Usès[1],[2] (Uzès en francés) es una comuna occitana dei confinhas de Lengadòc e de Provença, situada dins lo departament de Gard e la region Occitània.
Segon lei mapas de Cartodialect e de Loís Alibèrt, lo parlar d'Usès es un provençau[3] de transicion vèrs lo lengadocian: se ditz lei per l'article mai castèl e non pas castèu.
Geografia
Toponimia
Leis atestacions ancianas son, per lo luòc:
La forma etimologica Usèç[5] es pas normativa.
Usètge (en latin pagus Uzeticus)
Usètge es l'encontrada immediata a l'entorn d'Usès. Li dison en latin pagus Uzeticus e en francés l'Uzège o l'Uzégeois.
- (L')Uzège/Uzégeois (noms fr) - Territorium Uceticum en 812; Pagus Uzeticus en 816; Uzecensis en 818; Comitatus Uxeticus en 923; Pagus Uzeticus en 938; Comitatus Uzeticus en 945; Pagus Uzeticus en 963; Comitatus Uzeticus en 1027; Comitatus Uzeticensis en 1031; Civitas Uticensis en 1096; Uzeticensis episcopatus en 1121; Uzetisca civitas en 1146; Uticensis episcopatus en 1156; Uzeticum en 1160; Uticensis diocesis en 1295; Vicaria Ucetici en 1345; Uzeticensis episcopatus en 1378; Uzeticum en 1381; Pays d'Uzége en 1440; Uzeticum ; Civitas Uceciæ ; Uticensis diocesis en 1461; Uticensis metropolitana en 1512)[6].
Sosdivisions:
- la Vau de Jofa (fr [Le] Val de Jouffe) - In Valle-Iufica, in fluvio Vidosoli en 938; In Valle-Iufica, in pago Uzetico en 963; Vallis de Joffa en 1463[7].
Istòria
Usès foguèt lo centre d'un evescat tre lo sègle V e aqueu perdurèt entrò a la Revolucion Francesa. Foguèt abolit definitivament en 1817.
Lo 5 de genier de 1965, lo centre de la ciutat foguèt declarat «sector sauvagardat», çò que permetèt d'entreprene un trabalh de restauracion important e a l'encòp d'òbras considerablas d'urbanizacion. Aquelei transformacions vauguèron a Usès de se ganhar lo títol de «Vila d’art e d'istòria» en novembre de 2008.
Foguèt tanben lo centre d'un vescomtat, puei d'un comtat e d'un ducat. Vejatz la lista dei senhors, vescòmtes e ducs d'Usès.
Administracion
Lista dei cònsols màgers successius
| Periòde
|
Identitat
|
Etiqueta
|
Qualitat
|
| març de 1983
|
(2026)
|
Jean-Luc Chapon
|
UDF puèi MoDem puèi UMP puèi UDI-PR puèi Movement Radicau
|
|
| 1966
|
1983
|
André Rancel
|
SFIO puèi PS
|
|
| 1954
|
1966
|
Georges Chauvin
|
|
|
| 1953
|
1954 (mòrt en foncions)
|
Louis Alteirac
|
|
|
| 1947
|
1953
|
|
|
|
| Totas las donadas non son pas encara conegudas.
|
Demografia
Luòcs e monuments
- La Torre Fenestrèla es un cloquier cilindric qu'es lo darrier vestigi de l'anciana catedrala romanica de Sant Teodorit (que lei protestants la demoliguèron en 1563).
- lo Palais Ducau.
Personalitats liadas amb la comuna
- Jean Racine: e mai s'aquel escrivan francés foguèsse pas dau país, i demorèt quauque temps en cò d'un oncle. Dins sei Lettres d'Uzès, comentèt las dificultats qu'aguèt per comprene e se far comprene mentre que sejornava dins lo país.
- Pònç Fabre d'Usès, trobador dau sègle XIII.
Veire tanben
Liames extèrnes
Nòtas
- ↑ Segon Loís Alibèrt. . https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Alib%C3%A8rt_-_dialecte_languedocien.tiff
- ↑ Preconizacions del Conselh de la Lenga Occitana, 2007, seccion 5.4, pagina 42.
- ↑ https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Alib%C3%A8rt_-_dialecte_languedocien.tiff
- ↑ «Uzes». Equipa projècte Talamus, Edicion critica numerica del manuscrit AA9 dels Archius municipals de Montpelhièr dit lo Pichòt Talamus. Universitat Pau Valèri-Montpelhièr III.
- ↑ https://www.oocities.org/toponimiaoccitana/30b.html
- ↑ https://dicotopo.cths.fr/places/P74745367
- ↑ https://dicotopo.cths.fr/places/P61180818
.svg){kind=small}
