Pèirapertusés

Pèirapertusés es un sosparçan e territòri istoric dependent del castèl de Pèirapertusa almens dempuèi lo sègle IX.

Lo Pèirapertusés compren otra la comuna actuala de Dulhac jos Pèirapertusa los territòris de las comunas actualas de Solatge, Cubièra, Cucunhan, Camps d'Aglin, Rofiac de las Corbièras, Massac, Padèrn, Tuissan, Pasiòls, Maisons, Montgalhard, Dernaculheta.
A aquelas comunas uèi audencas, s'ajustavan fins al sègle XI los territòris de las comunas actualas de Talteüll e Vingrau dempuèi passadas dins lo comtat de Rosselhon puèi dins lo departament actual de Pirenèus Orientals.
Pèirapertusés èra bornat a l'èst pel Narbonés, al sud pel Fenolhedés, al nòrd pel Termenés. En mai del castèl de Pèirapertusa, Pèirapertusés compreniá les castèls d'Aguilar e de Querbús ^[1].

Dependent a l'origina del comtat de Rasés, lo territòri del Pèirapertusés foguèt longtemps ligat al vescomtat de Fenolhedés. A partir de 874, los comtes de Rasés perdèron lo contraròtle d'aqueles territòris al profièch del comte Miron Ièr de Cerdanha. La Crosada dels Albigeses al sègle XIII faguèt dintrar definitivament lo Pèirapertusés dins lo Reialme de França.
Les documents designan Pèirapertusés quora coma un pagus distint, quora coma un suburbium de Rasés o de Narbonés. Après que le castèl de Pèirapertusa foguèt vengut un fèu reial (cap a 1242), venguèt una vigariá reiala que compreniá Dulhac, Rofiac de las Corbièras, Padèrn, Molhet, Solatge, Camps, Cucunhan, Palairac, Pasan e Cubièra. En 1370, compreniá 150 fòcs, redusits a 63 en 1387 ^[1].

Pagus Petrepertuse en 842, Territorium Petra Pertusense en 876, In pago Redensi... in suburbio Petrapertusense en 899, Territorio Petrapertusensis... in pago Narbonensi en 1073, Prepositura de Pecia, comprene [Petra] Pertusa en 1347, La chastellenie de Pierrepertuse en 1370, Petrapertusensis en 1521^[1].

• Abadiá carolingiana de Cubièra
• Castèl d'Aguilar
• Castèl de Pèirapertusa
• Castèl de Querbús