အာဆီယံ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်

အာဆီယံအထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ် (အင်္ဂလိပ်: Secretary General of the ASEAN) သည် အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများအသင်း (အာဆီယံ)၏ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်ဖြစ်ကာ အာဆီယံ၏ အုပ်ချုပ်မှုဆိုင်ရာ အရာရှိချုပ်ဖြစ်သည်။^[၁]

အာဆီယံပဋိညာဉ်စာတမ်းပါ သတ်မှတ်ချက်များအရ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်ကို အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေးကြီးက ရွေးချယ်ခန့်အပ်ရသည်။ခန့်အပ်ရာတွင် သက်တမ်းတိုးခွင့်မရှိသော (၅)နှစ်သက်တမ်းတစ်ခုအတွက် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏ နိုင်ငံသားများအတွင်းမှ နိုင်ငံအမည်အက္ခရာစဉ်အလိုက် အလှည့်ကျ ရွေးချယ်ရမည်ဖြစ်သည်။သိက္ခာသမာဓိရှိမှု၊ စွမ်းဆောင်ရည်ရှိမှုအပြင် အသိပညာဆိုင်ရာ အတွေ့အကြုံရှိမှုနှင့် ကျား၊မ တန်းတူရှိမှုကို အခြေခံ၍ ရွေးချယ်ရမည်ဖြစ်သည်။^[၂]

• ပဋိညာဉ်စာတမ်းပါ သတ်မှတ်ချက်များ၊ အာဆီယံစာချုပ်စာတမ်းများ၊ ပရိုတိုကောစာချုပ်များနှင့် အခိုင်အမာလက်ခံကျင့်သုံးနေသော ကျင့်စဉ်များနှင့်အညီ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်ရုံး၏ တာဝန်ဝတ္တရားများကို ထမ်းဆောင်ရမည်။
• အာဆီယံစာချုပ်များနှင့် ဆုံးဖြတ်ချက်များကို အကောင်အထည်ဖော်ရာတွင် အဆင်ပြေချောမွေ့စေရန်၊ ကြည့်ရှုစိစစ်စေရန်နှင့် အာဆီယံ၏ လုပ်ငန်းနှစ်ပတ်လည် အစီရင်ခံစာကို ထိပ်သီးအစည်းအဝေးသို့ တင်ပြရမည်။
• အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေး၊ အာဆီယံအသိုက်အဝန်းကောင်စီများ၊ အာဆီယံလုပ်ငန်းပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းရေး ကောင်စီ၊ အာဆီယံဝန်ကြီးအဆင့်ကဏ္ဍအလိုက် အဖွဲ့အစည်းများနှင့် အခြား သက်ဆိုင်ရာအစည်းအဝေးများ တက်ရောက်ရမည်။
• အတည်ပြုထားသည့် မူဝါဒပိုင်းဆိုင်ရာ လမ်းညွှန်ချက်များနှင့် မိမိအားပေးအပ်ထားသော လုပ်ပိုင်ခွင့်အာဏာနှင့်အညီ ပြင်ပအဖွဲ့အစည်းများနှင့် ပြုလုပ်သည့် အစည်းအဝေးများတွင် ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခြင်းနှင့် အာဆီယံ၏ သဘောထားအမြင်ကို တင်ပြခြင်းပြုရမည်။
• ဒုတိယအတွင်းရေးမှူးချုပ် ခန့်အပ်ရေး၊ ရပ်စဲရေးအတွက် အာဆီယံ လုပ်ငန်းပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းရေးကောင်စီသို့ အတည်ပြုချက်ရယူရန် ထောက်ခံတင်ပြရမည်။

အာဆီယံ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်[၃][၄]
အမည်	သက်တမ်း	နိုင်ငံ
Hartono Dharsono	၇ ဇွန် ၁၉၇၆ – ၁၈ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၇၈	အင်ဒိုနီးရှား
Umarjadi Notowijono	၁၉ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၇၈ – ၃၀ ဇွန် ၁၉၇၈	အင်ဒိုနီးရှား
Ali Abdullah	၁၀ ဇူလိုင် ၁၉၇၈ – ၁၀ ဇွန် ၁၉၈၀	မလေးရှား
Narciso G. Reyes	၁ ဇူလိုင် ၁၉၈၀ – ၁ ဇူလိုင် ၁၉၈၂	ဖိလစ်ပိုင်
Chan Kai Yau	၁၈ ဇူလိုင် ၁၉၈၂ – ၁၅ ဇူလိုင် ၁၉၈၄	စင်ကာပူ
Phan Wannamethee	၁၆ ဇူလိုင် ၁၉၈၄ – ၁၅ ဇူလိုင် ၁၉၈၆	ထိုင်း
Roderick Yong	၁၆ ဇူလိုင် ၁၉၈၆ – ၁၆ ဇူလိုင် ၁၉၈၉	ဘရူနိုင်း
Rusli Noor	၁၇ ဇူလိုင် ၁၉၈၉ – ၁ ဇန်နဝါရီ ၁၉၉၃	အင်ဒိုနီးရှား
Ajit Singh	၁ ဇန်နဝါရီ ၁၉၉၃ – ၃၁ ဒီဇင်ဘာ ၁၉၉၇	မလေးရှား
Rodolfo Severino Jr.	၁ ဇန်နဝါရီ ၁၉၉၈ – ၃၁ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၀၂	ဖိလစ်ပိုင်
Ong Keng Yong	၁ ဇန်နဝါရီ ၂၀၀၃ – ၃၁ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၀၇	စင်ကာပူ
Surin Pitsuwan	၁ ဇန်နဝါရီ ၂၀၀၈ – ၃၁ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၁၂	ထိုင်း
Lê Lương Minh	၁ ဇန်နဝါရီ ၂၀၁၃ – ၃၁ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၁၇	ဗီယက်နမ်
Lim Jock Hoi	၁ ဇန်နဝါရီ ၂၀၁၈ – ၃၁ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၂၂	ဘရူနိုင်း
Kao Kim Hourn	၁ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၃ - လက်ရှိ	ကမ္ဘောဒီးယား

အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်ကို ကူညီရန်အတွက် ဒုတိယဝန်ကြီးအဆင့်ရှိသော ဒုတိယအတွင်းရေးမှူးချုပ် (၄)ဦးရှိသည်။ထို (၄)ဦးမှာ အတွင်းရေးမှူးချုပ်နှင့် တစ်နိုင်ငံတည်းမဖြစ်စေရသည့်အပြင် မတူညီသည့် နိုင်ငံအသီးသီးမှ ခန့်အပ်ရမည်ဖြစ်သည်။(၄)ဦးအနက် (၂)ဦးမှာ သက်တမ်းတိုးနိုင်ခြင်းမရှိသည့် (၃)နှစ်ကို ထမ်းဆောင်နိုင်ပြီး ကျန်(၂)ဦးမှာ အရည်အချင်းပေါ်မူတည်၍ နောက်ထပ်(၃)နှစ် သက်တမ်းတိုးနိုင်သည်။