လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ထုတ်လုပ်ခြင်း

လျှပ်စစ်ထုတ်​ဖော်ခြင်းသည် ရင်းမြစ်တစ်ခုမှလျှပ်စစ်ဓာတ်ကိုရယူသည့်အဆင့်ဖြစ်သည်။ လျှပ်စစ်အင်ဂျင်နီယာဘာသာရပ်မှ ထုတ်​ဖော်ခြင်း၊သယ်ယူခြင်း၊ဖြန့်ဖြူးခြင်း(Generation,Transmission and Distribution) တွင် ထုတ်​ဖော်ခြင်းအပိုင်းဖြစ်သည်။ ပြည်သူများထံလျှပ်စစ်ဓာတ်အားပို့ဆောင်ခြင်း၏ ပထမဆုံးအဆင့်ဖြစ်သည်။

လျှပ်စစ်ဆိုသည်မှာ သဘာဝတွင် အလိုအ​​လျောက်တည်ရှိ​သော ရင်းမြစ်မဟုတ်ဘဲဖော်ထုတ်ရသည်။ ထုတ်လုပ်ခြင်းကို လျှပ်စစ်ထုတ်လုပ်ရုံများ(power plants)များတွင်ထုတ်လုပ်သည်။ ထုတ်လုပ်ရုံအမျိုးမျိုးရှိသည်။ဥပမာ~ရေအားလျှပ်စစ်၊​ လေစွမ်းအင် စသည်တို့ဖြစ်သည်။ များသောအားဖြင့် လျှပ်စစ်ကို လျှပ်စစ်ထုတ်လုပ်ရုံရှိ စက်ကြီး(electromechanical generators)များကို ရေအား၊ လေအား၊ နယူးကလီယားဖြင့်အပူပေးခြင်းတို့ဖြင့် လည်ပတ်စေကာ ရရှိသည်။

အ​ခြေခံအချက်အလက်များကို ၁၈၂၀~၁၈၃၀ အစောပိုင်းတွင် ဗြိတိသျှပညာရှင် မိုက်ကယ်ဖာရာ​ဒေး မှ​ လေ့လာတွေ့ရှိခဲ့သည်။

၁၈၇၀တွင် ဟိုက်ဒ​ရောလစ်တာဘိုင်များကို ဒိုင်နမိုနှင့် ချိတ်ဆက်ကာ လျှပ်စစ်ထုတ်လာသည်။

ပထမဆုံး လျှပ်စစ်ထုတ်လုပ်ရုံကို ​ရေအားနှင့် ​ကျောက်မီး​သွေးအားများဖြင့် ထုတ်ခဲ့သည်။ ယနေ့အချိန်တွင် ​ကျောက်မီး​သွေး၊ နယူးကလီးယား၊ သဘာဝဓာတ်ငွေ့၊ ဆီ၊ ရေအား၊ လေအား၊ ဒီရေအား၊ ဆိုလာစွမ်းအင်များဖြင့် ထုတ်လုပ်​နေကြသည်။

​

လျှပ်စစ်ထုတ်လုပ်ရာ ဂျန်န​ရေတာများမှာ K.Eကို လျှပ်စစ်အဖြစ်​ပြောင်းသည်။ ဤနည်းလမ်းမှာဖာရာဒေးနိယာမ ကို အခြေခံကာလျှပ်စစ်ထုတ်လုပ်ခြင်း၏ အများဆုံးသုံးသော နည်းဖြစ်သည်။

လျှပ်စစ်ဓာတုသည် ဓာတုစွမ်းအင်မှ လျှပ်စစ်စွမ်းအင်ကို တိုက်ရိုက်​ပြောင်း​ပေးသည်။(ဥပမာ~ဘက်ထရီ)ထိုနည်းကို မိုဘိုင်းပစ္စည်းများတွင်သုံးသည်။

လျှပ်စစ်ဓာတ်​ရောင်းချခြင်းသည် နေရာနှင့်အလိုက်ပြောင်းလဲနိုင်သည်။ ရေအားလျှပ်စစ်၊နယူးကလီးယား စသည့် လျှပ်စစ်ထုတ်လုပ်ရုံများကို ​ဒေသအလိုက်ရွေးချယ်ကြသည်။

အပူစွမ်းအင်သုံးစက်ရုံများကို စက်ရုံအလုပ်ရုံထူထပ်ရာဒေသများတွင် တွေ့နိုင်သည်။ နယူးကလီးယားစက်ရုံများမှာ လျှပ်စစ်ဝပ်​ပေါင်းများစွာထုတ်နိုင်​သော်လည်း ဂျပန်သဘာဝဘေးအန္တရာယ်ဖြစ်ပြီးနောက် စိုးရိမ်စရာဖြစ်လာသည်။

လျှပ်စစ်ထုတ်လုပ်ရာစက်ရုံတိုင်း တာဘိုင်မှထုတ်လုပ်သည်။ ထိုတာဘိုင်ကို ​ရေအား၊​ လေအား၊ အပူအား စသည်ဖြင့် လည်ကြသည်။ ထိုမှတစ်ဆင့် စက်စွမ်းအင်မှ လျှပ်စစ်စွမ်းအင်ရရှိသည်။

• ​ရေ​နွေး​ငွေ့

• • ​ကျောက်မီး​သွေးကို အသုံးပြုကာ ​ရေကိုဆူပွက်​စေခြင်းဖြင့် လျှပ်စစ်ဓာတ်ထုတ်လုပ်သည်။ လျှပ်စစ်ထုတ်လုပ်ခြင်း၏ ၄၁%မှာ ဤနည်းလမ်းဖြင့် ထုတ်လုပ်သည်။​^[၁]
  • Nuclear fission heat created in a nuclear reactor creates steam. Less than 15% of electricity is generated this way.
  • Renewables. The steam is generated by Biomass, Solar thermal energy where solar parabolic troughs and solar power towers concentrate sunlight to heat a heat transfer fluid, which is then used to produce steam, or Geothermal power.
• Natural gas: turbines are driven directly by gases produced by combustion. Combined cycle are driven by both steam and natural gas. They generate power by burning natural gas in a gas turbine and use residual heat to generate steam. At least 20% of the worlds electricity is generated by natural gas.
• Water Energy is captured from the movement of water. From falling water, the rise and fall of tides or ocean thermal currents. Each driving a water turbine to produce approximately 16% of the world's electricity.
• The windmill was a very early wind turbine. In a solar updraft tower wind is artificially produced. Before 2010 less than 2% of the worlds electricity was produced from wind.

လျှပ်စစ်ဂျန်န​ရေတာများသည် တာဘိုင်လည်ပြီး​နောက် လျှပ်စစ်ထွက်လာသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် လျှပ်စစ်ဓာတ်သည် အ​ခြေခံလိုအပ်ချက်တစ်ခုဖြစ်သည်။ လျှပ်စစ်ကို ​ရေအားမှ အဓိက ထုတ်လုပ်သည်။ အစောဆုံးသော ​ရေအားလျှပ်စစ်စက်ရုံမှာ ကယားပြည်နယ်၊ လွိုင်ကော်မြို့အနီးရှိ ​လောပိတ​ရေအားလျှပ်စစ်စက်ရုံ အမှတ်(၂)ဖြစ်သည်။ လက်ရှိတွင် အကြီးဆုံး​သောစက်ရုံမှာ မန္တ​လေးတိုင်း၊ မန္တ​လေးမြို့အ​ရှေ့​တောင်ဘက်ရှိ ရဲရွာ​ရေအားလျှပ်စစ်စက်ရုံဖြစ်သည်။​ ရေအားလျှပ်စစ်နှင့်ပက်သက်၍ ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ အတွက်ကန့်ကွက်မှုများဖြစ်​သော မြစ်ဆုံဆည်တည်​ဆောက်မှုနှင့် သံလွင်မြစ်​ရှိဆည်များ တည်ဆောက်ခြင်းအတွက် ကန့်ကွက်နေမှုများလည်းရှိသည်။