മംഗോളിയയുടെ ചരിത്രം

സിയോങ്‌നു (Xiongnu ബിസി മൂന്നാം നൂറ്റാണ്ട് - എഡി ഒന്നാം നൂറ്റാണ്ട്), സിയാൻബെയ് (Xianbei എഡി 93–234), റൗറാൻ ഖഗാനേറ്റ് (330–555), ഒന്നാം തുർക്കിക് ഖഗാനേറ്റ്(552–603), രണ്ടാം തുർക്കിക് ഖഗാനേറ്റ് (682–744) തുടങ്ങിയ വിവിധ നാടോടി സാമ്രാജ്യങ്ങൾ ഇന്നത്തെ മംഗോളിയയിൽ ഉൾപ്പെടുന്ന പ്രദേശങ്ങൾ ഭരിച്ച രാജവംശങ്ങളാണ്. ഇപ്പോൾ സാംസാരിക്കപ്പെടാത്തതും മംഗോളിയൻ ഭാഷയുമായി ബന്ധമുള്ളതുമായ ഖിതാൻ ഭാഷ സംസാരിച്ചിരുന്ന ഖിതാൻ ജനത ^[1] ലിയാവോ രാജവംശം (916–1125) എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഒരു സാമ്രാജ്യം സ്ഥാപിച്ചു, മംഗോളിയയും വടക്കൻ ചൈനയുടെ ചില ഭാഗങ്ങളും, വടക്കൻ കൊറിയയും, ഇന്നത്തെ റഷ്യൻ കിഴക്കൻ ഭാഗങ്ങളും ഭരിച്ചു.

1206-ൽ മംഗോളിയൻ ഗോത്രങ്ങളെ ഒന്നിപ്പിക്കാൻ ജെങ്കിസ് ഖാന് സാധിച്ചത് ആ ജനതയെ ഒരു പോരാട്ട ശക്തിയാക്കി, അത് ലോക ചരിത്രത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ തുടർച്ചയായ സാമ്രാജ്യമായ മംഗോളിയൻ സാമ്രാജ്യം (1206–1368) സ്ഥാപിച്ചു. മംഗോളിയൻ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ ശിഥിലീകരണത്തിനുശേഷം, ഖാൻബാലിക് (ഇന്നത്തെ ബെയ്‌ജിങ്ങ്‌) ആസ്ഥാനമാക്കി ലിങ്‌ബെയ് പ്രവിശ്യയുടെ ഭാഗമായി ഭരിക്കപ്പെട്ട യുവാൻ രാജവംശം (1271–1368) മംഗോളിയയെ ഭരിച്ചു. യുവാൻ ചക്രവർത്തിമാർ ടിബറ്റൻ ബുദ്ധമതത്തിലേക്ക് പരിവർത്തനം ചെയ്ത് പ്രചരിപ്പിച്ചതോടെയാണ് മംഗോളിയയിലെ ബുദ്ധമതം ആരംഭിച്ചത്.

1368-ൽ മംഗോളിയൻ നേതൃത്വത്തിലുള്ള യുവാൻ രാജവംശത്തിന്റെ തകർച്ചയ്ക്ക് ശേഷം, അവരുടെ സ്വാധീനം മംഗോളിയൻ പീഠഭൂമിയിലേക്ക് മാത്രമായി ഒതുങ്ങി, ഇത് വടക്കൻ യുവാൻ രാജവംശത്തിന്റെ (1368–1635) തുടക്കമിട്ടു. യുവാൻ രാജവംശത്തിന്റെ തകർച്ചയ്ക്ക് ശേഷം മംഗോളിയക്കാർ അവരുടെ മുൻകാല ആഭ്യന്തര കലഹങ്ങളിലേക്കും പഴയ ഷാമനിസ്റ്റ് രീതികളിലേക്കും മടങ്ങി. 16, 17 നൂറ്റാണ്ടുകളിൽ മംഗോളിയയിൽ ബുദ്ധമതം വീണ്ടും ഉയർന്നുവന്നു.

പതിനേഴാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ അവസാനത്തോടെ ഈ പ്രദേശം മന്‌ചു വംശക്കാരായ ചിങ് രാജവംശത്തിന്റെ ഭരണത്തിൻ കീഴിലായി. 1911-ലെ ഷിങ്ഹായ് വിപ്ലവത്തിന്റെ പരിണിതഫലമായി മംഗോളിയ ചിങ് ഭരണത്തിൽനിന്നും സ്വാതന്ത്ര്യം പ്രഖ്യാപിച്ചുവെങ്കിലും 1921-ലെ മംഗോളിയൻ വിപ്ലവത്തിനു ശേഷം മാത്രമേ പൂർണ്ണമായ സ്വാതന്ത്രം അവർക്ക് ലഭിക്കപ്പെട്ടത്, എന്നിരുന്നാലും മംഗോളിയക്ക് അന്താരാഷ്ട്ര അംഗീകാരം ലഭിക്കാൻ 1945 വരെ കാത്തിരിക്കേണ്ടിവന്നു.^[2]