ਅਖਿਲ ਭਾਰਤੀ ਗੰਧਰਵ ਮਹਾਵਿਦਿਆਲਿਆ ਮੰਡਲ

ਅਖਿਲ ਭਾਰਤੀ ਗੰਧਰਵ ਮਹਾਵਿਦਿਆਲਿਆ ਮੰਡਲ [ਏਬੀਜੀਐੱਮਵੀਐੱਮ] (ਅਖਿਲ ਭਾਰਤੀ ਗੰਧਰਵ ਮਹਾਵਿਦਿਆਲੇ ਮੰਡਲ), "ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਬੋਰਡ" ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਨਾਚ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਲਈ ਇੱਕ ਸੰਸਥਾ ਹੈ।^[1] ਏਬੀਜੀਐੱਮਵੀਐੱਮ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਦਫ਼ਤਰ ਮਿਰਾਜ ਵਿੱਚ ਹਨ, ਜਦ ਕਿ ਇਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸੰਗੀਤ ਸਕੂਲ ਜਾਂ ਸੰਗੀਤ ਵਿਦਿਆਲਯ ਵਾਸ਼ੀ, ਨਵੀਂ ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਹੈ।^[2] ਇਹ ਸੰਸਥਾ ਵੋਕਲ ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਸਾਜ਼ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਸਿਖਲਾਈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਮਾਣੀਕਰਣ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਿਤਾਰ ਵਰਗੇ ਧੁਨ ਯੰਤਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਤਬਲਾ ਵਰਗੇ ਪਰਕਸ਼ਨ ਯੰਤਰ ਅਤੇ ਓਡੀਸੀ, ਭਰਤਨਾਟਯਮ ਅਤੇ ਕਥਕ ਵਰਗੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਲਾਸੀਕਲ ਨਾਚ ਦੇ ਰੂਪ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਏਬੀਜੀਐੱਮਵੀਐੱਮ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਲਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਰੰਭਿਕ (ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ) ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸੰਗੀਤਾਚਾਰੀਆ (ਸ਼ਾਬਦਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ "ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕ") ਤੱਕ ਦੇ ਪੱਧਰਾਂ ਲਈ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਕੋਰਸ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 1,200 ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਏਬੀਜੀਐੱਮਵੀਐੱਮ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਏਬੀਜੀਐੱਮਵੀਐੱਮ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰ, ਅਪ੍ਰੈਲ/ਮਈ ਅਤੇ ਨਵੰਬਰ/ਦਸੰਬਰ ਵਿੱਚ, ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ 800 ਕੇਂਦਰਾਂ 'ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਿਲੇਬਸ ਦੇ ਅਧਾਰ' ਤੇ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਕਰਵਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਏਬੀਜੀਐੱਮਵੀਐੱਮ ਦੀ ਨੀਂਹ ਮਹਾਨ ਸੰਗੀਤਕ ਵਿਦਵਾਨ ਪੰਡਿਤ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦਿਗੰਬਰ ਪਲੁਸਕਰ ਦੁਆਰਾ ਰੱਖੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਸੰਸਥਾ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਆਧਾਰਿਤ ਨਿਯਮਾਂ ਉੱਤੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸਾਰਨ ਦੀ ਜਿੱਮੇਦਾਰੀ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨਾਰਾਇਣ ਭਾਤਖੰਡੇ ਨੇ ਵੀਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਰੰਭ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਮੱਧ ਵਰਗ ਵਿੱਚ ਲੋਕਤੰਤਰੀਕਰਨ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਲਈ ਲਈ ਸੀ। 5 ਮਈ 1901 ਨੂੰ, ਪਲੂਸਕਰ ਨੇ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਗੰਧਰਵ ਵਿਦਿਆਲਯ ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਸੰਗੀਤ ਸਕੂਲ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਸਕੂਲ ਨੂੰ ਬੰਬਈ ਲੈ ਗਏ ਅਤੇ 1915 ਵਿੱਚ ਸਕੂਲ ਲਈ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਇਮਾਰਤ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕੀਤਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਵਿੱਤੀ ਅਤੇ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਕਾਰਨ 1924 ਵਿੱਚ ਸਕੂਲ ਬੰਦ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ।

1931 ਵਿੱਚ ਪਲੁਸਕਰ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਦਿਅਕ ਕੰਮ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਥੋਡ਼੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ, ਸ਼ੰਕਰਰਾਓ ਵਿਆਸ ਅਤੇ ਐੱਨ. ਐੱਮ. ਖਰੇ ਨੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੀਟਿੰਗ ਸੱਦੀ। ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬੋਰਡ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਗਿਆ ਜੋ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਦਿਅਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦਾ ਤਾਲਮੇਲ ਅਤੇ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਕਰੇਗਾ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਖਿਲ ਭਾਰਤੀ ਗੰਧਰਵ ਮਹਾਵਿਦਿਆਲਯ ਮੰਡਲ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।^[3]

ਪਲੁਸਕਰ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਸਕੂਲ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੇ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਵਿਨੈ ਚੰਦਰ ਮੌਦਗਲਿਆ ਨੇ 1939 ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੰਧਰਵ ਮਹਾਵਿਦਿਆਲਿਆ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਸਕੂਲ ਵੀ ਏਬੀਜੀਐੱਮਵੀਐੱਮ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਸਿਲੇਬਸ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਉਸ ਬੋਰਡ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਸਕੂਲਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧਦੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਅੱਜ, ਲਗਭਗ 100,000 ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਹਰ ਸਾਲ ਏਬੀਜੀਐੱਮਵੀਐੱਮ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਏਬੀਜੀਐੱਮਵੀਐੱਮ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਕਰਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਨੋਟਃ ਵਿਸ਼ਾਰਦ ਯੋਗਤਾ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਬੈਚਲਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਗਿਆਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਵਿਸ਼ਾਰਦ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਬੈਚਲਰ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਅਧਿਐਨ ਦਾ ਕੋਰਸ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੰਗੀਤ-ਅਧਾਰਤ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਬੈਚਲਰਸ ਡਿਗਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਆਮ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੁੰਬਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਜਾਂ ਐਸ. ਐਨ. ਡੀ. ਟੀ. ਮਹਿਲਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਮੰਗ ਹੈ ਕਿ ਵਿਸ਼ਾਰਦ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਜੋ ਸੰਗੀਤ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦੇ ਮਾਸਟਰਜ਼ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਵਿਸ਼ਾਰਦ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕੁਝ ਬੈਚਲਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਵੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।^[4][5]

• ਵੀਨਾ ਸਹਿਸ੍ਰਬੁੱਧੇ