം അവസാനിപ്പിക്കാനുള്ള സമയമായിരിക്കുമെന്ന് തീരുമാനിച്ചു. നേതാക്കൾക്ക് പ്രത്യേകം രൂപകല്പന ചെയ്ത അലോഹ ഷർട്ട് സമ്മാനമായി നൽകിയെങ്കിലും ഫോട്ടോയ്ക്ക് വേണ്ടി ധരിക്കുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിച്ചിരുന്നില്ല. 2013-ലെ സമ്മേളനത്തിൽ ഇന്തോനേഷ്യയിലെ ബാലിയിൽനിന്നുള്ള നേതാക്കൾ ബാത്തിക് വസ്ത്രം ധരിച്ചിരുന്നു; ചൈനയിൽ 2014 ടാങ് സ്യൂട്ട് ജാക്കറ്റുകൾ; ഫിലിപ്പീൻസ് 2015 ബറോംഗ് ടാഗലോഗ്സിൽ; പെറുവിൽ 2016 vicuña കമ്പിളി ഷാളുകൾ; 2017-ൽ വിയറ്റ്നാമീസ് സിൽക്ക് ഷർട്ടുകൾ എന്നിവയും ധരിച്ചു. [46]
അപെക് ഉച്ചകോടികൾ
വിമർശനംതൊഴിൽ അവകാശങ്ങൾ, പരിസ്ഥിതി സംരക്ഷണം, സുരക്ഷിതവും താങ്ങാനാവുന്നതുമായ മരുന്ന് ലഭ്യത എന്നിവ നിയന്ത്രിക്കുകയും ഉറപ്പാക്കുകയും ചെയ്യുന്ന ദേശീയ, പ്രാദേശിക നിയമങ്ങളിൽ നിയന്ത്രണങ്ങൾ ഏർപ്പെടുത്തുന്ന സ്വതന്ത്ര വ്യാപാര കരാറുകൾ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിൻറെ പേരിൽ അപെക് വിമർശിക്കപ്പെട്ടു. സംഘടനയുടെ അഭിപ്രായത്തിൽ, "ഏഷ്യ-പസഫിക് മേഖലയിലെ സാമ്പത്തിക വളർച്ച, സഹകരണം, വ്യാപാരം, നിക്ഷേപം എന്നിവ സുഗമമാക്കുന്നതിനുള്ള പ്രധാന ഫോറം" ആണ് "മേഖലയുടെ സാമ്പത്തിക വളർച്ചയും സമൃദ്ധിയും വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിനും ഏഷ്യ-പസഫിക് സമൂഹത്തെ ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതിനും" സ്ഥാപിച്ചത്. [47] അതിന്റെ പങ്കിന്റെ ഫലപ്രാപ്തിയും ന്യായവും ചോദ്യം ചെയ്യപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്, പ്രത്യേകിച്ചും അപെക്ൽ പങ്കെടുക്കാൻ കഴിയാത്ത യൂറോപ്യൻ രാജ്യങ്ങളുടെയും അതിൽ പങ്കെടുക്കാൻ കഴിയാത്തതും എന്നാൽ അതിന്റെ തീരുമാനങ്ങളെ ബാധിക്കുകയും ചെയ്യുന്ന പസഫിക് ദ്വീപ് രാഷ്ട്രങ്ങളുടെയും കാഴ്ചപ്പാടുകളിൽ നിന്ന്. ഇതും കാണുക
കുറിപ്പുകൾ
അവലംബം
കൂടുതൽ വായനയ്ക്ക്
പുറം കണ്ണികൾ
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.jpg)
.jpg)
.jpg)
![ചൈന ക്സി ജിൻപിങ്, പ്രസിഡന്റ്[b]](%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:Xi_Jinping_2019.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
_(cropped).jpg)
.jpg)
_(cropped).jpg)
![തായ്വാൻ സായ് ഇൻഗ്-വെൻ, പ്രസിഡന്റ് (പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നത്മോ റിസ് ചാങ്)[a]](%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:%E8%94%A1%E8%8B%B1%E6%96%87%E5%AE%98%E6%96%B9%E5%85%83%E9%A6%96%E8%82%96%E5%83%8F%E7%85%A7.png)
.jpg)
.jpg)
![വിയറ്റ്നാം ന്യൂവൻ സുവാൻ ഫുക്, പ്രസിഡന്റ്[c]](%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:%D0%9D%D0%B3%D1%83%D0%B5%D0%BD_%D0%A1%D1%83%D0%B0%D0%BD_%D0%A4%D1%83%D0%BA_(01-12-2021).jpg)
.jpg)
Portal di Ensiklopedia Dunia
