ဗီယက်နမ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ

ဗီယက်နမ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ Đảng Cộng sản Việt Nam
တည်ထောင်သူ	ဟိုချီမင်း
အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး	Tô Lâm
အတွင်းရေးမှူးချုပ်	Trần Cẩm Tú
သီချင်း	"The Internationale"[၁] (Vietnamese version (ကူညီ·ချက်လက်))
တည်ထောင်ခြင်း	၃ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၃၀; ၉၅ နှစ် အကြာက (၁၉၃၀-၀၂-03)
ပူးပေါင်း	Communist Party of Indochina Communist Party of Annam Communist League of Indochina People's Revolutionary Party (Vietnam)(1975)
ခွဲထွက်	Indochinese Communist Party (1945)
ဌာနချုပ်	1A, Hùng Vương Street, Ba Đình, ဟနွိုင်း
သတင်းစာ	Nhân Dân
ကျောင်းသားအသင်း	Vietnam National Union of Students
လူငယ်အသင်း	Ho Chi Minh Communist Youth Union
Pioneer organization	Ho Chi Minh Young Pioneer Organization
Armed wing	Vietnam People's Armed Forces
အဖွဲ့ဝင်  (2021)	5,300,000
နိုင်ငံရေး သဘောတရား	ကွန်မြူနစ်ဝါဒ မက်ခ့်-လီနင်ဝါဒ ဟိုချီမင်းအတွေ့အခေါ် ဗီယက်နမ်အမျိုးသားဝါဒ
မဟာမိတ်အဖွဲ့	Vietnamese Fatherland Front
နိုင်ငံတကာ မဟာမိတ်	International Meeting of Communist and Workers' Parties
အရောင်	Red
အမျိုးသားလွှတ်တော်	၄၆၅ / ၅၀၀
ဝက်ဘ်ဆိုဒ်
dangcongsan.org.vn (vi-VN) en.dangcongsan.vn (en-US)
ပါတီအလံ

ဗီယက်နမ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ (အင်္ဂလိပ်: Communist Party of Vietnam - CPV)[a] သည် ဗီယက်နမ်ဆိုရှယ်လစ်သမ္မတနိုင်ငံကို တည်ထောင်ခဲ့သော တစ်ခုတည်းသော တရားဝင်ပါတီဖြစ်သည်။ ၁၉၃၀ ပြည့်နှစ်တွင် ဟိုချီမင်း (Hồ Chí Minh) က တည်ထောင်ခဲ့ပြီး၊ CPV သည် ၁၉၅၄ ခုနှစ်တွင် မြောက်ဗီယက်နမ်၏ အုပ်ချုပ်သူပါတီ ဖြစ်လာခဲ့ကာ ၁၉၇၅ ခုနှစ် ဆိုင်ဂုံကျဆုံးပြီးနောက် တောင်ဗီယက်နမ်အစိုးရပြိုလဲချိန်တွင် ဗီယက်နမ်တစ်ခုလုံး၏ အုပ်ချုပ်သူပါတီ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ဗီယက်နမ် ပြည်ထောင်စုမိခင်တိုင်းပြည်တပ်ဦးနှင့် နာမည်ခံအားဖြင့် အတူယှဉ်တွဲရှိနေသော်လည်း ၎င်းသည် ပြည်ထောင်စုအစိုးရစနစ်ကို ထိန်းသိမ်းထားပြီး နိုင်ငံတော်၊ စစ်တပ်နှင့် မီဒီယာများကို ဗဟိုထိန်းချုပ်မှု ပြုလုပ်ထားသည်။ CPV ၏ အချုပ်အခြာအာဏာကို နိုင်ငံတော်ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ အပိုဒ် ၄ က အာမခံထားသည်။ ဗီယက်နမ်ပြည်သူများက CPV ကို ရိုးရှင်းစွာ "ပါတီ" (Đảng) သို့မဟုတ် "ကျွန်ုပ်တို့၏ ပါတီ" (Đảng ta) ဟု ယေဘူယျအားဖြင့် ရည်ညွှန်းခေါ်ဆိုကြသည်။

CPV ကို ရုရှား မာ့က်စ်ဝါဒီ တော်လှန်ရေးသမား ဗလာဒီမာ လီနင် (Vladimir Lenin) စတင်ဖော်ထုတ်ခဲ့သော ဒီမိုကရက်တစ်ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှု (democratic centralism) နိယာမပေါ်တွင် အခြေခံ၍ ဖွဲ့စည်းထားသည်။ CPV ၏ အမြင့်ဆုံးအဖွဲ့အစည်းမှာ ပါတီ၏ အမျိုးသားကွန်ဂရက် (National Congress) ဖြစ်ပြီး ဗဟိုကော်မတီကို ရွေးချယ်တင်မြှောက်သည်။ ပါတီကွန်ဂရက်များကြားကာလတွင် ဗဟိုကော်မတီသည် ပါတီဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များအတွက် အမြင့်ဆုံးအဖွဲ့အစည်းဖြစ်သည်။ ပါတီကွန်ဂရက်ပြီးနောက် ဗဟိုကော်မတီက ပေါလစ်ဗျူရို (Politburo) နှင့် အတွင်းရေးမှူးချုပ်အဖွဲ့ (Secretariat) ကို ရွေးချယ်ပြီး ပါတီ၏ အမြင့်ဆုံးရာထူးဖြစ်သော အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး (General Secretary) ကို ခန့်အပ်သည်။

ဗဟိုကော်မတီအစည်းအဝေးများ မရှိချိန်တွင် ပေါလစ်ဗျူရိုသည် ပါတီဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များအတွက် အမြင့်ဆုံးအဖွဲ့အစည်း ဖြစ်သည်။ သို့သော် ဗဟိုကော်မတီ သို့မဟုတ် ပါတီ၏ အမျိုးသားကွန်ဂရက်က ကြိုတင် ပြင်ဆင်ထားသော မူဝါဒများပေါ်တွင် အခြေခံ၍သာ ဆုံးဖြတ်ချက်များကို အကောင်အထည်ဖော်နိုင်သည်။ ၂၀၁၇ ခုနှစ် စာရင်းအရ ၁၂ ကြိမ်မြောက် ပေါလစ်ဗျူရိုတွင် အဖွဲ့ဝင် ၁၉ ဦး ရှိသည်။

ပါတီသည် ၎င်းက "ဆိုရှယ်လစ် ဦးတည်ချက်ရှိသော ဈေးကွက်စီးပွားရေး" (socialist-oriented market economy) နှင့် ဟိုချီမင်းအတွေးအခေါ် (Hồ Chí Minh Thought) ကို ဦးတည်ကျင့်သုံးခြင်းကြောင့် လူသိများသည်။ CPV သည် စစ်အေးခေတ်ကာလအတွင်း ဆိုဗီယက်ယူနီယံနှင့် ၎င်း၏မဟာမိတ်များနှင့် ပူးပေါင်းခဲ့ပြီး ဗီယက်နမ်တွင် စီမံကွပ်ကဲသော စီးပွားရေးစနစ် (command economy) ကို ကျင့်သုံးခဲ့သည်။ ၁၉၈၆ ခုနှစ်တွင် ဒေါင်မွိုင် (Đổi Mới) ဟုခေါ်သော စီးပွားရေးပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများကို မိတ်ဆက်ခဲ့သည်။ မာ့က်စ်ဝါဒ-လီနင်ဝါဒကို နာမည်ခံအားဖြင့် ဆက်လက်ကိုင်စွဲထားသော်လည်း လွတ်လပ်သောအဖွဲ့အစည်းအများစုက ၁၉၈၀ ပြည့်လွန်နှစ်နှောင်းပိုင်းနှင့် ၁၉၉၀ ပြည့်လွန်နှစ်များတွင် စီးပွားရေးစနစ်ပေါင်းစုံကို မိတ်ဆက်ခဲ့ပြီးနောက် ၎င်း၏ တစ်ဦးတည်းပိုင်ဆိုင်သော သဘောတရားရေးနှင့် ကိုယ်ကျင့်တရားဆိုင်ရာ တရားဝင်မှု ဆုံးရှုံးသွားပြီဟု ထောက်ပြငြင်းခုံကြသည်။

မကြာသေးမီနှစ်များတွင် ပါတီသည် သီးခြားလူတန်းစားတစ်ခုကို ကိုယ်စားပြုခြင်းအစား စွန့်ဦးတီထွင်လုပ်ငန်းရှင်များအပါအဝင် "ပြည်သူတစ်ရပ်လုံး၏ အကျိုးစီးပွား" ကို ကိုယ်စားပြုလာခဲ့သည်။ ၂၀၀၆ ခုနှစ်တွင် ပါတီဝင်များကို ပုဂ္ဂလိကလှုပ်ရှားမှုများတွင် ပါဝင်ခွင့်ပြုခဲ့ခြင်းဖြင့် နောက်ဆုံးလူတန်းစားအတားအဆီးကို ဖယ်ရှားခဲ့သည်။ မာ့က်စ်ဝါဒ-လီနင်ဝါဒကို အလေးထားမှုလျှော့ချကာ ပါတီသည် ဗီယက်နမ်အမျိုးသားရေးဝါဒ၊ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဝါဒနှင့် အမေရိကန်နှင့် ပြင်သစ်တော်လှန်ရေးများမှ အတွေးအခေါ်များအပြင် ဟိုချီမင်း၏ ကိုယ်ပိုင်ယုံကြည်မှုများကိုပါ အလေးထားလာခဲ့သည်။ CPV သည် နှစ်စဉ်ကျင်းပမြဲဖြစ်သော ကွန်မြူနစ်နှင့် အလုပ်သမားပါတီများ၏ နိုင်ငံတကာအစည်းအဝေးတွင် ပါဝင်တက်ရောက်သည်။

• ကွန်မြူနစ်ဝါဒ

1. ↑ "Vietnam communists meet in secrecy to pick country's new leader" (in en)၊ CTV News၊ 21 January 2016။ 30 April 2025 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။ Archived from the original on 4 December 2024။