အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၏ သမ္မတ
 အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၏ သမ္မတ (အင်ဒိုနီးရှားဘာသာဖြင့်: Presiden Republik Indonesia) သည် အင်ဒိုနီးရှားသမ္မတနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲနှင့် အစိုးရအဖွဲ့အကြီးအကဲ ဖြစ်သည်။ သမ္မတသည် အင်ဒိုနီးရှားအစိုးရ၏ ခေါင်းဆောင်ဖြစ်သည့်အပြင်၊ အင်ဒိုနီးရှား အမျိုးသား လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့နှင့် အင်ဒိုနီးရှား အမျိုးသားရဲတပ်ဖွဲ့တို့၏ စစ်ဦးစီးချုပ်လည်း ဖြစ်သည်။ ၂၀၀၄ ခုနှစ်မှစတင်ကာ သမ္မတနှင့် ဒုတိယသမ္မတကို ၅ နှစ်သက်တမ်းအတွက် တစ်ကြိမ် ပြန်လည်အရွေးခံနိုင်ရန် တိုက်ရိုက်ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခဲ့ရာ၊ ရာထူးသက်တမ်း အများဆုံး ဆယ်နှစ်အထိ တာဝန်ထမ်းဆောင်နိုင်သည်။ လက်ရှိသမ္မတမှာ ပရာဘိုဝိုဆူဘီယန်တို ဖြစ်ပြီး ၂၀၂၄ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၂၀ ရက်နေ့တွင် စတင်တာဝန်ယူခဲ့ပါသည်။ သမိုင်းဆူကာနိုခေတ်အင်ဒိုနီးရှားသမ္မတရာထူးကို လွတ်လပ်ရေးအတွက် စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးကော်မတီ (BPUPK) က ၁၉၄၅ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ရေးဆွဲစဉ်အတွင်း ဖွဲ့စည်းခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥဒေပါ အသွင်ကူးပြောင်းရေးဆိုင်ရာ ပြဋ္ဌာန်းချက်များအရ "သမ္မတနှင့် ဒုတိယသမ္မတကို PPKI မှ ပထမဆုံးအကြိမ် ရွေးချယ်တင်မြှောက်ရမည်" ဟု ဖော်ပြထားသောကြောင့် ဆူကာနိုကို အင်ဒိုနီးရှားလွတ်လပ်ရေးအကြိုပြင်ဆင်ရေးကော်မတီ (PPKI) မှ ချီးကျူးဂုဏ်ပြုကာ ၁၉၄၅ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၁၈ ရက်နေ့တွင် ပထမဆုံး သမ္မတအဖြစ် ရွေးချယ်တင်မြှောက်ခဲ့သည်။ ထိုအချိန်က သမ္မတရွေးကောက်ပွဲအတွက် တာဝန်ရှိသည့် ပြည်သူ့လွှတ်တော် အတိုင်ပင်ခံလွှတ်တော် (MPR) ကို မဖွဲ့စည်းရသေးပေ။ ၁၉၄၅ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၁၆ ရက်နေ့တွင် ဒုတိယသမ္မတ မိုဟာမက် ဟက်တာက ဗဟိုအင်ဒိုနီးရှားအမျိုးသားကော်မတီ (KNIP) ကို ဥပဒေပြုရေးအာဏာ ပေးအပ်သည့် ဒုတိယသမ္မတ အမိန့်ကို ကြေညာခဲ့သည်။ ထို့နောက် ၁၉၄၅ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၁၁ ရက်နေ့တွင် KNIP က နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲရာထူးကို အစိုးရအဖွဲ့အကြီးအကဲရာထူးမှ ခွဲထုတ်ရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအသစ်ကို မသတ်မှတ်ရသေးသော်လည်း၊ အင်ဒိုနီးရှားသည် ထိုအချိန်မှစ၍ ပါလီမန်ဒီမိုကရေစီစနစ် ဖြစ်လာခဲ့ပြီး သမ္မတသည် အခမ်းအနားဆိုင်ရာ အကြီးအကဲအဖြစ် ဆောင်ရွက်ကာ အစိုးရအဖွဲ့အသစ်ဖွဲ့စည်းရန် ဝန်ကြီးချုပ်ထံ တောင်းဆိုခဲ့သည်။ အင်ဒိုနီးရှား အမျိုးသားတော်လှန်ရေးကာလအတွင်း ဆူကာနိုနှင့် ဟက်တာတို့ကို ၁၉၄၈ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၁၈ ရက်နေ့တွင် ဒတ်ခ်ျတို့က ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခဲ့သည်။ ထို့နောက် ဆူကာနိုသည် အရေးပေါ် အစိုးရတစ်ရပ် ဖွဲ့စည်းရန် Sjafruddin Prawiranegara အား လုပ်ပိုင်ခွင့် ပေးခဲ့သည်။ ထိုလုပ်ပိုင်ခွင့်ဖြင့် ပရာဝီရာနီဂါရာသည် ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တာဝန်ယူကာ အင်ဒိုနီးရှားသမ္မတနိုင်ငံ အရေးပေါ်အစိုးရ (PDRI) ကို ဆူမားတြားတွင် ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ပရာဝီရာနီဂါရာသည် ၎င်း၏လုပ်ပိုင်ခွင့်ကို ၁၉၄၉ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၁၃ ရက်နေ့တွင် ဆူကာနိုထံ ပြန်လည်လွှဲပြောင်းပေးခဲ့သည်။ ၁၉၄၉ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၁၇ ရက်နေ့တွင် ဆူကာနိုသည် အင်ဒိုနီးရှားပြည်ထောင်စုသမ္မတနိုင်ငံ (RIS) ၏ သမ္မတအဖြစ် ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခံရပြီး သမ္မတလုပ်ပိုင်ခွင့်ကို Assaat သို့ လွှဲပြောင်းပေးခဲ့သည်။ RIS သည် တစ်ပြည်ထောင်စနစ်သို့ ပြောင်းလဲတော့မည့်အချိန်တွင် Assaat က သမ္မတရာထူးမှ နုတ်ထွက်ခဲ့ပြီး ဆူကာနိုသည် ၁၉၅၀ ပြည့်နှစ် ဩဂုတ်လ ၁၅ ရက်နေ့တွင် သမ္မတအဖြစ် ပြန်လည်ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ထိုအချိန်တွင် RIS အတွက် ရည်ရွယ်ထားသည့် ယာယီဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို အင်ဒိုနီးရှားက လက်ခံကျင့်သုံးခဲ့သည်။ ယင်းယာယီဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေသည် သမ္မတ၏ အခန်းကဏ္ဍကို နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲအဖြစ် အတည်ပြုခဲ့သော်လည်း အများအားဖြင့် အခမ်းအနားဆိုင်ရာ အခန်းကဏ္ဍအဖြစ် ကန့်သတ်ထားပြီး၊ ဖွဲ့စည်းပုံအရ ဝန်ကြီးချုပ်တစ်ဦးကို ခန့်အပ်ခဲ့သည်။ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ ကန့်သတ်ချုပ်ချယ်ထားသော်လည်း ဆူကာနိုသည် ကြီးမြတ်သော ကိုယ်ကျင့်တရားဆိုင်ရာ အခွင့်အာဏာကို ပိုင်ဆိုင်ခဲ့သည်။ သို့သော် သူသည် နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲ၏ အခမ်းအနားဆိုင်ရာ အခန်းကဏ္ဍကို ဘယ်သောအခါမျှ မကျေနပ်ခဲ့ဘဲ အနောက်တိုင်းပုံစံ ပါလီမန် ဒီမိုကရေစီအပေါ် ပို၍ မုန်းတီးလာခဲ့သည်။ ၁၉၅၀ ပြည့်နှစ်များ အစောပိုင်းတွင်၊ သမ္မတ၏ "လမ်းညွှန်မှု" အောက်တွင် သဘောတူညီမှုရရှိရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် နှစ်ရှည်လများ ဆွေးနွေးပြီးနောက် ဆုံးဖြတ်ချက်များချမှတ်မည့် "လမ်းညွှန်ဒီမိုကရေစီ" ကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် စတင် တောင်းဆိုခဲ့ပါသည်။ သမ္မတလောင်း၏ အရည်အချင်းများအင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၏ သမ္မတရာထူးအတွက် ရုံးတက်ရန် လိုအပ်ချက်များကို ၁၉၄၅ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတွင် ပြင်ဆင်သတ်မှတ်ထားပြီး ၂၀၁၇ ခုနှစ် နိုင်ငံတော်သမ္မတနှင့် ဒုတိယသမ္မတများ ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ ဥပဒေအမှတ် ၇ တွင် အသေးစိတ် ထပ်မံဖော်ပြထားပါသည်။  ၁၉၄၅ ခုနှစ် ပြင်ဆင်သည့် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပါ အဓိက လိုအပ်ချက်များ
၂၀၁၇ ခုနှစ် ဥပဒေပါ ထပ်ဆောင်း သတ်မှတ်ချက်များ
မှတ်စု
ကိုးကား
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
