Galèc
Lo galèc[3][nòta 2] (autonim: galego [ɡaˈleɣo̝])[4] es una lenga romanica parlada en Galícia, dins lo nòrd-oèst d'Espanha, e fa partida de l'ensemble galaicoportugués. Es una varietat fòrça vesina del portugués, e se parla d'una sola lenga dins certans sectors de la societat galèga e de la lingüistica romanica. Tant lo galèc coma lo portugués sòrton de la meteissa evolucion del latin, lo galègoportugués, que son nuclèu d'origina èra la Galícia actuala e lo nòrd de Portugal. Cèrtas parts de la societat galèga (los reïntegracionistas) defendon la reïntegracion del galèc dins lo sistèma galègoportugués, en adoptar la nòrma ja en vigor en portugués (al nivèl gramatical e grafic). Afirman l'unitat de la lenga galègoportuguesa. S'opausan a la nòrma oficiala de la region de Galícia, que li repròchan de se calcar tròp subre l'espanhòl. Mas la nòrma portuguesa fa pas l'unanimitat per representar foneticament llo galèc pr'amor que lo sistema fonetic del galèc modèrne es diferent del portugués, aital las grafias S e SS, Z e Ç, J e X, GE e XE, GI e XI, e qualques autras, que representan de sons diferents en portugués, an pas cap de diferéncia en galèc. Lo galègoportugués foguèt del sègle XII al sègle XIII la lenga poetica de la part occidentala de la peninsula Iberica, dins un movement literari ligat als trobadors de lenga occitana (Las cantigas de santa Maria, del rei de Castelha, Anfós lo Savi). La veïculacion d'ora de Galícia dins la corona de Castelha castelhanizèt las classas nautas de la societat e menèt a una castelhanizacion relativa de la lenga. Ça que la, lo galèc a pas daissat d'èsser parlat pels galècs. A l'ora d'ara tres milions de personas parlan galèc dins l'estat espanhòl (Galícia, la Franja occidentala d'Astúrias, la comarca de Bierso dins la comunautat autonòma de Castelha e Leon) e demièg los immigrants dins d'autras parts de l'Estat espanhòl, d'Euròpa e d' America. Lo galèc ten un estatut de lenga cooficiala amb lo castelhan en Galícia. TerminologiaLa denominacion d'aquela lenga es subjècta a divèrsas proposicions, coma indica lo lingüista Domergue Sumien:
Nòtas
Referéncias
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
