A 1906 illustration of a Gartner cyst on the vaginal wall
യോനിയിലെ ഭിത്തിയിൽ വികസിക്കുന്ന അസാധാരണമായ ശൂന്യമായ സിസ്റ്റുകളാണ് യോനി സിസ്റ്റുകൾ.[1][2] ഈ വളർച്ചകളെ തരംതിരിക്കാൻ ഒരു സിസ്റ്റിനെ ആവരണം ചെയ്യുന്ന എപ്പിത്തീലിയൽ ടിഷ്യുവിന്റെ തരം ഉപയോഗിക്കുന്നു.[3] അവ ജന്മനാ ഉണ്ടാകാം.[4][5][6][7]കുട്ടിക്കാലത്തും യൗവനത്തിലും അവ പ്രത്യക്ഷപ്പെടും.[7] സ്ക്വാമസ് ഇൻക്ലൂഷൻ സിസ്റ്റ് ആണ് ഏറ്റവും സാധാരണമായ തരം. ഇത് ഒരു എപ്പിസോടോമി അല്ലെങ്കിൽ മറ്റ് യോനി ശസ്ത്രക്രിയാ സൈറ്റുകളിൽ ഉള്ള യോനിയിലെ ടിഷ്യുവിനുള്ളിൽ വികസിക്കുന്നു.[7][8] മിക്ക സന്ദർഭങ്ങളിലും അവ രോഗലക്ഷണങ്ങൾ ഉണ്ടാക്കുന്നില്ല. കൂടാതെ കുറച്ച് അല്ലെങ്കിൽ സങ്കീർണതകൾ ഇല്ലാത്തവയുമാണ്.[8][4] യോനിയിലെ എപ്പിത്തീലിയത്തിന്റെ ഉപരിതലത്തിലോ ആഴത്തിലുള്ള പാളികളിലോ ഒരു യോനി സിസ്റ്റ് വികസിക്കാം. പലപ്പോഴും പെൽവിക് പരിശോധനയ്ക്കിടെ ആകസ്മികമായ ഒരു കണ്ടെത്തൽ എന്ന നിലയിലാണ് അവ സ്ത്രീ തന്നെ സ്വയം കണ്ടെത്തുന്നത്.[8][9][10][3] യോനിയിലെ സിസ്റ്റുകൾക്ക് യോനിയിൽ നിന്ന് നീണ്ടുനിൽക്കുന്ന മറ്റ് ഘടനകളായ റെക്ടോസെലി, സിസ്റ്റോസെലി എന്നിവയെ അനുകരിക്കാൻ കഴിയും.[1][11] ചില സിസ്റ്റുകൾ ദൃശ്യപരമായി വേർതിരിച്ചറിയാൻ കഴിയും, എന്നാൽ മിക്കവയും ഏതാണെന്ന് നിർണ്ണയിക്കാൻ ഒരു ബയോപ്സി ആവശ്യമാണ്.[8][12] യോനിയിലെ സിസ്റ്റുകൾക്ക് വലുപ്പത്തിൽ വ്യത്യാസമുണ്ടാകാം കൂടാതെ 7 സെ.മീ വരെ വളരുകയും ചെയ്യാം.[1][13] യോനിയിലെ ഭിത്തിയിൽ മറ്റ് സിസ്റ്റുകൾ ഉണ്ടാകാം, എന്നിരുന്നാലും ഇവയെ വേർതിരിച്ചറിയാൻ കഴിയും.[8][14] യോനിയിലെ സിസ്റ്റുകൾ പലപ്പോഴും ഒരു ഡോക്ടർക്ക് സ്പന്ദിക്കാവുന്നതാണ്(അനുഭവപ്പെടാം). വജൈനൽ സിസ്റ്റുകൾ ഒരു തരം യോനി പിണ്ഡമാണ്. മറ്റുള്ളവയിൽ ക്യാൻസറുകളും മുഴകളും ഉൾപ്പെടുന്നു.[15] പലരും റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യപ്പെടാത്തതിനാൽ യോനിയിലെ സിസ്റ്റുകളുടെ വ്യാപനം അനിശ്ചിതത്വത്തിലാണ്. എന്നാൽ 200 സ്ത്രീകളിൽ ഒരാൾക്ക് യോനി സിസ്റ്റ് ഉണ്ടെന്ന് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.[1][10] ഗർഭാവസ്ഥയിലും പ്രസവസമയത്തും യോനിയിലെ സിസ്റ്റുകൾ ആദ്യം കണ്ടുപിടിക്കാം. കുഞ്ഞിന് തടസ്സമില്ലാത്ത പ്രസവം നൽകുന്നതിനായി ഇവ പിന്നീട് ചികിത്സിക്കുന്നു.[1] മൂത്രനാളിയിൽ നിന്നും മറ്റ് കോശങ്ങളിൽ നിന്നും ഉത്ഭവിക്കുന്ന വളർച്ചകൾ യോനിയിലെ സിസ്റ്റുകളായി പ്രത്യക്ഷപ്പെടാം.[16]
തരങ്ങൾ
നവജാതശിശുവിൽ ഒരു സ്ക്വാമസ് ഇൻക്ലൂഷൻ സിസ്റ്റ് അപൂർവ്വമായി മാത്രമേ കാണപ്പെടുകയുള്ളൂ.[8] ഒരു സ്ക്വാമസ് ഇൻക്ലൂഷൻ സിസ്റ്റ് ഒരു നവജാതശിശുവിൽ വളരെ അപൂർവമായി മാത്രമേ കണ്ടെത്താനാകൂ. [7]മറ്റ് സാധാരണ യോനിയിലെ സിസ്റ്റുകൾ ബാർത്തോലിൻ സിസ്റ്റുകൾ, ഗാർട്ട്നർ ഡക്റ്റ് സിസ്റ്റുകൾ, മ്യൂക്കസ് ഇൻക്ളൂഷൻസ്, എപ്പിത്തീലിയൽ ഇൻക്ലൂഷൻ സിസ്റ്റുകൾ, ഭ്രൂണ സിസ്റ്റുകൾ, യൂറോതെലിയൽ സിസ്റ്റുകൾ എന്നിവ ആകാം.[1][17] എൻഡോമെട്രിയൽ സിസ്റ്റുകൾ, വാഗിനൈറ്റിസ് എംഫിസെമറ്റോസ എന്നിവയാണ്. വജൈനൈറ്റിസ് എംഫിസെമറ്റോസം യോനിയിലെ ഭിത്തിയിൽ വാതകം നിറഞ്ഞ ഒരു കൂട്ടം സിസ്റ്റുകളാണ്; [16][17][7]ഇവ ദോഷകരവും സ്വയം പരിമിതപ്പെടുത്തുന്നവയുമാണ് .> യോനിയിലെ സിസ്റ്റുകൾ ജന്മനാ ഉള്ളതും മൂത്രവ്യവസ്ഥയിലെ അപാകതകളുമായി ബന്ധപ്പെട്ടതുമാകാം.[18][19][20]
മുള്ളേറിയൻ സിസ്റ്റുകളാണ് ഏറ്റവും സാധാരണമായ യോനി സിസ്റ്റ്. ഇവ സാധാരണയായി ആന്ററോലാറ്ററൽ യോനി ഭിത്തിയിലാണ് വികസിക്കുന്നത്.[1] ഈ സിസ്റ്റ് സെർവിക്സ്, ഗർഭപാത്രം, ഫാലോപ്യൻ ട്യൂബുകൾ എന്നിവയിൽ നിന്നുള്ള എപിത്തീലിയം കൊണ്ട് ക്രമീകരിയ്ക്കാം.[21]
ഒരു എപ്പിത്തീലിയൽ ഇൻക്ലൂഷൻ സിസ്റ്റിനെ എപ്പിഡെർമൽ ഇൻക്ലൂഷൻ സിസ്റ്റ് അല്ലെങ്കിൽ സ്ക്വാമസ് ഇൻക്ലൂഷൻ സിസ്റ്റ് എന്നും വിളിക്കുന്നു.[22][10] ഇത്തരത്തിലുള്ള സിസ്റ്റ് എല്ലാ യോനി സിസ്റ്റുകളുടെയും 23% ഉൾക്കൊള്ളുന്നു. ഇത് ഏറ്റവും സാധാരണമായ രണ്ടാമത്തേതാണ്. ശസ്ത്രക്രിയ, എപ്പിസോടോമി അല്ലെങ്കിൽ മറ്റ് ആഘാതം എന്നിവയിൽ നിന്ന് 'കുടുങ്ങിയ' എപ്പിത്തീലിയം ടിഷ്യൂവിൽ നിന്നാണ് ഈ സിസ്റ്റ് ഉത്ഭവിക്കുന്നത്. ഇത് മിക്കപ്പോഴും താഴത്തെ പിൻഭാഗത്തെ യോനി ഭിത്തിയിലാണ് കാണപ്പെടുന്നത്.[22][2]എപ്പിഡെർമോയിഡ് സിസ്റ്റ് ഒരു തരം യോനി സിസ്റ്റാണ്.[23] ഉൾപ്പെടുത്തൽ സിസ്റ്റുകൾ ചെറുതും യോനിയുടെ പിൻഭാഗത്തും താഴത്തെ അറ്റത്തും സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു. യോനിയിലെ എപ്പിത്തീലിയത്തിന്റെ ചെറിയ കഷണങ്ങൾ പെരിനൈൽ മുറിവുകൾ കാരണം ഉപരിതലത്തിനടിയിൽ കുടുങ്ങിക്കിടക്കുന്നു.[3]
മെസോനെഫ്രിക് നാളത്തിന്റെ ഒരു ചെറിയ ടിഷ്യു ശേഷിപ്പിൽ നിന്നാണ് ഒരു ഗാർട്ട്നറുടെ ഡക്റ്റ് സിസ്റ്റ് വികസിക്കുന്നത്. അണുബാധ, മൂത്രസഞ്ചി പ്രവർത്തന വൈകല്യം, വയറുവേദന, യോനിയിൽ നിന്നുള്ള ഡിസ്ചാർജ്, മൂത്രാശയ അജിതേന്ദ്രിയത്വം എന്നിവ രോഗലക്ഷണങ്ങൾ ഉൾപ്പെടുന്നു [11] ഇത് പലപ്പോഴും മൂത്രാശയ അജിതേന്ദ്രിയത്വം ഉണ്ടാക്കാൻ പര്യാപ്തമാണ്. പക്ഷേ ശസ്ത്രക്രിയയിലൂടെ നീക്കം ചെയ്യുന്നത് ചികിത്സ നൽകുന്നു, ആവർത്തനത്തിന് സാധ്യതയില്ല.[20][4] അൾട്രാസൗണ്ട് ഇമേജിംഗ് ഉപയോഗിച്ച് രോഗനിർണയം സ്ഥിരീകരിക്കുന്നു.[19] ബയോപ്സിയുടെ മൂല്യനിർണ്ണയം ഏറ്റവും കൃത്യമായ രോഗനിർണയം നൽകുന്നു.[19] ഈ സിസ്റ്റിന് എപ്പിത്തീലിയൽ ടിഷ്യുവിന്റെ ഒരു പാളിയുണ്ട്. അത് സ്ക്വാമസ് മുതൽ മ്യൂസിൻ സ്രവിക്കുന്ന ട്രാൻസിഷണൽ എപിത്തീലിയം വരെ വ്യത്യാസപ്പെടുന്നു.[21]
ഇടയ്ക്കിടെ, ഒരു പരാന്നഭോജി അണുബാധ യോനിയിലെ സിസ്റ്റിന് കാരണമാകുന്നു.[15]
↑Merlob P, Bahari C, Liban E, Reisner SH (November 1978). "Cysts of the female external genitalia in the newborn infant". Am. J. Obstet. Gynecol. 132 (6): 607–10. doi:10.1016/0002-9378(78)90851-7. PMID568882.
↑Kondi-Pafiti A, Grapsa D, Papakonstantinou K, Kairi-Vassilatou E, Xasiakos D (2008). "Vaginal cysts: a common pathologic entity revisited". Clinical and Experimental Obstetrics & Gynecology. 35 (1): 41–4. PMID18390079.