Confirmed COVID-19 cases in mainland China per million inhabitants by province as of 13 ഏപ്രിൽ 2020[update][[Category:Articles containing potentially dated statements from പ്രയോഗരീതിയിൽ പിഴവ്: അപ്രതീക്ഷിതമായ < ഓപ്പറേറ്റർ]][1]
ചൈനയിലെ ഹുബെ പ്രവിശ്യയുടെ തലസ്ഥാനമായ വുഹാൻ നഗരത്തിൽ നിഗൂഢവും സംശയാസ്പദവുമായ ന്യുമോണിയ കേസുകളുടെ ഒരു കൂട്ടത്തോടെയാണ് കോവിഡ് -19 പാൻഡെമിക് ഉത്ഭവിച്ചത്. ഒരു വുഹാൻ ആശുപത്രി 2019 ഡിസംബർ 27 ന് രോഗ നിയന്ത്രണത്തിനും പ്രതിരോധത്തിനും (സിഡിസി) പ്രാദേശിക കേന്ദ്രത്തെയും ആരോഗ്യ കമ്മീഷനുകളെയും അറിയിച്ചു. സ്ഥിരീകരിക്കാത്ത രേഖകൾ ഇൻറർനെറ്റിൽ പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടതിന്‌ ശേഷം ഡിസംബർ 31 ന് ഹുവാനൻ സീഫുഡ് മാർക്കറ്റുമായി ബന്ധപ്പെട്ട അജ്ഞാത ന്യൂമോണിയ കേസുകൾ ഉണ്ടെന്ന് വുഹാൻ സിഡിസി സമ്മതിച്ചു. രോഗം പടരാനുള്ള സാധ്യത ഉടൻ തന്നെ രാജ്യവ്യാപകമായി ശ്രദ്ധ ആകർഷിച്ചു, ബീജിംഗിലെ നാഷണൽ ഹെൽത്ത് കമ്മീഷൻ (എൻ‌എച്ച്‌സി), അടുത്ത ദിവസം വിദഗ്ധരെ വുഹാനിലേക്ക് അയച്ചു. ജനുവരി 8 ന് ന്യുമോണിയയുടെ കാരണമായി ഒരു പുതിയ കൊറോണ വൈറസ് കണ്ടെത്തി.[4]വൈറസിന്റെ സീക്വൻസ് ഉടൻ തന്നെ ഒരു ഓപ്പൺ ആക്‌സസ് ഡാറ്റാബേസിൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു.[5]
വുഹാൻ, ഹുബെ അധികൃതരുടെ കാലതാമസവും വിവാദപരവുമായ പ്രതികരണങ്ങളും ആദ്യഘട്ടത്തിൽ വ്യാപനം തടയുന്നതിൽ പരാജയപ്പെട്ടു. ഇത് പൊതുജനങ്ങളിൽ നിന്നും മാധ്യമങ്ങളിൽ നിന്നും വിമർശനങ്ങൾക്ക് കാരണമായി.[6] ജനുവരി 29 ഓടെ ചൈനയിലെ എല്ലാ പ്രവിശ്യകളിലേക്കും വൈറസ് പടർന്നു.[7][8][9]ചൈനയിലെ എല്ലാ പ്രവിശ്യകളും പൊതുജനാരോഗ്യ അടിയന്തര സാഹചര്യങ്ങളിൽ ഏറ്റവും ഉയർന്ന പ്രതികരണം ആരംഭിച്ചു.[10]ചൈനയ്ക്ക് അപ്പുറം വൈറസ് പടരുന്നുവെന്ന ഭയത്താൽ ശക്തമായ ആരോഗ്യസംരക്ഷണ സംവിധാനങ്ങളില്ലാത്ത സ്ഥലത്തേക്ക് ചൈന “തങ്ങളാലാവുന്നതെല്ലാം ചെയ്യുന്നു” എന്ന ആത്മവിശ്വാസം ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും[11] ജനുവരി 31 ന് [9]ലോകാരോഗ്യ സംഘടന പകർച്ചവ്യാധിയെ "അന്താരാഷ്ട്ര ആശങ്കയുടെ പൊതുജനാരോഗ്യ അടിയന്തരാവസ്ഥ" ആയി പ്രഖ്യാപിച്ചു. ഫെബ്രുവരി 8 ഓടെ, കൊറോണ വൈറസ് അണുബാധയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ന്യുമോണിയ ബാധിച്ച് 724 പേർ മരിച്ചു, 34,878 പേർക്ക് രോഗം ബാധിച്ചതായി സ്ഥിരീകരിച്ചു. ഹുബെയിൽ മാത്രം 24,953 അണുബാധകളും 699 അനുബന്ധ മരണങ്ങളും റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തിട്ടുണ്ട്.[12]
വ്യാപനത്തിന്റെ തുടക്കം മുതൽ അതിനെക്കുറിച്ചുള്ള ചർച്ചകൾ ചൈനീസ് സർക്കാർ സെൻസർ ചെയ്തിരിക്കാം.[13][14]ജനുവരി 25 ന് ചൈനീസ് കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് പാർട്ടി ജനറൽ സെക്രട്ടറിഷി ജിൻപിങ് ചൈന നേരിടുന്ന ഗുരുതരമായ അവസ്ഥയെക്കുറിച്ച് മുന്നറിയിപ്പ് നൽകി.[15][16] പകർച്ചവ്യാധി നിയന്ത്രണത്തിനായി പാർട്ടി പോളിറ്റ് ബ്യൂറോപ്രീമിയർലി കെകിയാങ്ങിന്റെ നേതൃത്വത്തിൽ പ്രത്യേക പ്രമുഖ സംഘം രൂപീകരിച്ചു. ചൈനീസ് പുതുവത്സരാഘോഷങ്ങൾ റദ്ദാക്കി. രാജ്യത്തുടനീളമുള്ള യാത്രക്കാരുടെ താപനില പരിശോധിച്ചു.[17]വുഹാൻ, ഹുബെ എന്നിവയുൾപ്പെടെ വിവിധ പ്രദേശങ്ങളിൽ പകർച്ചവ്യാധി നിയന്ത്രണത്തിനുള്ള കമാൻഡുകൾ (സിഇസി) രൂപീകരിച്ചു. പല അന്തർ-പ്രവിശ്യ ബസ് സർവീസുകളും [18] റെയിൽവേ സർവീസുകളും താൽക്കാലികമായി നിർത്തിവച്ചു.[19]ജനുവരി 29 ആയപ്പോഴേക്കും എല്ലാ ഹുബെ നഗരങ്ങളും ക്വാറന്റൈൻ ചെയ്തു.[20]ഹുവാങ്‌ഗാംഗ്, വെൻ‌ഷൗ, [21] എന്നിവിടങ്ങളിലും മറ്റ് പ്രധാന നഗരങ്ങളിലും കർഫ്യൂ നിയമങ്ങൾ നടപ്പാക്കി.[22] ഈ ഉൽ‌പ്പന്നങ്ങളുടെ ലോക ഉൽ‌പാദന കേന്ദ്രമായിരുന്നിട്ടും 2020 ഫെബ്രുവരിയിൽ ഈ മേഖലയിൽ ഫെയ്സ് മാസ്കുകളുടെയും മറ്റ് സംരക്ഷണ ഗിയറുകളുടെയും വലിയ കുറവുണ്ടായി.[23]പകർച്ചവ്യാധിയെ നേരിടാൻ ചൈനയെ സഹായിക്കുന്നതിന് മറ്റ് രാജ്യങ്ങൾ മെഡിക്കൽ സാധനങ്ങൾ സംഭാവന ചെയ്തു.[24][25][26]
ഫെബ്രുവരി 25 ന്, മെയിൻലാൻഡ് ചൈനയ്ക്ക് പുറത്ത് പുതുതായി സ്ഥിരീകരിച്ച കേസുകളുടെ എണ്ണം ആദ്യമായി അതിരു കവിഞ്ഞു. രാജ്യത്ത് സ്വീകരിച്ച നടപടികളുടെ ഫലപ്രാപ്തിയെ ലോകാരോഗ്യ സംഘടന പ്രശംസിച്ചു.[27]മാർച്ച് 6 ഓടെ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യപ്പെട്ട പുതിയ കേസുകളുടെ എണ്ണം പ്രതിദിനം ദേശീയതലത്തിൽ 100 ൽ താഴെയായി, പ്രതിസന്ധിയുടെ പാരമ്യത്തിൽ പ്രതിദിനം ആയിരങ്ങളിൽ നിന്ന് കുറഞ്ഞു. മാർച്ച് 13 ന്, പുതുതായി അന്യദേശത്തു നിന്നും വന്ന കേസുകളുടെ എണ്ണം ആദ്യമായി ആഭ്യന്തരമായി പകരുന്ന പുതിയ കേസുകളുടെ എണ്ണത്തേക്കാൾ കടന്നു.[28]
പല സർക്കാരുകളുടെയും വിവേചനം അവസാനിപ്പിക്കണമെന്ന് ആവശ്യപ്പെട്ടിട്ടും ഭയം, ചൈനയിലെ പ്രാദേശിക വിവേചനം, ചൈനയ്ക്കകത്തും പുറത്തുമുള്ള വംശീയ വിവേചനം എന്നിവ വർദ്ധിച്ചുവരികയാണ്.[29][30] ചില അഭ്യൂഹങ്ങൾ ചൈനീസ് സോഷ്യൽ മീഡിയയിൽ പ്രചരിച്ചു.[31][32]പ്രതിസന്ധിയെക്കുറിച്ചുള്ള റിപ്പോർട്ടിംഗും വിമർശനങ്ങളും സെൻസർ ചെയ്യുന്നതിനും പ്രതിരോധിക്കുന്നതിനും ചൈനീസ് സർക്കാർ പ്രവർത്തിച്ചിട്ടുണ്ട്. വ്യാപനത്തിന്റെ ഔദ്യോഗിക പ്രതികരണം ക്രിയാത്മകമായി ചിത്രീകരിക്കുന്നു. വൈറസ് കൈകാര്യം ചെയ്യുന്ന മറ്റ് രാജ്യങ്ങൾക്കും അവർ മാനുഷിക സഹായം നൽകിയിട്ടുണ്ട്.[33][34][35] അണുബാധകളുടെയും മരണങ്ങളുടെയും വ്യാപ്തി ചൈനീസ് സർക്കാർ മനഃപൂർവ്വം റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തിട്ടില്ലെന്ന ആശങ്ക വാർത്താ ഏജൻസികൾ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തിട്ടുണ്ട്.[36][37][38]
ഗ്രാഫിക്സ്
ലുവ പിഴവ് ഘടകം:Medical_cases_chart-ൽ 634 വരിയിൽ : attempt to index local 'key' (a number value)
Hold cursor over location to display name; click to go to location article.
All recovered Confirmed Imported[a] Origin of pandemic
As of 23 ഏപ്രിൽ 2020[update][[Category:Articles containing potentially dated statements from പ്രയോഗരീതിയിൽ പിഴവ്: അപ്രതീക്ഷിതമായ < ഓപ്പറേറ്റർ]], there have been 1618 total (769 active) imported cases in mainland China, with no deaths recorded among them:[47]
Tianjin: 7 active imported cases, 53 total imported cases.[71]
Yunnan: 2 active imported cases, 10 total imported cases.[72]
Zhejiang: 11 active imported cases, 50 total imported cases.[73]
See "Notes" section below for imported cases details (all data are given out of total imported cases).
പശ്ചാത്തലം
പുതിയ പകർച്ചവ്യാധികൾ പൊതുജനങ്ങളുടെ ആരോഗ്യത്തിന് ഗുരുതരമായ ഭീഷണി ഉയർത്തുന്നു. തീവ്രമായ ഗവേഷണ ശ്രമങ്ങൾക്കിടയിലും അവയുടെ ഉത്ഭവം പലപ്പോഴും ദുരൂഹമാണ്.[74] ജലദോഷത്തിന് കാരണമാകുന്ന പ്രധാന രോഗകാരികളായി മനുഷ്യ കൊറോണ വൈറസുകൾ (CoVs) അറിയപ്പെട്ടിരുന്നുവെങ്കിലും, [75][76]ഒരു പുതിയ ഇനം കൊറോണ വൈറസ്, അതായത് SARS-CoV, 2002-03 കാലയളവിൽ 29 രാജ്യങ്ങളിൽ പകർച്ചവ്യാധിയുണ്ടാക്കി, ഇത് 8098 പേരെ ബാധിക്കുകയും അതിൽ 774 പേർ മരിക്കുകയും ചെയ്തു. മൃഗങ്ങളുടെ കൊറോണ വൈറസിൽ നിന്നാണ് വൈറസ് ഉണ്ടായതെന്ന് തെളിവുകൾ വ്യക്തമാക്കുന്നു. എങ്ങനെയോ മനുഷ്യരിൽ പ്രവേശിച്ചു.[76][77][78]മൃഗങ്ങളുടെ കൊറോണ വൈറസുകൾ മനുഷ്യർക്ക് അപകടമുണ്ടാക്കുമെന്നും ഇതിന്റെ വ്യാപനം സൂചിപ്പിക്കുന്നു.[76]
2003 ലെ SARS പൊട്ടിപ്പുറപ്പെട്ടതുമുതൽ, ചൈനയിലെ പൊതുജനങ്ങളും ശാസ്ത്ര സമൂഹവും മാരകമായ വൈറസിന്റെ തിരിച്ചുവരവിനെക്കുറിച്ച് ആശങ്കാകുലരാണ്. ഇത് അടുത്ത പൊതുജനാരോഗ്യ പ്രതിസന്ധി കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നതിനായി പൊതുജനാരോഗ്യ സംവിധാനം പരിഷ്കരിക്കാൻ ചൈനീസ് സർക്കാരിനെ പ്രേരിപ്പിച്ചു. [79][80][81]പരിഷ്കരണത്തിന്റെ ഭാഗമായി, വുഹാനിൽ പുതുതായി നിർമ്മിച്ച ബി‌എസ്‌എൽ -4 ലബോറട്ടറിയും വ്യക്തമല്ലാത്ത കാരണങ്ങളാൽ ന്യുമോണിയയെക്കുറിച്ച് അന്വേഷിക്കുന്നതിനുള്ള ദേശീയ കീ ലബോറട്ടറിയും ഉൾപ്പെടുന്ന വിധത്തിൽ പകർച്ചവ്യാധികളുടെ രോഗകാരികളെ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നതിനായി ചൈന ലബോറട്ടറി ശൃംഖല വിപുലീകരിച്ചു.[82]ചൈന സിഡിസിയിലെ ചീഫ് സയന്റിസ്റ്റ് സെങ് ഗുവാങ് വിശ്വസിച്ചത് പകർച്ചവ്യാധി സംബന്ധിച്ച വിവരങ്ങൾ വേഗത്തിൽ പ്രസിദ്ധീകരിക്കുന്നത് വിവരങ്ങളുടെ അഭാവം പകർച്ചവ്യാധി വ്യാപനം കൂടുതൽ വഷളാക്കിയ സാർസ് പകർച്ചവ്യാധിയിൽ നിന്ന് ചൈന പഠിച്ച പാഠമാണ്.[82]
മെച്ചപ്പെട്ട പൊതുജനാരോഗ്യ സംവിധാനത്തിലൂടെ നിരവധി പൊതുജനാരോഗ്യ അത്യാഹിതങ്ങൾ കൈകാര്യം ചെയ്യാൻ ചൈനയ്ക്ക് കഴിഞ്ഞു. മെക്സിക്കോയിൽ നിന്ന് ആരംഭിച്ച 2009 ലെ എച്ച് 1 എൻ 1 ഇൻഫ്ലുവൻസയെ നേരിടാൻ, ചൈന ഒരു സജീവ പ്രതിരോധമായി മാസങ്ങൾക്കുള്ളിൽ 100 ദശലക്ഷം ആളുകൾക്ക് വാക്സിനുകൾ വികസിപ്പിക്കുകയും വിതരണം ചെയ്യുകയും ചെയ്തു.[81]കിഴക്കൻ ചൈനയിൽ 2013 ലെ എച്ച് 7 എൻ 9 പകർച്ചവ്യാധി സമയത്ത്, രോഗം പൊട്ടിപ്പുറപ്പെട്ട് 5 ദിവസത്തിനുശേഷം രാജ്യത്തെ ആരോഗ്യ സംവിധാനം രോഗകാരിയെ തിരിച്ചറിഞ്ഞു. രോഗനിർണയത്തിനുള്ള ടെസ്റ്റ് കിറ്റുകൾ തിരിച്ചറിയുകയും 3 ദിവസത്തിനുശേഷം എല്ലാ പ്രധാന പ്രവിശ്യകളിലും വിതരണം ചെയ്യുകയും ചെയ്തു. മാസങ്ങൾക്കുള്ളിൽ ഫലപ്രദമായ വാക്സിനുകൾ വികസിപ്പിച്ചെടുത്തു. കൂടാതെ, ചൈനീസ് അക്കാദമിക് ലി ലഞ്ചുവാനും സംഘവും ആദ്യമായി വൈറസ് പകരുന്ന രീതികളും തന്മാത്രാ രീതികളും ഫലപ്രദമായ ചികിത്സയും വെളിപ്പെടുത്തി.[83]
എന്നിരുന്നാലും, സതേൺ മെട്രോപോളിസ് ഡെയ്‌ലി പ്രസ്താവിച്ചത്, ആളുകൾ പൊതുജനാരോഗ്യത്തിൽ കൂടുതൽ ശ്രദ്ധ ചെലുത്തിയിട്ടുണ്ടെങ്കിലും, ആരോഗ്യ സംവിധാനത്തിന് സർക്കാർ നൽകുന്ന ധനസഹായം മതിയായതല്ല, കാരണം ചെറിയ മുനിസിപ്പാലിറ്റികളിലെ സിഡിസികൾക്ക് അവരുടെ ജീവനക്കാരെ കുറയ്ക്കേണ്ടിവന്നു. SARS പൊട്ടിപ്പുറപ്പെട്ട് 10 വർഷത്തിനുശേഷം, ശ്വാസകോശ ലക്ഷണങ്ങളുള്ളപ്പോൾ കുറച്ച് ആളുകൾ ഫെയ്സ് മാസ്ക് ധരിച്ചിരുന്നു, ആശുപത്രികൾ പനി ക്ലിനിക്കുകൾ വെട്ടിക്കുറയ്ക്കുകയായിരുന്നു.[84]SARS നെതിരായ അടുത്ത പോരാട്ടത്തിൽ വിജയിക്കുമെന്ന ആത്മവിശ്വാസം ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും, 2003-ൽ SARS പൊട്ടിപ്പുറപ്പെടുന്നതിനെതിരെ പ്രശസ്തി നേടിയ സോങ് നാൻഷാൻ, ഒരു രോഗം പൊട്ടിപ്പുറപ്പെടുന്നതിനെക്കുറിച്ച് ചൈനീസ് ഉദ്യോഗസ്ഥർ ജനങ്ങളോട് കള്ളം പറയുമോ എന്ന കാര്യത്തിൽ യാഥാസ്ഥിതിക മനോഭാവം പുലർത്തി.[81]
മൃഗ വിപണിയെ ചുറ്റിപ്പറ്റിയുള്ള ആദ്യകാല കേസുകൾ മൃഗങ്ങളിൽ നിന്ന് മനുഷ്യരിലേക്ക് പകരാൻ സാധ്യതയുണ്ടെന്ന് നിർദ്ദേശിക്കുകയും പിന്നീട് വൈറസ് രോഗികളിൽ നിന്ന് മറ്റുള്ളവരിലേക്ക് പകരാൻ കഴിയുമെന്ന് കണ്ടെത്തുകയും ചെയ്തു.[85]രോഗലക്ഷണമില്ലാത്ത രോഗികളിൽ നിന്ന് മറ്റുള്ളവരിലേക്ക് വൈറസ് പകരുന്ന കേസുകളുണ്ട്.[86][87]ചൈന എൻ‌എച്ച്‌സിയുടെ അഭിപ്രായത്തിൽ, അടുത്ത സമ്പർക്കം വഴിയാണ് വൈറസ് പകരുന്നത് [88] അതേസമയം വൈറസ് മറഞ്ഞിരിക്കുകയും മലത്തിൽ നിന്ന് പകരുകയും ചെയ്യുമെന്ന് ചിലർ അഭിപ്രായപ്പെട്ടു.[89][90] പനി, വരണ്ട ചുമ, ഡിസ്പ്നിയ, തലവേദന, ന്യുമോണിയ [91]എന്നിവയാണ് വൈറൽ അണുബാധയുടെ സാധാരണ ലക്ഷണങ്ങൾ. ഇവ സാധാരണയായി 2 ആഴ്ച വരെ നീളുന്ന ഇൻകുബേഷൻ സമയത്തിന് ശേഷം പുഷ്ടിപ്പെടുന്നു.[92]മിതമായതും പകർച്ചവ്യാധിയുമായ കേസുകളുടെ നിലനിൽപ്പ് പകർച്ചവ്യാധി നിയന്ത്രണ ശ്രമങ്ങളെ സങ്കീർണ്ണമാക്കുന്നു.[93] ഇൻകുബേഷൻ കാലയളവിൽ പോലും രോഗികൾക്ക് വൈറസ് പകരാൻ കഴിയുമെന്നതും ശ്രദ്ധയിൽ പെട്ടിട്ടുണ്ട്.[94]
വുഹാന്റെ ആദ്യകാല പ്രതികരണം
കണ്ടെത്തൽ
One of the earliest Wuhan MHC notices about the pneumonia epidemic. It was first posted on Weibo on 30 December 2019 and was confirmed by Wuhan CDC the next day (31 December).
ആദ്യത്തെ രോഗം സ്ഥിരീകരിച്ച രോഗിക്ക് 2019 ഡിസംബർ 1-ന് രോഗലക്ഷണങ്ങൾ കണ്ടുതുടങ്ങി, [95] എന്നാൽ ആദ്യ കേസ് നവംബർ 17-ന് ഹുബെ പ്രവിശ്യയിൽ നിന്നുള്ള 55 വയസുള്ള രോഗിയാകാമെന്ന് സൗത്ത് ചൈന മോർണിംഗ് പോസ്റ്റ് പിന്നീട് റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തു.[96][97][98]അടുത്തിടെ, 2020 മാർച്ച് 27 ന്, സർക്കാർ രേഖ ഉദ്ധരിച്ച് വാർത്താ ഏജൻസികൾ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തത്, 2019 ഡിസംബർ 10 ന് രോഗലക്ഷണങ്ങൾ കണ്ടുതുടങ്ങിയ കൊറോണ വൈറസ് രോഗത്തിന് പരിശോധനയിൽ പോസിറ്റീവ് ആണെന്ന് കണ്ടെത്തിയ 57 കാരിയായ സ്ത്രീയെ മാർച്ച് 6 ന് വാൾസ്ട്രീറ്റ് ജേണലിൽ വിവരിച്ചു. [99][100]ആദ്യം സ്ഥിരീകരിച്ച രോഗിക്ക് ഹുവാനൻ സീഫുഡ് മാർക്കറ്റിലേക്ക് ഒരു ബന്ധവും ഇല്ലെങ്കിലും, ഒൻപത് ദിവസത്തിന് ശേഷം വിപണിയിൽ എത്തുന്ന ആളുകൾക്കിടയിൽ വൈറസ് പടർന്നുപിടിക്കാൻ തുടങ്ങി.[101][102]ഡിസംബർ 26 ന്, വുഹാൻ സിഡിസിയിൽ നിന്നും വുഹാൻ സെൻട്രൽ ഹോസ്പിറ്റലിൽ നിന്നും അജ്ഞാത ന്യുമോണിയ ബാധിച്ച ഒരു രോഗിയുടെ സാമ്പിൾ ഷാങ്ഹായ് പിഎച്ച്സിക്ക് ലഭിക്കുകയും സാമ്പിളിനെക്കുറിച്ച് അന്വേഷണം ആരംഭിക്കുകയും ചെയ്തു. പിന്നീട് ഒരു പുതിയ കൊറോണ വൈറസ് ഉണ്ടെന്ന് സ്ഥിരീകരിച്ചു. [101]
അജ്ഞാതമായ ന്യുമോണിയ കേസുകളുടെ ഒരു കൂട്ടം ഹ്യൂബി ഹോസ്പിറ്റൽ ഓഫ് ഇന്റഗ്രേറ്റഡ് ട്രെഡീഷണൽ ചൈനീസ് ആൻഡ് വെസ്റ്റേൺ മെഡിസിനിലെ [103]റെസ്പിറേറ്ററി മെഡിസിൻ ഡിപ്പാർട്ട്മെന്റിന്റെ ഡയറക്ടർ ഴാങ് ജിക്സിയൻ[104] നിരീക്ഷിക്കുന്നത് വരെ വ്യാപനം ശ്രദ്ധയിൽപ്പെട്ടില്ല, 2002–2004 2003-ൽ SARS നെതിരെ പോരാടിയ അനുഭവം ഒരു പൊതുജനാരോഗ്യ അടിയന്തരാവസ്ഥയെക്കുറിച്ച് അവരെ ജാഗരൂകരാക്കിയിരുന്നു. 2019 ഡിസംബർ 26 ന്, ഴാങ്ങിന്റെ ആശുപത്രിക്ക് സമീപം താമസിച്ചിരുന്ന രണ്ട് മുതിർന്ന ദമ്പതികൾ പനി, ചുമ എന്നിവ കാരണം അവരുടെ അടുത്തെത്തി. ദമ്പതികളുടെ തോറാക്സിന്റെ സിടി സ്കാൻ ഫലങ്ങൾ ശ്വാസകോശത്തിൽ അസാധാരണമായ മാറ്റങ്ങൾ കാണിക്കുന്നു. ഇത് അറിയപ്പെടുന്ന ഏതെങ്കിലും വൈറൽ ന്യുമോണിയയിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമായിരുന്നു. ദമ്പതികളുടെ മകനെ കണ്ട സാങ് സമാനമായ അവസ്ഥ കണ്ടെത്തി. അതേ ദിവസം, ഡോ. ഴാങ് കണ്ട ഹുവാനൻ സീഫുഡ് മാർക്കറ്റിൽ നിന്നുള്ള ഒരു രോഗിക്കും അസാധാരണമായ അവസ്ഥകളുണ്ടായിരുന്നു. [105]
ഡിസംബർ 27 ന് ഡോക്ടർ അവരുടെ കണ്ടെത്തൽ ആശുപത്രിയിൽ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുകയും ആശുപത്രി ഉടൻ തന്നെ ജിയാൻഗാൻ സിഡിസിയെ അറിയിക്കുകയും ചെയ്തു, ഇത് ഫാമിലി ക്ലസ്റ്റർ സൂചിപ്പിച്ചതിനാൽ ഒരു പകർച്ചവ്യാധിയാകാമെന്ന് കരുതി. മുൻകരുതൽ എന്ന നിലയിൽ, സമാനമായ അവസ്ഥയിലുള്ള രോഗികളെ സ്വീകരിക്കാൻ സംരക്ഷണ ഗിയർ ധരിക്കാനും ആശുപത്രിയിൽ ഒരു പ്രത്യേക പ്രദേശം തയ്യാറാക്കാനും അവർ സഹപ്രവർത്തകരോട് പറഞ്ഞു.[105]
ഡിസംബർ 28, 29 തീയതികളിൽ ഹുവാൻ സീഫുഡ് മാർക്കറ്റ് സന്ദർശിച്ച മൂന്ന് രോഗികൾ കൂടി ആശുപത്രിയുടെ ക്ലിനിക് സന്ദർശിച്ചു. പ്രവിശ്യാ, മുനിസിപ്പൽ ആരോഗ്യ കമ്മീഷനുകളെ ആശുപത്രി അറിയിച്ചു. ഡിസംബർ 29 ന് ഏഴ് രോഗികൾക്കായി എപ്പിഡെമോളജിക്കൽ ഗവേഷണം നടത്താൻ ആരോഗ്യ കമ്മീഷനുകൾ വുഹാൻ, ജിയാൻഗാൻ സിഡിസി, ജിനിന്റാൻ ഹോസ്പിറ്റൽ എന്നിവരെ നിയമിച്ചു. അവയിൽ ആറുപേരെ പകർച്ചവ്യാധികൾക്കുള്ള പ്രത്യേക സൗകര്യമായ ജിൻ‌യിന്റാനിലേക്ക് മാറ്റി. ഒരു രോഗി മാത്രമാണ് കൈമാറ്റം നിരസിച്ചത്.[104][105]ഴാങ്ങിന്റെ കണ്ടെത്തൽ പരക്കെ പ്രശംസിക്കപ്പെട്ടു.[106] വൈറൽ ബാധ നിയന്ത്രിക്കുന്നതിന് നൽകിയ സംഭാവനകളെ ഹ്യൂബി സർക്കാർ അവരെയും ജിൻ‌യിന്റാൻ പ്രസിഡൻറ് ഴാങ് ഡിങ്‌യുവിനെയും ബഹുമാനിച്ചു.[103]
വെളിപ്പെടുത്തൽ
ഡിസംബർ 30 ന് വൈകുന്നേരം, വുഹാൻ മുനിസിപ്പൽ ഹെൽത്ത് കമ്മീഷന്റെ രണ്ട് ഉയർന്ന അറിയിപ്പ് കത്തുകൾ ഇൻറർനെറ്റിൽ പ്രചരിക്കാൻ തുടങ്ങി. ഡിസംബർ 31 ന് അജ്ഞാത കാരണങ്ങളാൽ ന്യൂമോണിയ ബാധിച്ച 27 കേസുകളെ പ്രവേശിപ്പിച്ചതായി ഉടൻ തന്നെ വുഹാൻ സിഡിസി സ്ഥിരീകരിച്ചു. ന്യൂമോണിയ രോഗിയെ അജ്ഞാതമായ കാരണങ്ങളോടും ഹുവാനൻ സീഫുഡ് മാർക്കറ്റുമായി ബന്ധപ്പെട്ടവയോ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യാൻ വുഹാനിലെ എല്ലാ ആശുപത്രികളിലും കത്തുകളിലൂടെ ആവശ്യപ്പെട്ടു. ഈ രോഗികൾക്ക് ശരിയായ ചികിത്സ നൽകണമെന്നും അവർ ആശുപത്രികളോട് ആവശ്യപ്പെട്ടു. അന്വേഷണം ഇപ്പോഴും നടക്കുന്നുണ്ടെന്നും എൻ‌എച്ച്‌സിയിൽ നിന്നുള്ള വിദഗ്ധർ അന്വേഷണത്തെ സഹായിക്കാനുള്ള വഴിയിലാണെന്നും വുഹാൻ സിഡിസി ബീജിംഗ് ന്യൂസിനോട് പറഞ്ഞു. [107] ഇതിനെക്കുറിച്ച് ഒരു അഭ്യൂഹം ഇന്റർനെറ്റിൽ പ്രചരിച്ചിരുന്നു.[101]
പരിസ്ഥിതി മെച്ചപ്പെടുത്തൽ മൂലം 2020 ജനുവരി 1 ന് ജിയാൻഗാൻ ജില്ലയുടെ ആരോഗ്യ ഏജൻസിയും അഡ്മിനിസ്ട്രേഷൻ ഫോർ മാർക്കറ്റ് റെഗുലേഷനും സീഫുഡ് മാർക്കറ്റ് അടച്ചു. ചൈന ബിസിനസ്സിന്റെ അഭിപ്രായത്തിൽ, ഹസ്മത്ത് സ്യൂട്ടിലെ തൊഴിലാളികൾ മാർക്കറ്റിലുടനീളം പരിശോധിച്ച് സാമ്പിളുകൾ ശേഖരിക്കുകയായിരുന്നു. ആളുകൾ ശേഖരിക്കുന്നതും കണ്ടെത്തുന്നതും എന്താണെന്ന് അവരോട് പറഞ്ഞിട്ടില്ലെന്ന് മാർക്കറ്റിലെ കടയുടമകൾ പറഞ്ഞു. നഗര മാനേജ്‌മെന്റ് ഓഫീസർമാരും പോലീസ് ഉദ്യോഗസ്ഥരും സ്ഥലത്തെത്തി കടയുടമകളോട് മാർക്കറ്റ് വിട്ടുപോകാൻ ആവശ്യപ്പെട്ടു.[108]
വെയ്‌ബോയുടെ സിഇഒ [109] വാങ് ഗാഫി പറയുന്നതനുസരിച്ച് വുഹാൻ ആശുപത്രികളിലെ എല്ലാ ഡോക്ടർമാരും ജനുവരി 3 ന് പോലീസ് വിളിച്ചുവരുത്തി തെറ്റായ വിവരങ്ങളും എട്ട് "കിംവദന്തികളും" പ്രചരിപ്പിച്ചതിന് നിരവധി ഡോക്ടർമാർക്ക് വുഹാൻ പോലീസ് മുന്നറിയിപ്പ് നൽകി.[110][111] വിസിൽ ബ്ലോവർമാരിൽ ഒരാളായ ലി വെൻലിയാങ് ഫെബ്രുവരി 7 ന് വൈറസ് ബാധിച്ച് മരിച്ചു[112] അതേ ദിവസം തന്നെ വ്യാപനം കണ്ടെത്തിയ ഴാങ് ജിക്സിയാൻ, ഴാങ് ഡിങ്‌യു എന്നിവരെ ഹ്യൂബെയുടെ സർക്കാർ ബഹുമാനിച്ചു.[113]ഡോ. ലിയുടെ മരണം വ്യാപകമായ ദുഃഖത്തിനും സർക്കാരിനെതിരെ വിമർശനത്തിനും കാരണമായി. [114]
Semi-log graph of new cases and deaths in China during Covid-19 epidemic showing the lockdown and lifting
കോവിഡ് -19 പകർച്ചവ്യാധി സമയത്ത് ചൈനയിൽ പുതിയ കേസുകളുടെയും മരണങ്ങളുടെയും 3 ദിവസത്തെ റോളിംഗ് ശരാശരി സെമി-ലോഗ് ഗ്രാഫ് ജനുവരി 23 ന് ലോക്ക്ഡൗണും മാർച്ച് 19 ന് ഭാഗിക ലിഫ്റ്റിംഗും കാണിക്കുന്നു.
ഹുബെയുടെ അതിരുകടന്ന അനന്തരഫലം
Number of cases (blue) and number of deaths (red) on a logarithmic scale.
ചൈന ഗുരുതരമായ ഒരു സാഹചര്യത്തെ അഭിമുഖീകരിക്കുന്നുവെന്ന് ചൈനീസ് കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് പാർട്ടി ജനറൽ സെക്രട്ടറി ഷി ജിൻപിങ് മുന്നറിയിപ്പ് നൽകി.[15][16]അദ്ദേഹം ഒരു പാർട്ടി പൊളിറ്റ് ബ്യൂറോ യോഗം ചേർന്നു. ഹ്യൂബേയിൽ ചികിത്സയ്ക്കായി വിദഗ്ധരും വിതരണത്തിനുമായി സാധനങ്ങളും വാഗ്ദാനം ചെയ്തു [115] വൈറൽ അണുബാധയുടെ കൂടുതൽ കേസുകൾ വുഹാനിൽ നിന്ന് ഹുബേയിലെ മറ്റ് നഗരങ്ങളിലും[7] മെയിൻലാൻഡ് ചൈനയിലും വ്യാപിച്ചതായി സ്ഥിരീകരിച്ചു.[116]ജനുവരി 29 ന് ടിബറ്റ് ജനുവരി 22-24 തീയതികളിൽ വുഹാനിൽ നിന്ന് ലാസയിലേക്ക് റെയിൽ വഴി യാത്ര ചെയ്ത ഒരു പുരുഷന്റെ കേസ് [117]ആദ്യമായി സ്ഥിരീകരിച്ചു. ഇത് മെയിൻലാൻഡ് ചൈനയിലേക്കും വൈറസ് പടർന്നുപിടിച്ചുവെന്ന് അടയാളപ്പെടുത്തി.[7][8][9]
പല നഗരങ്ങളിലും ചൈനീസ് പുതുവത്സരാഘോഷം റദ്ദാക്കി. യാത്രക്കാർക്ക് പനി ഉണ്ടോയെന്ന് അറിയാൻ അവരുടെ താപനില പരിശോധിച്ചു.[17] ഹെനാൻ, വുക്സി, ഹെഫെ, ഷാങ്ഹായ്, ഇന്നർ മംഗോളിയ ജനുവരി 21 ന് സജീവമായ കോഴി വ്യാപാരം നിർത്തിവച്ചു.[118]
ചൈനയുടെ ചെർണോബിൽ ദുരന്തം പോലെ പകർച്ചവ്യാധി നേതാവായ സിൻ ജിൻപിങ്ങിന്മേൽ സമ്മർദ്ദം വർദ്ധിപ്പിച്ചതായി ഫിനാൻഷ്യൽ ടൈംസ് വിശേഷിപ്പിച്ചു. യുഎസുമായുള്ള വ്യാപാര യുദ്ധം, ഹോങ്കോംഗ് പ്രതിഷേധം, പന്നിയിറച്ചി ക്ഷാമത്തിന് കാരണമായ ആഫ്രിക്കൻ പന്നിപ്പനി എന്നിവ നിലവിലുള്ള സർക്കാരിനെ ഇതിനകം സമ്മർദ്ദത്തിലാക്കി.[119][120]
ഹെനന്റെ ആദ്യകാല പ്രതികരണങ്ങൾ
2019 ഡിസംബർ അവസാനം വുഹാനിലേക്കും പുറത്തേക്കും പാസഞ്ചർ ട്രെയിനുകൾ നിർത്തിവയ്ക്കുന്നതായി ഹെനാൻ പ്രഖ്യാപിച്ചു. 2020 ജനുവരി ആദ്യം, ഹെനാൻ പ്രവിശ്യയിലെ പ്രാദേശിക ഭരണകൂടം പൂർണ്ണമായ അണുനശീകരണ മുൻകരുതലുകൾ, ഫലപ്രദവും തീവ്രവുമായ പ്രചാരണം, പകർച്ചവ്യാധി തടയുന്നതിനെക്കുറിച്ചും ക്വാറന്റൈൻ എന്നിവയെക്കുറിച്ചും ജനങ്ങളിൽ ശക്തമായ അവബോധം, ഗ്രാമീണ കവാടത്തിൽ വന്നുപോകൽ റിപ്പോർട്ട് സ്ഥാപിക്കുക, മാലിന്യ ട്രക്കുകളുടെ ഉപയോഗം, ഹുബെയുമായി ബന്ധിപ്പിക്കുന്ന റോഡുകൾ തടയുന്നതിനായി കിടങ്ങ് കുഴിക്കൽ, "രോഗിയായി നാട്ടിലേക്ക് മടങ്ങുക എന്നത് നിങ്ങളുടെ മാതാപിതാക്കളെ അപമാനിക്കുക എന്നതാണ്." തുടങ്ങിയ പരസ്യവാചകം തൂക്കുക തുടങ്ങിയ കാര്യങ്ങൾ ചെയ്തു.#抄河南的作业 (literally: 'copy Henan's homework') ട്രെൻഡുചെയ്യുന്ന വെയ്‌ബോ വിഷയം ഹാഷ്‌ടാഗ് ആയി.[121][122][123]
എന്നിരുന്നാലും, സിൻ‌ഹുവയും പൊതുസുരക്ഷാ മന്ത്രാലയവും ചൂണ്ടിക്കാണിച്ചതുപോലെ മെയിൻലാൻഡ് ചൈനയിലെ പ്രവേശനാനുമതിയില്ലാതെ റോഡുകൾ മുറിക്കുന്നത് നിയമവിരുദ്ധമാണ്.[124][125]ഗതാഗത മന്ത്രാലയം പ്രാദേശിക സർക്കാരുകളോട് "ഒന്ന് തടയുക, മൂന്നല്ല (ചൈനീസ്: 一 断 三 不断)" എന്ന തത്ത്വം സ്വീകരിക്കാൻ ആവശ്യപ്പെട്ടു. അതായത്, വൈറസ് പടരുന്നതിൽ നിന്ന് തടയുക, പക്ഷേ റോഡുകൾ, ട്രാഫിക്, ഇന്റർനെറ്റ് പ്രവേശനം, അടിയന്തര സാധനങ്ങളുടെ ഗതാഗതം, അവശ്യവസ്തുക്കളുടെ ഗതാഗതം എന്നിവ തടയരുത്.[126]
Doctor father and son encouraging each other to fight the virus in Chenzhou, Hunan
ജനുവരി 21 ഓടെ സർക്കാർ ഉദ്യോഗസ്ഥർ രോഗം മറയ്ക്കുന്നതിനെതിരെ മുന്നറിയിപ്പ് നൽകി.[127]
ജനുവരി 22 ന് പൊതുജനാരോഗ്യ അടിയന്തര സാഹചര്യങ്ങളിൽ ക്ലാസ് 2 പ്രതികരണം ഹുബെ ആരംഭിച്ചു.[128]ഹുബെ അധികാരികൾക്ക് മുന്നിൽ, പൊതുജനാരോഗ്യ അടിയന്തരാവസ്ഥയ്ക്കുള്ള ക്ലാസ് 1 പ്രതികരണം, 23 ന് മെയിൻ ലാന്റ് പ്രവിശ്യയായ സെജിയാങ് ആണ് ഏറ്റവും ഉയർന്ന പ്രതികരണ നില പ്രഖ്യാപിച്ചത്.[129][130]അടുത്ത ദിവസം, ഹുബെ [116] ഉം മറ്റ് 13 പ്രധാന ഭൂപ്രദേശങ്ങളും [131][132][133][134]ക്ലാസ് 1 പ്രതികരണം ആരംഭിച്ചു. 29 ആയപ്പോഴേക്കും ആ ദിവസം ടിബറ്റ് അതിന്റെ പ്രതികരണ നില നവീകരിച്ചതിനുശേഷം പ്രധാന ഭൂപ്രദേശത്തിന്റെ എല്ലാ ഭാഗങ്ങളും ക്ലാസ് 1 പ്രതികരണത്തിന് തുടക്കമിട്ടു.[10]
പകർച്ചവ്യാധി നിയന്ത്രിക്കുന്നതിന് ഭരണത്തിന് കീഴിലുള്ള വിഭവങ്ങൾ അഭ്യർത്ഥിക്കാൻ ഒരു പ്രവിശ്യാ സർക്കാരിനെ അധികാരപ്പെടുത്തുന്നു. രോഗികൾക്കുള്ള ചികിത്സ സംഘടിപ്പിക്കാനും ഏകോപിപ്പിക്കാനും, പകർച്ചവ്യാധി പ്രദേശത്തെക്കുറിച്ച് അന്വേഷണം നടത്താനും, പ്രവിശ്യയിലെ ചില പ്രദേശങ്ങൾ ഒരു പകർച്ചവ്യാധി നിയന്ത്രണ മേഖലയായി പ്രഖ്യാപിക്കാനും, നിർബന്ധിത ഉത്തരവുകൾ പുറപ്പെടുവിക്കാനും, മനുഷ്യ ചലനം നിയന്ത്രിക്കാനും, വിവരങ്ങളും റിപ്പോർട്ടുകളും പ്രസിദ്ധീകരിക്കാനും, സാമൂഹിക സ്ഥിരത നിലനിർത്താനും പകർച്ചവ്യാധി നിയന്ത്രണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട മറ്റ് ജോലികൾ ചെയ്യുന്നതിനും സർക്കാരിന് അനുമതി നൽകുന്നു.[135]
റദ്ദാക്കലുകൾ, കാലതാമസങ്ങൾ, ഷട്ട്ഡൗണുകൾ
അവധിക്കാല വിപുലീകരണം
ജനുവരി 26 ന് സ്റ്റേറ്റ് കൗൺസിൽ 2020 സ്പ്രിംഗ് ഫെസ്റ്റിവൽ അവധി ഫെബ്രുവരി 2 ലേക്ക് നീട്ടി (ആദ്യത്തെ ചാന്ദ്ര മാസത്തിലെ ഒമ്പതാം ദിവസം ഞായറാഴ്ച) ഫെബ്രുവരി 3 (തിങ്കളാഴ്ച) സാധാരണ ജോലികളുടെ ആരംഭം കുറിച്ചു. വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനങ്ങൾ സ്‌കൂൾ ആരംഭിക്കുന്നത് മാറ്റിവച്ചു.[136]അവധിക്കാല വിപുലീകരണത്തെക്കുറിച്ച് വ്യത്യസ്ത പ്രവിശ്യകൾ അവരുടെ സ്വന്തം നയങ്ങൾ ഉണ്ടാക്കി.[137]
↑Excluding 880 asymptomatic cases, 81 of which were imported, under medical observation as of 1 ഒക്ടോബർ 2020[update][[Category:Articles containing potentially dated statements from പ്രയോഗരീതിയിൽ പിഴവ്: അപ്രതീക്ഷിതമായ < ഓപ്പറേറ്റർ]].[3] Asymptomatic cases were not reported prior to 31 March 2020.
↑Cities under "Imported" category has only active cases that are imported from outside Mainland China. In other words, there are currently no active local cases in these cities.
↑新型肺炎疫情地圖 實時更新 [New pneumonia epidemic map updated in real time]. 163.com news (in ചൈനീസ്). 29 January 2020. Archived from the original on 13 April 2020. Retrieved 2 February 2020. {{cite news}}: |archive-date= / |archive-url= timestamp mismatch; 30 ജനുവരി 2020 suggested (help)
↑ 3.03.13.23.3截至1月15日24时新型冠状病毒肺炎疫情最新情况 (in Chinese (China)). National Health Commission. 15 January 2021. Retrieved 16 January 2021. 31个省（自治区、直辖市）和新疆生产建设兵团报告新增无症状感染者79例（境外输入24例）；当日转为确诊病例20例（境外输入3例）；当日解除医学观察7例（境外输入4例）；尚在医学观察无症状感染者670例（境外输入262例）。
↑武汉肺炎：香港宣布大幅削减来往中国大陆交通服务 [Wuhan Pneumonia: Hong Kong Announces Significant Cuts in Transport Services to and from mainland China]. BBC News Chinese (in ലളിതമാക്കിയ ചൈനീസ്). 28 January 2020. Archived from the original on 30 January 2020. Retrieved 2 February 2020.
↑襄阳火车站关闭，湖北省最后一个地级市"封城". 国际金融报. 29 January 2020. Archived from the original on 2 February 2020. Retrieved 2 February 2020 – via The Paper.
↑Yang, Danxu (杨丹旭) (2 February 2020). 中国确诊及死亡病例创单日新高 黄冈恐成"第二个武汉". Zaobao (in Chinese (Singapore)). Archived from the original on 2 February 2020. Retrieved 2 February 2020.
↑温州之后，杭州台州宁波多地实施最严禁令. 川报观察 (in ലളിതമാക്കിയ ചൈനീസ്). 3 February 2020. Archived from the original on 2020-04-02. Retrieved 3 February 2020.
↑"China accused of under-reporting coronavirus outbreak". Health experts question the timeliness and accuracy of China's official data, saying the testing system captured only a fraction of the cases in China's hospitals, particularly those that are poorly run. Neil Ferguson, a professor of epidemiology at Imperial College London, said only the most severe infections were being diagnosed and as few as 10 per cent of cases were being properly detected, in a video released by the university.
↑国家卫生健康委员会办公厅 (5 February 2020). 新型冠状病毒感染肺炎的诊疗方案（试行第五版）(PDF). 国家卫生健康委员会办公厅 (in Chinese (China)). Archived(PDF) from the original on 5 February 2020. Retrieved 5 February 2020.
↑疫情通报（列表）. nhc.gov.cn (in Chinese). Retrieved 2 March 2020.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link); current information about the 2020 coronavirus outbreak in Chinese provinces, other countries in the globe, see 疫情实时大数据报告. baidu.com (in Chinese). Retrieved 2 March 2020.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
↑新冠肺炎疫情动态 (in Chinese). Retrieved 12 April 2020.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
↑Tyrrell, David A. J.; Myint, Steven H. (1996), Baron, Samuel (ed.), "Coronaviruses", Medical Microbiology (4th ed.), University of Texas Medical Branch at Galveston, ISBN978-0-9631172-1-2, PMID21413266, retrieved 5 February 2020
↑Tang, Song (14 January 2005). 警惕非典再来（今日谈）. People's Daily (in Chinese (China)). Archived from the original on 5 February 2020. Retrieved 5 February 2020.
↑Bai, Jianfeng (16 December 2003). 非典之后再回首. People's Daily (in Chinese (China)). Archived from the original on 5 February 2020. Retrieved 5 February 2020.
↑ 82.082.1Zhang, Lin (12 April 2013). 致命病毒：再相逢能否从容. China Science Daily (in Chinese (China)). Archived from the original on 5 February 2020. Retrieved 5 February 2020.
↑Li, Jianping (10 January 2018). 十年建起一道防治新发传染病屏障. China Youth Daily (in Chinese (China)). Archived from the original on 5 February 2020. Retrieved 5 February 2020.
↑如果再来一次非典……. Southern Metropolis Daily (in Chinese (China)). 6 March 2013. Archived from the original on 4 January 2016. Retrieved 5 February 2020.
↑Rothe, Camilla; Schunk, Mirjam; Sothmann, Peter; Bretzel, Gisela; Froeschl, Guenter; Wallrauch, Claudia; Zimmer, Thorbjörn; Thiel, Verena; Janke, Christian; Guggemos, Wolfgang; Seilmaier, Michael (30 January 2020). "Transmission of 2019-nCoV Infection from an Asymptomatic Contact in Germany". New England Journal of Medicine. 0. doi:10.1056/NEJMc2001468. ISSN0028-4793. PMID32003551.
↑ 101.0101.1101.2时间线：武汉疫情如何一步步扩散至全球. BBC News 中文 (in ലളിതമാക്കിയ ചൈനീസ്). 5 February 2020. Archived from the original on 5 February 2020. Retrieved 5 February 2020.
.jpg)
