കാൽസ്യം സൾഫൈഡ്

ഇംഗ്ലീഷ് വിലാസം

https://ml.wikipedia.org/wiki/Calcium_sulfide

Calcium sulfide

Names
IUPAC name Calcium sulfide
Other names Calcium monosulfide, Hepar calcies, Sulfurated lime Oldhamite
Identifiers
CAS Number	20548-54-3 Y
3D model (JSmol)	Interactive image Interactive image
ChEBI	CHEBI:81055
ChemSpider	8373113 Y
ECHA InfoCard	100.039.869
EC Number	243-873-5
KEGG	C17392 Y
PubChem CID	10197613
UNII	1MBW07J51Q Y
CompTox Dashboard (EPA)	DTXSID30885140
InChI
SMILES
Properties
Chemical formula	CaS
Molar mass	72.143 g/mol
Appearance	white crystals hygroscopic
സാന്ദ്രത	2.59 g/cm3
ദ്രവണാങ്കം
Solubility in water	hydrolyses
Solubility	insoluble in alcohol reacts with acid
Refractive index (nD)	2.137
Structure
Crystal structure	Halite (cubic), cF8
Space group	Fm3m, No. 225
Coordination geometry	Octahedral (Ca2+); octahedral (S2−)
Hazards
Occupational safety and health (OHS/OSH):
Main hazards	H2S source
GHS labelling:
Pictograms
Signal word	Warning
Hazard statements	H315, H319, H335, H400
Precautionary statements	P261, P273, P305+P351+P338
NFPA 704 (fire diamond)	2 0 3
Related compounds
Other anions	Calcium oxide
Other cations	Magnesium sulfide Strontium sulfide Barium sulfide
Except where otherwise noted, data are given for materials in their standard state (at 25 °C [77 °F], 100 kPa). | colspan=2 |  N verify (what is: Y/N?) Infobox references

CaS എന്ന രാസസൂത്രത്തോടുകൂടിയ രാസസംയുക്തമാണ് കാൽസ്യം സൾഫൈഡ്. ഈ വെളുത്ത വസ്തു ക്രിസ്റ്റലീകരിക്കുമ്പോൾ റോക്ക് സാൾട്ട് പോലുള്ള പരലുകളാവുന്നു. സൾഫൈഡ് അയോണുകൾ അടങ്ങിയിരിക്കുന്ന പല ലവണങ്ങളെയും പോലെ, CaS നും സാധാരണയായി H₂S ന്റെ ദുർഗന്ധമുണ്ട്. ഇത് ഉപ്പിന്റെ ജലവിശ്ലേഷണത്താൽ രൂപം കൊള്ളുന്ന ഈ വാതകത്തിന്റെ ചെറിയ അളവിൽ നിന്ന് ഉണ്ടാകുന്നു.

കാൽസ്യം സൾഫേറ്റിന്റെ "കാർബോതെർമിക് റിഡക്ഷൻ" വഴി കാൽസ്യം സൾഫൈഡ് നിർമ്മിക്കാം.

CaSO₄ + 2 C → CaS + 2 CO₂

സോഡിയം കാർബണേറ്റ് ഉൽ‌പാദിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള ഒരു കാലത്തെ പ്രധാന വ്യാവസായിക പ്രക്രിയയായ ലെബ്ലാങ്ക് പ്രക്രിയയിലെ ഒരു ഉപോൽപ്പന്നം കൂടിയാണ് CaS. ഈ പ്രക്രിയയിൽ സോഡിയം സൾഫൈഡ് കാൽസ്യം കാർബണേറ്റുമായി പ്രതിപ്രവർത്തിക്കുന്നു:

Na₂S + CaCO₃ → CaS + Na₂CO₃

ഇങ്ങനെ നിർമ്മിക്കപ്പെടുന്ന ദശലക്ഷക്കണക്കിന് ടൺ കാൽസ്യം സൾഫൈഡ് ഉപേക്ഷിക്കപ്പെടുന്നത് വ്യാപകമായ മലിനീകരണത്തിന് കാരണമാകുന്നു. ^[1]

കാൽസ്യം സൾഫൈഡ് (ഈർപ്പമുള്ള വായു ഉൾപ്പെടെ) ജലവുമായി സമ്പർക്കത്തിലേർപ്പെടുമ്പോൾ Ca(SH)₂, Ca (OH)₂, Ca (SH) (OH) എന്നിവയുടെ മിശ്രിതം നൽകുന്നു.

CaS + H₂O → Ca(SH)(OH)

Ca (SH) (OH) + H₂O → Ca(OH)₂ + H₂S.

കാൽസ്യം സൾഫൈഡ് ഹൈഡ്രോക്ലോറിക് ആസിഡ് പോലുള്ള ആസിഡുകളുമായി പ്രതിപ്രവർത്തിച്ച് വിഷപദാർത്ഥമായ ഹൈഡ്രജൻ സൾഫൈഡ് വാതകം പുറപ്പെടുവിക്കുന്നു.

CaS + 2 HCl → CaCl<sub id="mwWw">2</sub> + H₂S.

കാൽസ്യം സൾഫൈഡ് ഫോസ്ഫോറസന്റ് സ്വഭാവമുള്ളതാണ്. ഇത് ഒരു പ്രകാശ സ്രോതസ്സ് നീക്കം ചെയ്തതിനുശേഷം ഒരു മണിക്കൂർ വരെ രക്തനിറത്തിൽ തിളങ്ങും. ^[2]

കാൽസ്യം സൾഫൈഡിന്റെ ധാതുരൂപത്തിലുള്ള പദാർത്ഥമാണ് ഓൾഥാമൈറ്റ്. ഉൽക്കാശിലകളുടെ അപൂർവ ഘടകം കൂടിയാണിത്. സൗര നെബുലയുടെ ഗവേഷണത്തിന് ഇതിൽ പ്രാധാന്യമുണ്ട്. ^{[3] [4]} കൽക്കരി മാലിന്യങ്ങൾ കത്തിക്കുമ്പോഴും കാൽസ്യം സൾഫൈഡ് ഉൽ‌പാദിപ്പിക്കപ്പെടുന്നു. ^[5]